İngiltere'nin hayal olduğu kamp: Jungle

CALAİS/JUNGLE (AA) - İZLENİM - F. ESMA ARSLAN - Fransa'nın Manş denizi kıyısındaki Calais şehrine giderken otoyol kenarında, Oye Plage tabelasının hemen dibinde bulunan sığınmacı kampı "Jungle", İngiltere'ya ulaşmanın artık hayale dönüştüğünü simgeliyor.

Özellikle Afganistan, Pakistan ve İranlı sığınmacıların yaşadığı Jungle, dünyadaki diğer mülteci kamplarından çok farklı. Fransızlar tarafından kaderine terkedilmiş kampta her sığınmacının tek amacı denizin diğer tarafına yani İngiltere'ye geçebilmek. Bu kamp aslında onlar için geçici bir konaklama merkezi. Ama kamp denildiğinde de aldanmamak lazım. Su, tuvalet veya yiyecek yok. Jungle, kedi büyüklüğünde lağım farelerinin cirit attığı insanların açlık ve şiddetle terbiye edilmeye çalışıldığı küçük bir bataklığı andırıyor.

Jungle, özellikle son 1 yıldır dünyanın dört bir yanından gazetecilerin akınına uğruyor. Şubatta kampın bir kısmının bölge valiliğinin kararıyla yıkılmasından sonra hem kamptaki yaşam hem de İngiltere'ye geçişler oldukça zorlaşmış.

Bir yandan polis şiddeti bir yandan Calais halkının tepkisine maruz kalan sığınmacılar, gazetecilere karşı da öfkeli. Neredeyse hiçbir sığınmacı yüzünü göstermek istemiyor. Eğer Jungle'da görüntülenirlerse İngiltere tarafına geçtiklerinde kampa geri gönderileceklerinden korkuyorlar.

Jungle sokaklarında dolaşırken elinde kamerayla gezenler, zaman zaman sert uyarılar zaman zaman da fiziksel şiddetle karşılaşabiliyor. O nedenle kampta görev yapan gazeteciler birbirilerini bu konuda uyarıp, dikkatli olunması uyarısında bulunuyor.

Bir dönem İngiltere Başbakanı David Cameron'ın adının verildiği Jungle'ın ana caddesinde ilerledikçe irili ufaklı derme çatma bakkal ve lokantalar görmek mümkün.

Çadırdan bozma küçük kulübelerden dönüştürülen bakkallarda birçok temel gıda ve ihtiyaç maddeleri satın alınabiliyor. Sığınmacıların kendi sardığı ve 10'arlı paketler halinde satılan Jungle sigarası ise kampın en popüler ögelerinden birisi.

Ana caddede ilerledikten sonra sağda ışıklı "açık" yazılı bir tabela göze çarpıyor. Afganistanlı Haşim, 6 ay önce geldiği Jungle'da tüm denemelerine rağmen karşıya (İngiltere'ye) geçemeyince para kazanacak bir yol aramaya başlamış. Welcome Restaurant'ı 24 günde tamamını tek başına inşa eden Haşim, Kandahar'dan 6 yıl önce kaçmış.

Biçimsiz kesilmiş keresteler, oldukça yüksek tutulmuş oturma yerleri ve solmaya yüz tutmuş muşambadan örtülere bakınca buranın Paris'e 280 kilometre uzakta olduğuna inanmak zorlaşıyor.

Makedonya, Bulgaristan, Almanya, Yunanistan ve Türkiye'de kalan Haşim'in nihai hedefi kamptaki tüm sığınmacılar gibi İngiltere'ye geçebilmek olsa da bu hayaline bir süre ara vermiş.

Ülkesinde hem Taliban hem DAEŞ'ten kaçan Haşim video kayıt istemese de dükkanının önünde poz vermeyi kabul ediyor.

Eşi ve 6 çocuğu hala Kandahar'da yaşayan Haşim, "Polis burayı tamamen yıkmadan lokantayı bırakıp gitmem" diyor. Günlük kazancı ortalama 100-200 avro civarında.

Lokantanın mutfağında, ıspanak ve fasülye gibi yemekler ile Afgan/Güneydoğu Asya mutfağından çeşitler yapılıyor. Tek sıkıntısı, çok fazla elektrik tükettiği için buzdolabı olmaması.

Ancak Haşim'in müşteri kitlesi genelde kampta çalışan gönüllüler ve kampı ziyarete gelen gazeteciler. Zira açlığın ve sefaletin kol gezdiği Jungle'da sığınmacılar yarı aç yarı tok yaşıyor.

Tüm parasını kendilerini karşıya geçirmeyi vaat eden kaçakçılara veren sığınmacılar Jungle'daki lokantalara ancak çay içmek ve telefonlarının şarjlarını doldurmak için gelebiliyor.

Avrupa'da kaçak geçirdiği süre boyunca zaman zaman Afganistan'a ailesini görmeye gitse de son 3 yıldır yüz yüze görüşememiş Haşim. "Geceleri telefonda konuşuyoruz ama Afganistan'daki evimizde internet olmadığı için çocukların yüzlerini uzun süredir görmedim" diyor.

Avrupa'da kaçak geçirdiği süre içerisinde çeşitli işlerde çalışan Haşim için Türkiye ve Türk kamyoncuların yeri ise ayrı. Bulgaristan ve Makedonya'da kaldığı süre içerisinde Türk kamyoncuların kendisine çok yardım ettiğini, yemek yedirdiğini hatta yatacak yer verdiğini söylüyor ve tekrar tekrar bunun için Türkiye'ye teşekkür ediyor.

Çok iyi derece Yunanca ve Almanca bilen Haşim İngilizce'yi ise Jungle'a geldiğinde öğrenmiş. Bunun için sığınmacılar "Jungle İngilizcesi" tabirini kullanıyor.

Sadece Haşim değil kampta istisnasız tüm sığınmacılar için Türk insanının ve Türkiye'nin yeri ayrı. Yunanistan'dan Avrupa'ya geçmeden önce İstanbul'da kaçakçılarla beraber kalan sığınmacılar, geçirdikleri kısa sürede bile Türkiye'de insanların kendilerine nasıl yardım ettiğini anlatıyor.

Ama özellikle Afganlar için Türkiye önder ve lider ülke. Afganistan'nın sadece 3 dostu olduğuna inanıyorlar; Türkiye, Hindistan ve Çin.

- Değişen hayaller: İngiltere yerine ABD

İngiltere hayaliyle gelen ancak sonrasında vazgeçen başka bir sığınmacı Ali Şah. Pakistanlı 24 yaşındaki Ali, Jungle'ın en popüler restoranı olan "3 idiots"ın (3 aptal) sahiplerinden. Daha önce İngiltere'ye geçme şansı bulan Ali, açıklamak istemediği bazı sebeplerden dolayı Fransa'ya geri gönderilmiş.

Genelde İngiliz gönüllülerin yemek için tercih ettiği "3 Idiots"ın 3 sahibi de Pakistanlı ve kampta tanışmışlar. Yaklaşık 9 aydır kampta bulunan 3 arkadaş, tüm denemelere rağmen bir türlü İngiltere'ye geçemeyince kamptakiler tarafından bu isimle çağrılmaya başlanmış.

3 arkadaş, restoranın ismi için Bollywood sinemasında en sevdikleri film olan "3 Idiots"tan esinlenmişler.

Ali, artık İngiltere'ye geçme hayali olmadığını söylüyor. Restoranda kazandıkları parayla ABD veya Kanada'ya gitmek istiyorlar. Son 4 yıldır sığınmacı olarak tüm Avrupa'yı görme şansı olsa da, Avrupa'daki hiçbir ülkenin sığınmacı politikasının diğerinden daha iyi olmadığını düşünüyor.

Jungle'da en iyi iş yapan yerlerden biri olan 3 Idiots, gündüz sıradan bir restoran gibi görünse de gece, gönüllüler tarafından düzenlenen parti ve çeşitli eğlencelerle başka bir kimliğe bürünüyor.

Restoranın renkli iç dekorasyonu, kamptaki sefaletle tezat bir görüntü oluşturmuş. Balonlar, renkli süsler ve hint müzikleriyle 3 Idiots, Bollywood filmlerindeki bir sahneden fırlamış gibi duruyor.

- Kamp güne biber gazıyla başlıyor

Jungle, kendi otonom yapısıyla dünyadaki diğer sığınmacı kamplarından farklı bir yapıya sahip. Ne Fransız hükümeti ne de Fransız sivil toplum örgütleri kampta etkin bir role sahip değil. Sığınmacılar kamptaki güvenlik açığından da şikayetçi. Kampın dışında gece gündüz bir polis ekibi beklese de kampta sığınmacılar arasındaki hiçbir olaya polis müdahale etmiyor. Hatta bazı sığınmacılar, polisin, kampın içine girmekten korktuğu görüşünde.

Sığınmacıların bir kısmı, kampta silah, uyuşturucu ve diğer kesici maddelerin olduğunu hatta kampın bazı bölgelerinin çeteler tarafından yönetildiğini ifade ediyor.

Gün boyu gönüllü ve gazetecilerle dolu olan kampta hava kararmaya başladıktan sonra ise karşıya geçiş telaşı başlıyor.

Hava karardıktan sonra İngiltere'ye giden kamyonların geçtiği otoyolların yolunu tutan sığınmacılara Fransız polisi göz açtırmıyor.

Otoyol boyunca kilometrelerce devam eden dikenli tellere yer yer polis devriyesi de eşlik ediyor. Sığınmacılar, kararan havayı fırsat bilerek İngiltere yönüne geçen kamyonlara tırmanmaya çalışıyor.

Ancak Fransız polisi, yakaladığı sığınmacılara cop, plastik mermi ve bol biber gazı ile yanıt veriyor. Kampta karşıya geçmeye çalışan hemen hemen her sığınmacı polis şiddetinden nasibini almış durumda.

Biber gazı aynı zamanda Jungle'ın güne başlama rutini olarak biliniyor. Polis, gece boyu karşıya geçmeye çalışan ama başaramayan sığınmacıları kampın girişinde biber gazıyla karşılıyor. Jungle'da gün, biber gazıyla doğuyor ve kaçışla sona eriyor.