Bir oyundan ötesi

Türkiye’de de 2000’li yıllarla beraber futbol ekonomisinde önemli gelişmeler yaşandı. Yayın gelirlerindeki artış, gelir kalemlerindeki gelişmeler kulüplerin ekonomilerini daha yukarıya çekti. Özellikle 3 büyükler olarak adlandırılan kulüpler maç günü gelirleri, sponsorluk ve reklam gelirlerinde önemli bir pastaya sahip oldu. 
Anadolu takımlarında ise gelir kalemleri gelişmekte sıkıntılar yaşadı. Anadolu kulüplerinin en büyük gelir kalemleri yayın gelirleri olarak kalırken, diğer kalemler gelişmekte sıkıntı yaşadı. Özellikle yayın gelirlerinin toplam gelir içinde yüzdesi düşen takımlarda ekonomik bir gelişme yaşanırken, bunu sağlayamayan takımlar kalıcı olmayı da başaramadı. Yıllık 1 milyar Euro gibi bir rakamın döndüğü Türk futbolunda gelir dağılımının daha dengeli bir hale gelmesi futbolda izlenirlik oranını daha da artıracak bir argüman. 
Özellikle Anadolu kulüplerinde reklam ve sponsorların yerel firmalardan oluşması ve rakamların düşük kalması bu gelir kalemini geride bırakırken, maç günü gelirleri de Anadolu kulüplerinde düşük kalan başka bir kalem. 
Futbol ekonomisinin büyüdüğü süreçte özellikle Türkiye’de kulüplerin en büyük handikaplarından biri gelir gider dengesinin oluşturulamaması. Günlük başarılar için geleceği ipotek edilen birçok kulüp şimdi alt liglerde maddi krizlerle boğuşmaya devam ediyor. 

YEŞİL-BEYAZ BAŞARI

Konyaspor, geçen sezonun en çok ilgi çeken kulüplerinden biri. Birkaç yıl öncesine kadar alt lig ve üst lig arasında gelip giden yeşil-beyazlılar, son iki sezondaki adımlarıyla ligde kalıcı bir takım olacağının sinyallerini verdi. Geçen sezon da Aykut Kocaman’ın önderliğinde yakalanan sahadaki başarı bir anda gözleri Konyaspor’un üzerine çevirdi. Elbette sahadaki başarı geleceği garanti altına almak için yeterli değil. Kentte futbol ekonomisinin oturtulabilmesi yeşil-beyazlı renklerin geleceğinin garanti altına alınabilmesinin tek yolu. 

Konyaspor Başkan Yardımcısı Mustafa Oral, kulüplerin ekonomik yapılarının düzelmesinin bir süreç olduğunu söyledi. Oral, Konyaspor için de başarıyla gelen ivmenin birkaç yıl içinde ekonomik değişime de etki edeceğine dikkat çekti. Futbolda kalıcı gelirlerin kulüpleri rahatlatabileceğine dikkat çeken Oral, bu yönde çalışmalara bu dönem içinde hız vereceklerini söyledi. Oral, futbol ekonomisi üzerine görüşlerini Prestij Dergisi’ne anlattı. 

90 MİLYONLUK BÜTÇE

Türkiye’de futbol ekonomisi son 15 yılda hızla büyüdü. Konyaspor’un bu büyüme içindeki yeri nerede? Konyaspor, bir sezonda ne kadar bütçeyle yönetiliyor, ne kadar bir ekonomik döngü oluyor?
Çok geriye gitmeden son üç seneden bahsedelim. 2013-2014 sezonunda hedeflenen ve kullanılan rakam 34 milyon TL idi. 2014-2015 bu rakam 40-42 milyon TL civarındaydı. Son sezonda ise bu rakam 90 milyon TL’ye çıktı. 

Ciddi bir artış var.
Evet, artış da değil zıplama var. Ligde yakaladığımız başarıyla beraber hem gelir hem de giderler arttı. 

90 milyon TL gibi bir rakamdan bahsettiniz. Türkiye’de futbolda en büyük sorunlardan biri gelir gider dengelerinin oturtulamaması. Zaman zaman eleştirilseniz de yönetim olarak finansal denkliğin üzerinde duruyorsunuz. Bu dengeyi kurmak için ne tür çalışmalarınız var?
Konyaspor bir futbol takımı olsa da bir işletme gibi düşünmek gerekiyor. Şu anda yönetimimizde seçilmiş, işlerinde başarılı yöneticiler var. Nasıl bir işletme modeli olmalı; gelir giderine denk ya da geliri giderinden fazla. Ama spor camiasında durum böyle değil. Gideri fazla, geliri azdır. Her ne kadar yayın kuruluşundan kazanılan para, galibiyet primleri ya da turnuva katılımları gibi gelirler olsa da hepsini üst üste topladığın zaman 71-72 milyon TL ediyor. Harcadığımız para ise 90-92 milyon TL oldu. Sabit gelir dediğiniz, ya da gelirin dengelenmesi durumunun sağlanması için başarı grafiğinin devam etmesi gerekiyor. İlk önce kendi şehrimizin insanına basamak takımı olmayacağımıza inandırmalıyız. Konyaspor’un ligin kalıcı takımlarından biri olması gerektiğinin üzerinde durmalıyız. Eğer ki bunu sağlayabilirsek, kalıcı gelirler ile ilgili fikirlerimiz ve çalışmalarımız var. 

Yayın gelirleri bizim kulüplerimiz için çok önemli bir gelir kaynağı. Avrupa’da yayın geliri rakam olarak yüksek, yüzde olarak oldukça düşük kalıyor. Konyaspor’un da yayın gelirinin gelirler arasında yüzdesinin düşmesini nasıl sağlanabilir?
Futbol sonuç endeksli bir spor dalıdır. Galibiyet alındığı sürece başarılısınız. Başarılar günlüktür. Hem şehrimizin hem de ülkemizin bakış açısı böyledir. Farklı gelir kalemlerinin oluşabilmesi için başarının sürekli hale gelmesi gerekiyor. 

HER SEKTÖR ETKİLENİYOR

Hangi sektörleri etkiliyor, futbol kulüpleri?
Saymaya kalkarsak, çok uzun bir liste hazırlamamız gerekli. Seyahatten konaklamaya, gıdadan tekstile kadar çok geniş yelpazede bir etkileşim alanı var futbolun. Nasıl etkisi olduğunu şöyle anlatayım; milli maçların Konya’da oynandığı gün stat çevresinde maç sonunda yemek bulamama ihtimaliniz yüksek. Öyle bir hareketlilik oluyor ki, bakkalından marketine, restoranından fast food zincirine kadar hepsi bu pastanın içinden gerekli payı alıyor. 

En önemli gider kaleminiz nedir?
Geçen sezon gelirimiz 71-72 milyona çıkarken, giderimiz de ciddi anlamda arttı. 45-46 puan hedeflerken, takıma dağıtacağımız parayı da aşağı yukarı 4,5 milyon TL civarında hesaplıyorduk ama futbolcular ve teknik heyete dağıttığımız para 13 milyon TL’yi buldu. Bütçe içerisinde en büyük gider kalemi teknik heyet ve futbolcuların ödemeleridir. 

ALTYAPI HAMLESİ GELECEK

Türkiye bir dönem altyapıdan futbolcu çıkarma özeliğini kaybetti. Son yıllarda yeniden altyapının önemi anlaşılır hale geliyor. Sizin yönetim olarak bir girişiminizi, yenilenme projeniz var mı?
Geçen sezon okullar kapandığında Konyaspor yaz okullarına ve altyapıya 60 öğrenci kayıt yaptırmıştı. Bu sene bu rakam 350’nin üzerine çıktı. Yaz okulları bu sene dolu dolu geçti. Altyapı bizim önemli projelerimiz içinde. Selim Ay gibi, Ömer Ali gibi gençleri çıkarmak istiyoruz. Takımımızda şu anda da genç isimler de var. Bu gençler hocanın yardımıyla bir tık daha yukarıya çıkabilirse hedefimize ulaşabiliriz. Anadolu Selçukspor’da bu yıl önemli bir adım attık. Yönetim ve takım değişikliğine gittik. Bütçesini artırdık. Bu sene Anadolu Selçukspor’a da çok önem veriyoruz. 

Anadolu Selçukspor’u PTT Lig’e mi çıkarmayı hedefliyorsunuz?
En azından playofflara kalsın istiyoruz. İki takım arasındaki makas biraz daha kapanmış olur ve direkt takımda oynatabileceğimiz oyuncu sayısı artar. Oyuncuyu 100-200 bin Euro’ya oyuncu yetiştirip daha yüksek rakamlara satabiliriz. 

MAÇ GÜNÜ GELİRİ YOK

Konyaspor’da başarıya endeksli bir gelir vardı. Bununla beraber stat her zaman formalı taraftarlarla doluydu. Konyaspor’da lisanslı ürün satışları ve maç günü gelirleri bütçenin ne kadarını oluşturuyor?
16 bin kombine satışının ardından geçen sezon 18-20 bin seyirciye oynadık ortalama olarak. Birçok maçta stattan elde edilen gelir o günkü masrafı karşılamıyor. Güvenlikten temizliğe, elektrikten yakıtına kadar giderler çoğu zaman kulüp finanse ediyor. Seyirci sayımız çok ama geliri çok yüksek değil. 

Statların çevresinde yaşam alanları mı oluşturmak gerekiyor. Sadece bilet satarak değil de taraftarın o destinasyonda zaman geçirmesini sağlayarak, bu gelirler yükselebilir mi?
Biz taraftar anlamında Türkiye’nin önde gelen kulüplerinden biriyiz. Elbette bu başarıyla beraber geldi. Bu sezon taraftarımızın daha çok ilgi göstereceğini düşünüyorum, tabi ki başarıyla paralel olarak. Biz Konya’ya Konyaspor’u sevdirmeye bu yıl başladık. Bu da başarıyla geldi. Başarılı grafiğimiz devam ederse, bahsettiğiniz maç günü gelirlerinde destinasyondan elde edilen gelir 3-4 sene içerisinde oluşacaktır.

BAŞARI GELİRSE EKONOMİ DE DÜZELİR

Konya’da futbol ekonomisinin oluşabilmesi için birkaç sene daha mı gerekli?
Kesinlikle. Büyükşehir başkanımızın bu şehre kazandırdığı eser kesinlikle stadımızdır. Şehrin önemli bir yerinde. Çevresinde sosyal tesisler olan, birçok noktaya kolayca ulaşabileceğiniz bir noktada. Takımımızın da başarısı devam eder bir duruma gelirse geliri bir segment daha yukarıya çıkan bir kulüp haline gelebiliriz. Biz geçen sezon kombineleri 40 TL’ye verdik. Bize maliyeti ise Passolig’den dolayı 51 TL idi. Kombine alan 16 bin taraftarımız da bizi hiç yalnız bırakmadı. Bu sezon da kombinemizin çoğunluğu 80-100 TL’den satıldı. Bu sezon 26 maç banko oynanacak. Maç başı neredeyse 4 liraya geliyor. Bundan dolayı kombineyi bizim için bir gelir kaynağı olarak görmeniz çok zor. 

Buraya gelmişken, Passolig’in kulüplere verdiği destek düşük değil mi?
Tüm kulüplere verdiği rakam çok düşük. Bazı İstanbul kulüpleri kombinelerinden gelir elde edebiliyorlar. Biz de başarıya endeksli olarak yıllar içinde kademeli olarak belki oralara gelebiliriz. 

TARAFTARA TEŞEKKÜR

Kulüpler şirketleşmeli mi?
Çok zor. 

Gelir gideri dengeleyip, giderin daha az olursa şirketleşmeyi düşünebilirsin. Eksi durumda olduğunuz bu süreçte değil şirketleşme spor kulüplerinin yönetilmesi bile çok zor. Konyasporumuz için de ne zaman ki bu duruma gelindi şirketleşme adımı atılacaktır. Kulüplerin şirketleşmesi, şirket gibi yönetilmesi taraftarıyım. Neden derseniz, şirketlerin başarılı olma şansı çok yüksektir. 

Taraftar bu sezon da fark yaratacak mı?
Özellikle taraftarımıza teşekkür etmek istiyorum. Geçen sene birkaç tane ceza aldık taraftar nedeniyle ama bu kesinlikle taraftarımızdan kaynaklı değildi. Çok ön plana çıkmıştık, bundan dolayı TFF’den gelen bir cezaydı. Taraftarımızdan herhangi bir şikayetimiz yok biz onları bu sene de yanımızda görmek istiyoruz. Takımımıza, teknik heyetimize güvenimiz sonsuz. Geçen seneki başarıyı en azından yinelemek istiyoruz. 

STAT GELİRİ ARTMALI

Kalıcı gelirler için çalışmalar var mı?
Gelir gider konusunda şehrin büyükleriyle temas halindeyiz. Desteklerini her zaman görüyoruz. Kalıcı gelir konusunda neler yapabilirizi sürekli istişare ediyoruz. Mesela stadımız belediyeye ait olduğu için bazı şeyleri yapamıyoruz. 

Stat bir gün Konyaspor’un olur mu?
Demek istediğim bu değil. Şu anda stadın zemin kısmı tamamen atıl durumda. Buraları kullanmamız gerekiyor. Yaşam alanı şekline çevirmeliyiz. Şehrin merkezinde kalan bir yer oldu stadımız. İnsanların orada vakit geçirmemesi için bir neden yok. Büyükşehir belediyemizin de projeleri var. Umarım bu projeler hayata geçerse mutlaka gelirler artacak. Biz burada kalmaya devam edersek, projelerimizi hayata geçireceğiz. Hedeflerimiz var ve bu hedeflere adım adım ilerleyeceğiz.