Çin Seddi ihtişamıyla tarihe meydan okuyor

PEKİN (AA) - YUSUF HATİP / MAHMUT ATANUR - Her yıl milyonlarca yerli ve yabancı turisti ağırlayan Çin Seddi, 2 bin yılı aşan geçmişiyle ziyaretçileri adeta tarihte bir yolculuğa çıkartıyor.

Dünyanın yedi harikasından biri olan Çin Seddi aynı zamanda dünyanın en uzun savunma duvarı olarak biliniyor. Çin denince akla ilk gelen eserlerden olan seddin kalıntıları Po Hay Körfezi'nde deniz kıyısında başlıyor. Pekin'in kuzeyinden geçerek batıya yönelen ve Huang-Ho Nehri'ni ikiye bölen sed güneybatıya uzanıyor. Gobi Çölü'nün güneyinden batıya yönelerek devam ediyor.

Sed, her yıl yerli ve yabancı milyonlarca turisti ağırlıyor. Duvarın özellikle turistlere açık bölümleri belirli dönemlerde restorasyondan geçirilerek ek güvenlik önlemleriyle güçlendiriliyor.

Çin Seddi'nin Badaling bölümü Pekin’e yakınlığından dolayı turistler tarafından en çok ziyaret edilen bölüm olarak gösteriliyor. Buna karşın duvarın Mutianyu'daki bölümü de en az Badaling’deki kadar güzel ve ulaşımı daha kolay. Çin Seddi'ne çıkış için teleferik, inişler için teleferik ve kaydırak kullanılabiliyor.

Sanılanın aksine tüm duvar yüksek tuğla bir yapı değil, yer yer ahşaptan yer yer taştan yapılmış kısa bölümler de içeriyor.

Genellikle duvarın yüksekliğinin 4-6 metre, taban kalınlığının 7 metre ve üst kalınlığının ise 6 metre civarında olduğu ifade ediliyor. Kalın olan yerlerin üzerinde atlar ve arabalar gidebiliyor. Kalın duvarlar boyunca siperlik ve okçu delikleri bulunuyor. 200 metrede bir gözetleme kulesi veya kale ve 9 kilometrede bir fener kulesi bulunuyor. Duvar üzerinde yer yer tapınaklara da rastlanıyor. Bazı yerlerde setler, kademeli savunmaya olanak verecek şekilde birkaç sıra halinde yapılmış.

- 2 bin yılı aşan set

Seddin yıkılmış olan kısımlarıyla birlikte uzunluğunun 21 bin 196 kilometre olduğu tahmin edilse de orijinal duvarın sadece küçük bir bölümünün günümüze kadar gelebildiği belirtiliyor. Bugün ayakta duran kısmın, Ming Hanedanı devrinden kalan yaklaşık 2 bin 500 kilometrelik set olduğu ifade ediliyor. Ancak tarihçiler, asıl inşaatın MÖ 221 ile MS 608 arasında yapıldığını söylüyor.

Çin Seddi'nin yapılışına başlanması ise "Savaşan Beylikler" dönemine yani MÖ 200'lü yıllara uzanıyor. Temelinin 20'den fazla krallık tarafından atıldığı tahmin edilen Çin seddi, Çin'in ilk imparatoru Qin Shi Huang'ın "boydan boya aşılmaz bir savunma duvarı" hedefiyle daha önceki krallıkların yaptırdığı duvarları birleştirmesiyle oluşmaya başladı. Bu devasa inşaata girişmekteki amacı konusunda tarihçiler arasında farklı görüşler bulunuyor. Bunlardan en çok bilineni ise ülkenin sınırlarını başta Hiung-nu olmak üzere kuzeyden Çin'e karşı Moğol ve Türk boylarının saldırısına karşı savunma.

Çin Şı Huang MÖ 221 yılında daha önceki krallıkların yaptırdığı duvarları birleştirerek uzatmış. MÖ 3. yüzyıldan MS 17. yüzyıla kadar Çinliler seddi uzatmaya devam etti. Seddin bugünkü halini inşa edenler ise seddi onaran ve savunma amaçlı kullanan son hanedan Ming Hanedanı (1368-1644) oldu.

Çin Seddi, UNESCO tarafından 1987 yılında dünyanın kültür mirasları listesine girdi. Çin, 2006-2010 yılları arasında hazırladığı 11'inci 5 yıllık planında dünyanın en uzun duvarının korunması için 500 milyon yüen (yaklaşık 80 milyon ABD doları) ayırdığını açıkladı.