Lübnan'da Cumhurbaşkanı Avn'ın "yurtdışı temasları" tartışılıyor

BEYRUT (AA) - Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn'ın göreve gelmesinin ardından ilk yurtdışı ziyaretini Hizbullah nedeniyle ikili ilişkilerin gerildiği Suudi Arabistan'a yapması ülkede tartışma konusu oldu.

Ülkede, iki buçuk yıl süren siyasi kriz esnasında Hizbullah'ın da desteklediği 8 Mart Koalisyonu'nun adayı olan Cumhurbaşkanı Avn, ilk yurtdışı ziyaretini bugün Suudi Arabistan'a yapacak. Beraberindeki 8 bakanla bugün yola çıkacak olan Avn'ın, Suudi Arabistan ziyaretinin ardından Katar'a geçmesi bekleniyor.

Cumhurbaşkanı Avn'ın, söz konusu ziyaret esnasında "Suudi Arabistan'ın iptal ettiği 4 milyar dolarlık yardımı yeniden sağlama, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkelerinin Lübnan'a uyguladığı seyahat yasağını kaldırma ve ekonomik ilişkilerin canlandırılması" dosyalarını gündeme getireceği belirtiliyor.

Hizbullah ile yakın ilişkileri olan ve iki buçuk yıl boyunca örgüt tarafından cumhurbaşkanı adaylığı desteklenen Avn'ın Suudi Arabistan seyahatine ilişkin haberlerin ardından, Hizbullah, "Cumhurbaşkanı Avn istediği yere seyahat edebilir" şeklinde açıklama yaptı. Kamuoyunda Hizbullah'ın, ziyaretin "İran'a" yapılmamasından rahatsızlık duyduğu yönündeki iddialar gündeme geldi.

Cumhurbaşkanı Avn'ın partisine yakın Cumhuriyet gazetesine konuşan Hizbullah kaynakları ise ziyaretin "Hizbullah'ı kırdığı ve İran'ı şaşırttığı" haberlerini reddetti.

- Bölgesel çatışmalar, Suudi Arabistan'la ilişkileri etkilemez mesajı

Cumhurbaşkanı Avn'ın seçilmeden önce Genel Başkanlığını yaptığı Özgür Yurtsever Hareketi Partisi milletvekili Elan Avn, konuyla ilgili AA muhabirine yaptığı açıklamada, ziyaretin Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz'in daveti üzerine gerçekleştiğini, herhangi bir grubu sıkıntıya sokmayacağını belirtti.

Avn, 'ziyaretin herhangi bir mesaj taşıyıp taşımadığı' yönündeki soruya ise şu şekilde cevap verdi:

"Ziyaret herhangi bir grubu sıkıntıya sokmaz. Bazı bölgesel ayrışmalar var ve bu kutuplaşma Lübnan'ın bir kısmını geriyor. Ancak Cumhurbaşkanı Avn bu ziyaretle, 'bölgesel çatışma olarak ne yaşanırsa yaşansın bunlar Suudi Arabistan ile ilişkilere etki etmez' mesajını veriyor. Hizbullah, Cumhurbaşkanı Avn'ın tüm Lübnan'ı kapsayıcı pozisyonda yer aldığını biliyor."

Suudi Arabistan'daki Lübnan Yatırımı ve İş Konseyi Başkanı Rebi el-Emir de Avn'a eşlik eden heyete dikkati çekerek, "Heyetin büyüklüğü, ziyaretin sonuçlarına ilişkin beklentilerin yüksek olduğunun göstergesi." ifadelerini kullandı.

Emir, Avn'ın ziyareti kapsamında, salı günü Lübnanlı ve Suudi Arabistanlı iş adamlarının katılacağı bir toplantının gerçekleşeceği bilgisini de paylaştı.

- Suudi Arabistan-Lübnan ilişkileri

Suudi Arabistan'da yaklaşık 500 bin, Körfez ülkelerinde ise yaklaşık 250 bin Lübnanlı, önemli sektörlerde yönetici ve çalışan olarak iş gücü oluşturuyor. Resmi rakamlara göre, yıllık ortalama ülkesine 7 ila 8 milyar dolar değerinde döviz taşıyan Körfez'deki Lübnanlı çalışanların, ülkenin gayri safi milli hasılasının yüzde 15'ini oluşturduğu belirtiliyor.

Öte yandan Suudi Arabistan'ın, Lübnan'ın iç savaşını sonlandıran müzakerelere Taif kentinde ev sahipliği yaparak, savaşı sonlandıran Taif Anlaşması'na katkı sağlaması ilişkilerdeki tarihsel boyut olarak biliniyor.

İç savaşın ardından Suudi Arabistan'da ekonomik faaliyet gösteren Lübnanlı iş adamı Refik Hariri'nin, 31 Kasım 1992'de başbakanlık görevine başlaması iki ülkenin ilişkilerine ekonomik ve siyasi alanda ivme kazandırdı.

Hariri'nin 2005 yılında suikastla öldürülmesinin ardından şekillenen Suriye ve Hizbullah karşıtı 14 Mart Koalisyonu da Riyad ile yakın ilişkiler geliştirdi. Hizbullah'ın liderlik ettiği rakip siyasi koalisyon 8 Mart ise daha çok İran ve Suriye ile hareket etti. Cumhurbaşkanı Mişel Avn ve partisi Özgür Yurtsever Hareketi de 8 Mart Koalisyonu'ndaki en güçlü Hristiyan aktör olarak yer aldı.

Lübnan, son dönemde Hizbullah'ın Yemen ve Suriye savaşındaki artan rolü sebebiyle İran ve Suudi Arabistan arasında kaldı.

Dışişleri Bakanı ve Cumhurbaşkanı Avn'ın damadı Cibran Basil'in, 21 Ocak 2016'da İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) toplantısında, Suudi Arabistan'ın İran'daki diplomatik temsilciliklerine yönelik saldırılar sonrasında Tahran'ı kınama kararında çekimser oy kullanması ve Kahire'deki Arap Birliği toplantısında Hizbullah'ın terör örgütü olarak zikredildiği karar metnine ise itiraz etmesi, geçen yılın ilk aylarında ilişkilerdeki gerilimi tırmandırdı.

Riyad, Lübnan güvenlik birimlerine yapacağı dört milyar dolarlık yardımı iptal etti. KİK üye ülkeleri de güvenlik gerekçesiyle vatandaşlarına Lübnan'ı terk etme çağrısında bulundu. İran'ın Lübnan'daki silahlı müttefiki Hizbullah'ın Genel Sekreteri Hasan Nasrallah'ın, Suudi Arabistan'a yönelik sert açıklamaları da gerilimi bir üst seviyeye taşıdı. Suudi Arabistan'ın hamlesiyle Körfez İşbirliği Konseyi ve Arap Birliği Hizbullah'ı terör örgütü ilan etti.