Grafikli - Sırbistan Yeni Cumhurbaşkanını Seçecek

BELGRAD (AA) - KAYHAN GÜL - Sırbistan'da seçmenler, 2 Nisan'da ülkenin yeni cumhurbaşkanını seçmek üzere sandık başına gidecek.

11 adayın yarışacağı cumhurbaşkanlığı seçiminde, Devlet Seçim Komisyonunun (RIK) verilerine göre, 6 milyon 724 bin 172 seçmen oy kullanabilecek.

Sırbistan Başbakanı Aleksandar Vucic'in de aday olduğu cumhurbaşkanı seçiminde ayrıca eski Dışişleri Bakanı Vuk Jeremic ile AB ve NATO karşıtı tutumuyla sürekli gündeme gelen Sırp radikallerin lideri Vojislav Seselj de yarışacak.

Cumhurbaşkanlığı seçiminde yarışacak diğer adaylar ise Sasa Jankovic, Miroslav Parovic, Sasa Radulovic, Luka Maksimovic, Bosko Obradovic, Aleksandar Popovic, Milan Stamatovic ve Nenad Canak olacak.

Seçim anketlerinde, bir önceki genel seçimde yüzde 48,25 oy alan Sırp İlerleme Partisi (SNS) öncülüğündeki ittifak tarafından aday gösterilen Başbakan Vucic'in yüzde 50'nin üzerinde oy alarak seçimi ilk turda kazanacağı belirtilirken, Vucic'e en yakın adayın yüzde 12'lik bir desteğe sahip Jankovic olduğu kaydediliyor.

Anketlere göre üçüncü sırada bulunan Maksimovic'in ise seçim kampanyasını tamamen ülkedeki mevcut siyasi sistemin eleştirisi üzerine kurması ve "Sarma Tatmadın" isimli bir siyasi oluşumun temsilciliğini yapmasına rağmen büyük destek alması dikkat çekti.

Anketler ayrıca, Jeremic ve Seselj'in yüzde 7'lerde oy alabileceğine işaret ederken, cumhurbaşkanlığı seçimine katılımın 2016 yılındaki genel seçimden fazla olacağı görüşünde.

- Vucic'in kampanyasında "tek adam" vurgusu

Cumhurbaşkanlığı seçiminin en güçlü adayı olarak gösterilen Başbakan Vucic'in, seçim kampanyası için hazırladığı kısa filmde "tek adam" vurgusu yapması dikkat çekiyor.

Filmde, iki pilotun farklı yönlere götürmeye çalıştığı bir uçakta uyanan Vucic, "Bu en kötü kabus olabilirdi. Ülkemiz de tıpkı bu uçak gibi iki kişinin idaresine, cumhurbaşkanına ve başbakana bırakılmış. Eğer bu iki kişi ülkeyi farklı yönlere götürürse, bugün sahip olduğumuz istikrarı koruyamayız." ifadelerini kullanıyor.

Son yıllarda Sırbistan siyasetine damga vuran Vucic’in, cumhurbaşkanı seçilmesi durumunda arka planda duran bir cumhurbaşkanı olmayacağı, temsilden çok icraatlarıyla ön planda olmaya devam edeceği tahmin ediliyor.

Vucic'in başbakanlığı döneminde, bir yandan AB üyelik sürecine önem veren ve katılım müzakerelerine başlayan Sırbistan, bu şekilde Almanya'nın da desteğini alırken bir yandan da "geleneksel müttefik" olarak nitelendirdiği Rusya'ya AB'nin uyguladığı yaptırımlara katılmamış ve Rusya'nın geçmişten beri süregelen desteğini kaybetmemişti.

- Kamu denetçiliğinden adaylığa: Sasa Jankovic

Anketlerde, Başbakan Vucic'den sonraki en güçlü aday olarak gösterilen eski Kamu Denetçisi Sasa Jankovic ise seçilmesi durumunda Kosova'nın bağımsızlığını tanıyan cumhurbaşkanı olmayacağını ancak başta Bosna'daki savaşta yaşananlar olmak üzere uluslararası mahkemelerin verdiği kararların Sırbistan tarafından da kabul edilmesi gerektiğini savunuyor.

Dış politikada AB üyeliğini savunan ancak NATO üyeliği konusunda "askeri tarafsızlık" yanlısı olan Jankovic, özellikle ekonomi alanında Rusya ile ilişkilerin geliştirilmesi taraftarı.

- Eski savaş suçu zanlısı, AB ve NATO karşıtı: Vojislav Seselj

Adaylar arasında dikkat çeken bir diğer isim ise AB ve NATO karşıtı sert tutumu ile bilinen Vojislav Seselj.

Bosna'daki savaşta (1992-1995) işlenen suçlara karıştığı gerekçesiyle Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinde (ICTY) savaş suçundan yargılanan ancak geçen yıl hakkında beraat kararı verilen Seselj, radikal tutumu ile tanınıyor.

Tutuklu yargılandığı cezaevinden çıktıktan sonra katıldığı birçok mitingde, AB ve NATO bayrağı yakan Seselj, ülkedeki aşırı Sırp milliyetçileri arasında popüler bir isim.

Sırp Radikal Partisi (SRS) Genel Başkanı Seselj, Sırbistan’ın AB ve NATO’ya üye olmaması gerektiğini, dış politikasını tamamen Rusya odaklı hale getirmesini savunuyor.

- Diplomasi kökenli Jeremic ve Drina Marşı skandalı

Adaylar arasındaki en tanınmış isimlerden biri de Sırbistan'ın eski Dışişleri Bakanı ve 2012-2013 yıllarında BM Genel Kurulu Başkanlığı yapan Vuk Jeremic.

Jeremic, BM Genel Kurulu Başkanlığı yaptığı dönemde, Boşnak savaş mağdurlarının tepkisine neden olan Drina Marşı skandalına neden olmuştu.

O dönemde, Ortodoksların yeni yılı vesilesiyle BM Genel Kurulunda konser veren Sırp müzik korosu "Viva Vox", 1990'lı yıllarda yaşanan savaşta, Boşnak ve Hırvatlara yönelik birçok katliam yapan Sırp askerlerin söylediği Drina Marşı'nı da seslendirmiş, dönemin BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon ve salondaki diğer yetkililer de marşa alkışlayarak eşlik etmişti.

Bu olay, Boşnak kurban yakınları tarafından "skandal" olarak nitelendirilmişti.

- Canak: "Kosova'yı tanırım"

Vucic, Jeremic, Seselj ve Jankovic gibi adaylar arasında çok fazla ön plana çıkmasa da konuk olduğu bir televizyon programında yaptığı açıklamalarla gündeme gelen bir diğer isim ise Nenad Canak oldu.

Vojvodina Sosyal Demokratlar Birliğinin adayı Canak, diğer adaylardan farklı olarak seçilmesi durumunda Kosova'nın bağımsızlığını tanıyacağını, bunun kabul edilmesi gereken bir gerçek olduğunu söyledi.

Kosova'nın, kendi kurumları, yargısı, gümrüğü, ordusu olan bir ülke olduğuna işaret eden Canak, her ne kadar "Sırbistan’ın kalbi" olarak nitelendirilse de Sırbistan'ın Kosova'da hiçbir etkisi olmadığını savundu.

Canak, seçilmesi durumunda Kosova'nın bağımsızlığını "tüm bölgenin geleceği adına" tanıyacağını vurgulayarak, bu gerçeğin tanınmamasının hata ile yaşamak olacağını ifade etti.

Seçim kampanyaları devam ederken, Canak'ın sosyal paylaşım siteleri üzerinden çok sayıda ölüm tehdidi alması gözden kaçmadı.

- Boşnaklar kimi destekleyecek?

Ülkedeki Boşnak nüfus, cumhurbaşkanlığı seçiminde hangi adayı destekleyecekleri konusunda bölünmüş durumda.

Sancak Demokratik Eylem Partisi (SDA Sancak), seçimde hangi adayı destekleyeceğini net bir şekilde belirtmezken, yayınladığı açıklamada adaylardan Boşnakların ve Sancak bölgesinin çıkarlarına yönelik meselelerde daha net ifadeler kullanmalarını istedi.

Partiden yapılan açıklamada, adayların Boşnakların ve Sancak bölgesinin çıkarlarına olacak meselelere de eğilerek bu şekilde Boşnak seçmenin sandığa gitmesini motive edebileceği ifade edildi.

Meclisteki Boşnak milletvekillerinden eski Sancak Müftüsü Muamer Zukorlic ise seçimde Başbakan Vucic'i destekleyeceğini açıkladı.

Sancak Boşnak Demokratik Birliği (BDZ Sancak) Genel Başkanı Zukorlic, Vucic'in seçilmesinin "Boşnaklar için en iyisi" olacağını belirterek, son seçimde kendisine oy veren seçmenlere, Boşnak ve Sırp halkları arasındaki diyaloğa, barış ve istikrara önem veren Vucic'e oy vermeleri çağrısında bulundu.

Öte yandan, kabinede Ticaret, Turizm ve Telekomünikasyon Bakanı olarak görev yapan Sırbistan Sosyal Demokrat Partisi (SDP) Genel Başkanı Rasim Ljajic'in de Başbakan Vucic'i destekleyen ittifakın içinde olduğu biliniyor.

- Cumhurbaşkanı seçim süreci

Sırbistan'da halk tarafından seçilen cumhurbaşkanı, 5 yıl görev yapıyor. Aday olacakların, seçim tarihinden en geç 20 gün önce başvurularını seçim komisyonuna yapması gerekiyor.

İlk turda adaylardan herhangi birinin oyların yarısından fazlasını alamaması durumunda seçim ikinci tura kalıyor. İlk turda en fazla oy alan iki adayın yarıştığı ikinci turda, daha fazla oy alan aday seçimi kazanıyor.