Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı, TBMM Sanayi Komisyonunda kabul edildi (4)

TBMM (AA) - Patent isteme hakkı, buluşu yapana veya onun haleflerine ait olacak, bu hak başkalarına devredilebilecek. Buluş birden çok kişi tarafından birlikte gerçekleştirilmişse patent isteme hakkı bu kişilerin tamamına ait olacak.

TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonunda kabul edilen Sınai Mülkiyet Kanunu Tasarısı'na göre henüz yayımlanmamış patent başvuruları, başvuru sahibinin yazılı izni olmadan üçüncü kişiler tarafından incelenemeyecek.

Başvuru sahibinin, başvurunun sağladığı haklarını kendilerine karşı ileri sürmek istediğini ispat edebilen üçüncü kişiler, başvuru sahibinin izni olmaksızın henüz yayımlanmamış patent başvurusunu inceleyebilecek.

Patent başvurusu, Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde yapılan işlemler süresince, başvurunun ilk halinin kapsamını aşmamak şartıyla başvuru sahibi tarafından değiştirilebilecek.

Patent başvurusu sahibi, işlemleri devam eden başvurusunun faydalı model başvurusuna dönüştürülmesini talep edebilecek. Böyle bir talep yapılması halinde kurum, bildirim tarihinden itibaren bir ay içinde gerekli belgeleri vermesi ve araştırma ücretini de ödeyerek araştırma talebinde bulunması gerektiğini başvuru sahibine bildirecek.

Patent başvurusu, patentin verildiğinin ilan edildiği tarihten önce, başvuru sahibi tarafından her zaman geri çekilebilecek ancak başvurunun geri çekildiği bültende yayımlandıktan sonra bu talepten vazgeçilemeyecek.

Başvuru, sicilde patent başvurusu üzerinde hak tesis eden üçüncü kişilerin rızası olmaksızın geri çekilemeyecek. Patent başvuruları ve patent sicile kaydedilecek, sicil aleni olacak. Talep edilmesi ve ücretinin ödenmesi şartıyla patentin onaylı sureti verilecek.

- Önce başvuru yapana ait olacak

Patent isteme hakkı, buluşu yapana veya onun haleflerine ait olup, bu hakkın başkalarına devri mümkün olacak. Buluş birden çok kişi tarafından birlikte gerçekleştirilmişse patent isteme hakkı, taraflar başka türlü kararlaştırmamışsa bu kişilerin tamamına ait olacak. Aynı buluş, birbirinden bağımsız olarak birden çok kişi tarafından gerçekleştirilmişse patent isteme hakkı, önceki tarihli başvurunun yayınlanmış olması şartıyla daha önce başvuru yapana ait olacak.

Patent isteme hakkının başvuru sahibine ait olmadığı Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde iddia edilemeyecek. Aksi ispat edilene kadar başvuru sahibinin, patent isteme hakkının sahibi olduğu kabul edilecek.

Patentin verilmesi işlemleri sırasında, patent isteme hakkının gerçek sahibi olduğunu iddia eden kişi, başvuru sahibine karşı dava açabilecek ve bu davayı kuruma bildirecek. Davaya ilişkin kararın kesinleşme tarihine kadar patentin verilmesi işlemleri mahkeme tarafından durdurulabilecek.

Dava açan hak sahibi, dava sonucunda verilecek kararın lehine kesinleşmesi halinde, kararın kesinleşme tarihinden itibaren üç ay içinde patent başvurusunun kendi başvurusu olarak kabul edilmesini isteyebilecek. Hak sahibi, üç ay içinde talepte bulunmazsa dava konusu başvuru geri çekilmiş sayılacak.

Buluşu, başvuru sahibiyle birlikte gerçekleştirdiğini öne sürerek, kısmi bir hakkı bulunduğunu iddia eden kişi de ortak hak sahipliği tanınması talebiyle dava açabilecek. Patent, gerçek hak sahibinden başkasına verilmişse gerçek hak sahibi olduğunu iddia eden kişi, patentin kendisine devredilmesini mahkemeden talep edebilecek.

Patent başvurusu veya patent birden çok kişiye aitse hak üzerindeki ortaklık, taraflar arasındaki anlaşmaya göre, böyle bir anlaşma yoksa ilgili kanundaki paylı mülkiyete ilişkin hükümlere göre belirlenecek.

Her hak sahibi diğerlerinden bağımsız olarak, kendisine düşen pay üzerinde serbestçe tasarrufta bulunacak, diğer hak sahiplerine bildirimde bulunduktan sonra buluşu kullanabilecek, alınan patentin sağladığı hakların herhangi bir şekilde tecavüze uğraması halinde üçüncü kişilere karşı hukuk davası açabilecek.

-Hizmet buluşu, serbest buluş

Çalışanın, bir işletme veya kamu idaresinde yükümlü olduğu faaliyeti gereği gerçekleştirdiği ya da büyük ölçüde işletme veya kamu idaresinin deneyim ve çalışmalarına dayanarak iş ilişkisi sırasında yaptığı buluş, hizmet buluşu sayılacak, bunun dışında kalan buluş serbest buluş olarak kabul edilecek.

Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlara buluşları için ödenecek bedel, buluştan elde edilen gelirin üçte birinden az olamayacak. Ancak buluş konusunun kamu kurum veya kuruluşu tarafından kullanılması halinde ödenecek bedel, bedelin ödendiği ay için çalışana ödenen net ücretin on katından fazla olamayacak.

Çalışan, hizmet buluşu yaptığında bu buluşunu yazılı olarak ve geciktirmeksizin işverene bildirecek. Çalışan, teknik problemi, çözümünü ve hizmet buluşunu nasıl gerçekleştirdiğini bildiriminde açıklayacak, buluşun daha iyi açıklanması bakımından resmini de işverene verecek. Çalışan, hizmet buluşunu serbest buluş niteliği kazanmadığı sürece gizli tutacak.

İşveren, hizmet buluşuyla ilgili hak talep edebilecek. İşveren bu talebi, çalışanın bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren dört ay içinde yazılı olarak çalışana bildirecek. Çalışana böyle bir bildirimin süresinde yapılmaması veya hak talebinde bulunulmadığına dair bildirim yapılması halinde, hizmet buluşu serbest buluş niteliği kazanacak.

- Çalışan makul bir bedel isteyebilecek

İşveren hizmet buluşu üzerinde kısmi hak talep ederse, işverenin buluşu kullanması halinde, çalışan makul bir bedelin kendisine ödenmesini isteyebilecek.

İşveren, kendisine bildirimi yapılan hizmet buluşu için tam hak talebinde bulunmuşsa, patent verilmesi amacıyla ilk başvuruyu Türk Patent ve Marka Kurumu yapmakla yükümlü olacak. Ancak işveren, işletme menfaatleri gerektiriyorsa patent başvurusu yapmaktan kaçınabilecek.

Hizmet buluşu serbest buluş niteliği kazanmışsa, çalışan bizzat başvuru yapma hakkına sahip olacak. İşveren, hizmet buluşu için tam hak talebinde bulunmuşsa, söz konusu buluşun yabancı bir ülkede de korunması için başvuruda bulunabilecek. İşveren, çalışanın talebi üzerine, patent almak istemediği yabancı ülkeler için buluşu serbest bırakmak ve bu ülkelerde çalışana patent almak için talepte bulunma imkanını sağlayacak.

İşverenler, düzenlemenin, buluşlarına ilişkin hükümlerine aykırı olacak şekilde çalışanların aleyhine düzenleme ve uygulama yapamayacak.

Çalışan, patent alınabilmesi için gerekli bilgileri işverene vermek ve gerekli yardımı yapmakla, işveren de hizmet buluşuna patent verilmesi için yaptığı başvuru ve eklerinin suretlerini çalışana vermek ve çalışanın talebi üzerine başvuru işlemleri sırasındaki gelişmeleri ona bildirmekle yükümlü olacak.

- Buluş yapınca işverene bildirecek

Çalışan, iş sözleşmesi ilişkisi içindeyken serbest bir buluş yaptığı takdirde, durumu geciktirmeden işverene bildirecek. Çalışanın, işverenin iflas etmesi, iflas idaresinin de buluşu işletmeden ayrı olarak devretmek istemesi halinde buluşa ilişkin olarak ön alım hakkı olacak.

Yükseköğretim kurumları, Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet teşkilatına bağlı yükseköğretim kurumlarında yapılan bilimsel çalışmalar veya araştırmalar sonucunda gerçekleştirilen buluşlar için, çalışanların buluşlarına ilişkin hükümler uygulanacak.

Yükseköğretim kurumlarında yapılan bilimsel çalışmalar veya araştırmalar sonucunda bir buluş gerçekleştiğinde buluşu yapan, buluşunu yazılı olarak ve geciktirmeksizin yükseköğretim kurumuna bildirecek, patent başvurusu yapılmışsa da buna dair bildirim yapılacak. Yükseköğretim kurumu, buluş üzerinde hak sahipliği talebinde bulunması durumunda, patent başvurusu yapmakla yükümlü olacak, aksi takdirde buluş, serbest buluş niteliği kazanacak.

Yükseköğretim kurumu, kusuru nedeniyle başvuru işlemlerinin veya patent hakkının sona ermesine sebep olursa buluşu yapanın uğradığı zararı tazmin edecek.

Proje desteğinden faydalanan kişi, buluşa ilişkin olarak hak sahipliği talebinde bulunması durumunda, buluş için patent başvurunu yapacak. Kamu kurum veya kuruluşu, proje desteğinden faydalanan kişide düzenli aralıklarla bilgi isteyebilecek.

- Ek patent başvurusu yapılabilecek

Patent başvurusu sahibi, patent konusu buluşu mükemmelleştiren veya geliştiren, asıl patentin konusu ile bütünlük içinde bulunan buluşların korunması için, işlemleri devam eden asıl patent başvurusuna ek patent başvurusunda bulunabilecek. Asıl patent başvurusuna patent verilmesi kararından önce, ek patent başvurusu için patent verilemeyecek.

Türk Patent ve Marka Kurumu, başvuru konusu buluşun milli güvenlik açısından önem taşıdığı kanısına varırsa, başvurunun bir suretini görüş almak üzere Milli Savunma Bakanlığına iletecek ve durumu başvuru sahibine bildirecek.

Bakanlık, başvuru işlemlerinin gizli yürütülmesine karar verirse üç ay içinde kararını Türk Patent ve Marka Kurumu'na bildirecek. Patent başvurusu sahibi, gizli patent başvuru konusu buluşu yetkisi olmayan kişilere açıklayamayacak. Patent başvurusu sahibinin talebi üzerine, buluşun kısmen veya tamamen kullanılmasına, Milli Savunma Bakanlığınca izin verilebilecek.

Patent başvurusu sahibi, patent başvurusunun gizli tutulduğu süre için devletten tazminat isteyebilecek. Ödenecek tazminat miktarı konusunda anlaşma sağlanamazsa tazminat miktarı mahkemece belirlenecek.

(Sürecek)