Meclis, kişisel verilerin korunmasını gündemine aldı

TBMM (AA) - MELTEM ÖZTÜRK - Meclis, kişisel verilerin korunmasında ortaya çıkabilecek insan hakları ihlallerinin önüne geçilmesine katkı sağlayacak olan ve kişisel nitelikteki verilerin otomatik işleme tabi tutulmasında denetleyici makamlara yer veren protokolü görüşecek.

"Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunması Sözleşmesi'ne Ek Denetleyici Makamlar ve Sınıraşan Veri Akışına İlişkin Protokol"ün onaylanmasını uygun bulan tasarı, TBMM Dışişleri Komisyonu gündeminde bulunuyor.

Avrupa Konseyi bünyesinde hazırlanarak 8 Kasım 2001'de Strazburg'da imzaya açılan ve 1 Temmuz 2004'te yürürlüğe giren Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunması Sözleşmesi'ne Ek Denetleyici Makamlar ve Sınıraşan Veri Akışına İlişkin Protokol, kişisel verilerin korunması alanında Ana Sözleşmenin ardından oluşturulan ikinci bağlayıcı uluslararası düzenlemeyi oluşturuyor.

Protokol, taraf devletlerde kişisel nitelikteki verilerin otomatik işleme tabi tutulması konusunda, "Denetleyici ve Yetkili Makamlar" ile "Sınıraşan Veri Akışlarına" dair düzenlemelerin yapılmasını amaçlıyor.

Ek Protokol'e, Avrupa Konseyi dışındaki ülkelerin de taraf olma imkanı bulunuyor. Protokole, Avrupa Konseyi'nin 35 üyesi ile bunu dışında Uruguay'ın taraf olduğu protokole, Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 8 Avrupa Konseyi üyesi devlet halen imzacı durumunda.

Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunması Sözleşmesi'ni imzalayan ülkeler, görevlerini tam bağımsızlıkla yerine getiren denetleyici makamların, kişisel verilerin işlenmesi karşısında bireylerin etkili şekilde korunmasının bir unsurunu oluşturduğu, ulusal sınırlar arasında kişisel veri alışverişinin artmasıyla insan hakları, temel özgürlükler ve kişisel veri alışverişi karşısında özel hayatın gizliliği hakkının etkili şekilde korunmasını sağlamanın gerekliliğini göz önüne alarak, bir anlaşmaya vardı.

Buna göre, taraf devletler, bu ilkeleri uygulamaya koyan iç hukukundaki önlemlere uyulmasını sağlamakla yükümlü bir ya da daha fazla yetkili makam belirleyecek. Bu makamlar soruşturma ve müdahale yetkilerinin yanı sıra, kanuni takibata dahil olma ya da bu bu alandaki iç hukuk hükümlerinin ihlallerini yetkili adli makamların dikkatine getirecek.

Her denetleyici makam, yetkileri dahilinde, kişisel verilerin işlenmesi karşısında her kişinin haklarının ve temel özgürlüklerinin korunmasına dair taleplerini dinleyecek.

Denetleyici makamlar, görevlerini tam bağımsızlıkla yerine getirecek.

Denetleyici makamların şikayetlere yol açan kararlarına mahkemeler yoluyla itiraz edilebilecek.

- "Kişisel verilerin korunması temel insan haklarından biri"

Tasarının gerekçesinde, kişişel verilerin korunmasının, insan haklarının korunması ve geliştirilmesi bilinciyle her geçen gün daha da önem kazandığı, temel insan haklarından biri haline dönüştüğü belirtildi.

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaşması, bilgiye erişimin kolaylaşması, özellikle internet ve telefon gibi teknolojilerin günlük hayatta artan rolleriyle birlikte, kişisel verilerin korunmasında ulusal ve uluslararası birtakım standartların benimsenmesinin zorunlu hale geldiği vurgulandı.

Gerekçede, birçok ülkede, kişisel verilerin korunmasına ilişkin detaylı yasal düzenlemelerin benimsendiğine ve bu alandaki yasal mevzuata uygunluğu denetleyici çeşitli yapıların oluşturulduğuna işaret edildi.

Türkiye'nin, kişisel verilerin korunması ve bu alandaki yasal mevzuata uygunluğu denetleyecek yapıların oluşumuyla ilgili uluslararası düzenlemeleri takip ederek, ulusal mevzuatını bu yönde geliştirdiği kaydedildi. Anayasada 2010'da yapılan değişikliklerle kişisel verilerin korunmasının, Türkiye'de anayasal hak haline getirildiğine işaret edilen gerekçede, Türkiye'nin bu protokolü imzaya açıldığı gün imzaladığı belirtildi.

Gerekçede, "Kişisel verilerin korunması alanında yürütülmekte olan ulusal mevzuat çalışmalarına paralel olarak, söz konusu Ek Protokol'ün onaylanması, ülkemizin Avrupa Konseyi çerçevesinde oluşturulan ortak hukuk sistemine dahilini güçlendirecek; kişisel verilerin korunması alanında ortaya çıkabilecek insan hakları ihlallerinin önüne geçilmesine fayda sağlayacak ve ülkemizin uluslararası saygınlığına katkıda bulunacaktır." denildi.