"Hitit uygarlığının temelleri Kültepe'de atıldı"

KAYSERİ (AA) - ORHAN CANBULATEL - Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Kayseri'nin, Anadolu'nun en önemli uygarlıklarından Hititler'in kuruluşunda da önemli rol oynadığı bildirildi.

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi ve Kültepe Kazı Başkanı Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kültepe'nin tarihte iki büyük yangın geçirdiğini ve bu sayede evlerdeki eşyaların günümüze kadar ulaşabildiğini söyledi.

Kültepe kazı bölgesinde yaklaşık 70 yıldır süren kazılarda ortaya çıkarılan evlerin hiçbirinde insan iskeletine rastlanmadığına dikkati çeken Kulakoğlu, "Yangınlarda insanlar canlarını kurtarmış ama evlerin içindeki eşyalar olduğu gibi kalmış. Bu anlamda şanslıyız. Evlerin içinde günlük hayatta kullanılan her şey var. Pişirmede kullanılan ocaklar, tencereler, bizim mangallar gibi seyyar ocaklar, küpler. Örneğin boğa biçimli küp dünyada eşi olmayan bir eser. Bir evin envanterinden çıktı." dedi.

Kulakoğlu, Kültepe'nin günümüzden 4 bin yıl önce seramik üretiminde önemli bir yere sahip olduğunu belirterek şöyle konuştu:

"Burada bulunan seramik örnekleri hiçbir yerde yok. Ne Anadolu'da ne ön Asya'da hiçbir merkezde bu kadar renkli ve çeşitli seramik yoktur. Burada üretilen eserler günlük hayatta kullanılıyor ama bu çanak çömleği öyle bir hale getirmişler ki buna sanat demek gerekiyor. Üzerlerine hiç gereği olmadığı halde hayvan figürleri aplike etmişler, kasnaklar ilave etmişler, mesela 'meyvelik' olarak tabir ettiğimiz kaplara süslemeler yapmışlar ama bunlar çok özel şeyler. Sunu kabının ağız kısmına bir boğa başı eklemişler. Bir kulp yetecekken 3-5 fazla kulp yapmışlar, bir albeni yaratmışlar. Biz bu kapları bazen setler, takımlar halinde bulabiliyoruz. Bunların yanında dünyada başka bir yerde olmayan çok güzel eserler var. Bunlar o dönemde entelektüel birikimin de yansımaları. Bu dönemde Anadolu ilk defa kabuğundan çıkıyor, ilk defa entelektüel seviyeye ulaşıyor. Artık yavaş yavaş dış dünyada neler var, bunlardan haberdar oluyorlar."

Kazılarda ele geçen içki kaplarının üzerine aslan, antilop, boğa gibi tanrıların kutsal hayvanlarının işlendiğini vurgulayan Kulakoğlu, dönemi için ender köpek figürlü kaplar, salyangoz biçimli ve insan figürlü kaplar, çeşitli oyuncaklar ve çıngıraklar, her türlü madenden yapılmış silahlar, mızrak uçları, baltalar, bunların kalıpları, madeni kaplar ile altın ve bronzdan kaplar bulduklarını ifade etti.

- "Hitit uygarlığının temeli Kültepe'de atılıyor"

Kulakoğlu, Kültepe'deki mezarlarda altın ve gümüş eşyalara da rastladıklarını, bunların tüccarların öteki dünyada da ticaret yapabilmesi amacıyla sermaye olarak yanlarına konulduğunu anlattı.

Bütün bu malzemelerin Kültepe'den sonra oluşmaya başlayacak Hitit kültürünün de temellerinin burada atıldığını gösteren buluntular olduğunun altını çizen Kulakoğlu, şu bilgileri verdi:

"Hititler tarafından yaratıldığı öne sürülen uygarlığın temeli aslında Kültepe'de atılıyor. Kültepe ilk Hitit kralının yaşadığı, ilk Hitit isimlerinin geçtiği yer. Tabletlerde Hattuşili (Hattuşalı) olarak anılan bazı kişilerin Kültepe'de yaşadığını biliyoruz. Kültepe'nin yıkımından sonra Boğazköy'de kurulacak olan Hattuşa'daki krallık köken olarak, kültür olarak Kültepe'de oluşmaya başlıyor. Buradaki eserler Anadolu'da ilk kez kurulacak olan büyük devletin öncülerini gösteren eserler. Kazılarda ele geçen çıplak tanrıça heykeli, gülüşüyle, duruşuyla daha sonra Hitit döneminde göreceğimiz birçok tasvirin öncüsü, Kültepe'de bulunan altın plaka üzerindeki savaş tanrısı, daha sonra bizim Boğazköy'deki Kral Kapısı'nda ya da diğer Hitit anıtlarında karşılaştığımız savaşçıların öncüsü. Bu anlamda Kültepe kendisinden sonra gelecek olan krallığın, kültürün de öncüsü olmuştur."

Kayseri'de 2008 yılından itibaren yaptıkları yüzey araştırmalarında 124 höyük tespit ettiklerini, bunlardan yaklaşık 50'sinde Hitit yerleşimi bulunduğunu dile getiren Kulakoğlu, Hititler denince akla Çorum'un, Boğazköy'ün geldiğini ancak Kayseri'de Çorum'dan çok daha fazla Hitit eseri ve kalıntısı yer aldığını sözlerine ekledi.