'Arz talep belirliyor'

Sebze ve meyvedeki inişli çıkışlı fiyatlar gündem olmaya devam ederken Pazarcılar Odası Başkanı Murat Petek, değişimin temel nedeninin arz talep dengesi olduğunu söyledi.

Döviz kurları, yakıt, temizlik malzemeleri, asgari ücrete ve memura yapılan ara zam artışı hemen her sektörü etkilemeye devam ediyor. Meye ve sebze fiyatlarındaki artışın arz talep kaynaklı olduğunu dile getiren Konya Pazarcılar Odası Başkanı Murat Petek, “Zaman zaman meyve sebze fiyatlarında artış yaşanabiliyor. Bunun sebebi ise arz talepte yaşanan istikrarsızlıktan dolayı biraz fiyat aralığı oluyor. Örnekle açıklamak gerekirse pazartesi domatesin haldeki fiyatı 14-15 TL ise bu fiyat cumaya kadar 11-12 TL’ye kadar düşmüş oluyor. Hafta başında görülen fiyat artışı hafta sonunda biraz daha geriye çekilebiliyor. Bir işçinin günlük toparlayacağı ürünün kilogramı bellidir. Kilo bazında işçilik maliyetleri, yakıtı ve nakliyesi gibi giderlerde eklenecek. Sebze ve meyve fiyatlarına Türkiye genelinde diğer ürünlere gelen zamlarla aynı oradan bir fiyat artışı yapılmamıştır. Örneğin, tekstil ve gayrimenkul fiyatlarına yapılan zamlar gibi herhangi bir fiyat artış olmadı. Bugünlerde hala pazar yerlerinde 10 TL’ye domates bulunabiliyor. Bunların yanı sıra köy domatesi dediğimiz domates var sadece onun fiyatı biraz yüksek o da 25 TL kadar. Semt pazarlarında 8-10 TL’ye hala salatalık bulunuyor. Bir ara fiyat artışıyla rekortmen ürün olan patlıcanın fiyatı 7-10 TL’ye indirilmiş durumda. Fiyatlar günümüz şartlarına göre değerlendirildiğinde çok yüksek değil. Gıda fiyatlarının sürekli bazı zamların önünü kapatmak amacıyla gündeme gelmesinden rahatsızız. Yani bir gayrimenkul ya da otomobildeki fiyat artışları çok da gündemde tutulmazken gıdanın sürekli gündemde tutulması doğru değil. Zaten fiyatlarımız çok makul’’ diye konuştu.

TEZGÂHA ULAŞIM MALİYETİ

Konya’ya sebze ve meyvenin şehir dışından gelmesinin maliyet artışına sebep olduğunu söyleyen Murat Petek, şu görüşlere yer verdi: “Konya’ya genelde Antalya-Serik, Adana ve Mersin bölgelerinden ağırlıklı olarak meyve sebze geliyor. Tabi yazında kendi üreticilerimizde de sebze ve meyve satışa sunulmak üzere tezgâhlara geliyor. Hatta üreticinin kendisi de gelip şehir merkezindeki pazarlarda yüzde 20’lik kendilerine ayrılmış alanda satış yapabiliyor. Ayrıca, benim düşüncem şu an hiçbir sektör zarar etmiyor. Pazarda bir çalışanın günlük yevmiye fiyatı 700-800 TL’yi bulmuş durumda. Esnaf bu ücreti verirken zorlanıyor. Çalışanda parayı az görüyor. Her iki tarafta haklı durumda.”

‘YARIM KİLO’ ALDATMACASI

Etiket üzerindeki aldatmacaya değinen Murat Petek, şu şekilde konuştu: “Pazarlarda etiketlere ürününün yarım kilogram fiyatının yazılması yasak. Bazen bu yasağa uymayan pazarcı esnaflarımız oluyor. Bu konuda bizlerde kendilerini uyarıyoruz. Bu tarz etiketlerin ağır cezaları bulunuyor. Pazarcı esnafının bir aylık kazancına mal olabilir. Yarım kilogram fiyatını yazmak vatandaşı aldatmaya giriyor. Esnafların ahilik kültürüne de uygun değil. ‘Bizi kandıran bizden değildir’ diye bir hadisi şerif var. Bu söze istinaden doğru bir hareket olmuyor.”

DOMATES FİYATIYLA HEP GÜNDEMDE

Özellikle domates grubunda sorun yaşandığını belirten Murat Petek, “Sebze grubundan özellikle domateste sorun yaşanabiliyor. Domatesteki talep karşılanamadığında Antalya bölgesindeki üretim ihracat kapatılıyor. Tekrar üretim artığında ise ihracata açılıyordu. Her ne olursa olsun şu anki fiyatlarımız makul seviyede. Eskiden vatandaşlarımız 3 kilogramı 10 TL gibisinden fiyatlara alışık olduğu için şimdide benzer fiyatlar beklemekte. Şu an bir çay bahçesindeki bir bardak çayın en ucuz fiyatı 10 TL” şeklinde konuştu.

ÇEŞİTLİLİKTEN KAYNAKLI FARKLILIK

Bazı sebze grubunda bitkilerin çok çeşitli olmasından kaynaklı fiyat değişkenliği gösterdiğinin altını çizen Murat Petek, “Sebze grubunda bazı bitkilerin neredeyse 40’a yakın çeşidi bulunuyor. Fiyat farklılıkları bu çeşitten kaynaklanıyor. Yani 5 TL’den 18 TL’ye kadar fark eden toptan fiyatları bulunuyor. Bu durumda tezgâhta satışa sunulmuş aynı üründe fiyat farklılığına sebep oluyor. Şu an pembe domatesin çiftçiden alış fiyatı 18 TL. Bu sene yeni üretim yerli ürünlerimiz satışa sunuldu. Ama bu yıl yağışların geç ve fazla yağmasından ötürü ürünlerimiz bir ay kadar gecikmeyle filizlenmeye başladı” ifadelerini kullandı.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN TARLAYA YANSIYAN ETKİSİ

İklim değişikliğinin tarım arazilerinde olumsuz sonuçlara yol açtığını vurgulayan Murat Petek, “Yağışlar bu yıl geç yağdı. İklimler değişemeye başladı. Haziranda yağan yağmurların nisan-mayıs da yağması gerekiyordu. Zamanında yağması fayda sağlar. Çiftçimiz bunları bahçesine ektiğinde dolu ve sel vurdu. Tam filizleneceğinde neredeyse tamamı zarar gördü. Hem mahsulün gecikmesine hem de üreticinin zarar görmesine sebebiyet verdi. Yağmur yavaş yavaş yağsaydı sorun olmayacaktı. Ama bir anda dolu şeklinde yağması üreticiyi çok zor durumda bıraktı. Tarlada suyun fazla olması hastalığa ve çürümeye sebep oldu. Fide fiyatları 7-10 TL arasında. Mesela, bir domates fidesi 10 TL civarında” ifadelerine yer verdi .

•Pakize Şengül

• Güncel gelişmelerden anında haberdar olmak için bağlantıya tıklayarak PUSULA WhatsApp grubumuza katılabilirsiniz: https://chat.whatsapp.com/EMhe2A1A0esChU9ySiRiYR