"Suriye olayı çıkmaza girdi"

İSTANBUL (AA) - SEMRA ORKAN - Oxford Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Avi Shlaim, Suriye'de kaos halinin sürdüğünü, sürecin çıkmaza girdiğini ifade ederek, "Yaşanan basit bir savaş değil. Görünen ve görünmeyen birçok uluslararası faktör, birçok oyuncu var. Bu sebepten Suriye'nin durulmayacağını düşünüyorum." dedi.

"Sykes-Picot Antlaşmasının 100. Yılı: Ortadoğu'yu Şekillendiren Bir Gizli Anlaşmanın Anatomisi" konferansı öncesi AA muhabirinin sorunlarını yanıtlayan Shlaim, Sykes-Picot Antlaşması'nın Fransa ve İngiltere arasında imzalandığını anımsatarak, antlaşmayla Ortadoğu'nun sınırlarının yeniden şekillendirdiğini anlattı.

Shlaim, 1. Dünya Savaşı sonrası zayıflayan ve son günlerini yaşayan Osmanlı İmparatorluğu'nun son parçaları üzerinde yapılan gizli bir antlaşma olan Sykes-Picot ile Batılı devletlerin, Ortadoğu'nun sınırlarını kendi isteklerine göre belirlediğini kaydetti.

Antlaşmanın amacının Osmanlı'nın elinde kalan bölgeleri bölmek ve Ortadoğu'daki ülkelerin sınırlarına son şeklini vermek olduğunu vurgulayan Avi Shlaim, "Hatta geçenlerde DAEŞ yayımladığı videoda 100 yıl önce Sykes-Picot Antlaşması sonrası çizilen Suriye ve Irak arasındaki sınırı ortadan kaldırdığını dünyaya ilan ederek, Batı'nın Ortadoğu'ya müdahalesine karşı bir güç gösterisi sergilemişti. Bu antlaşmanın etkileri günümüze kadar gelmiştir. Batı'nın Ortadoğu'ya müdahaleci tavrını gösteren bir antlaşmadır." diye konuştu.

-"Türkiye-İsrail ilişkilerinin düzeleceğine dair bir umudum yok"

Prof. Avi Shlaim, "Mavi Marmara" ve "One Minute" olaylarından önce Türkiye ve İsrail ilişkilerinin çok iyi düzeyde olduğunu ve iki ülke arasında stratejik, ekonomik bir ortaklığın mevcut olduğunu dile getirdi. İki olayın ve İsrail'in Gazze'de sivilleri öldürmesinin ardından Türkiye-İsrail ilişkilerinin iyice gerildiğine işaret eden Shlaim, şöyle konuştu:

"Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Davos'ta, bu saldırıları yapan İsrail'e gereken cevabı verdi. İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres'e; 'One Minute. Öldürmeye gelince siz çok iyi bilirsiniz' dedi. Gerginleşen İsrail-Türkiye ilişkilerinin güçleneceği konusunda çok ümitli değilim. Çünkü Türkiye, İsrail ile ilişkileri gerilince bir yüzünü Arap dünyasına bir yüzünü ise Avrupa'ya döndürdü. Vizelerin kalkması yönündeki adımlar da bunu güçlendirdi. Bir yandan Batı bir yandan Arap dünyası ile daha yakın ilişki içine giren Türkiye'nin İsrail ile yakın bir ilişkiye gireceğini düşünmüyorum. Türkiye İslam ile demokrasiyi birleştirebilen çok güzel bir örnek. Arap Baharı'nda Ortadoğu'ya çok güzel bir örnek teşkil etti. Türkiye'nin Araplarla ilişkisini koruyup, Batı'ya daha yakınlaşacağını düşünüyorum. Bu yüzden Türkiye ile İsrail ilişiklerinin düzeleceğine dair bir umudum yok."

Shlaim, Suriye'de yaşananlara ilişkinse ülkede kaosun hakim olduğu ve sürecin çıkmaza girdiği değerlendirmesini yaptı.

Oxford Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Avi Shlaim, sözlerini, "Suriye olayı çıkmaza girdi, tam bir kaos hakim, sorunu çözmek çok zor gibi duruyor. Çünkü iki taraf arasında yaşanan basit bir savaş değil. Görünen ve görünmeyen birçok uluslararası faktör, birçok oyuncu var. Bu sebepten Suriye'nin durulmayacağını düşünüyorum. Rusya ve ABD Suriye konusunda anlaşmaya varmaya çalışıyor ve bu anlaşmada Esed görmezden gelinmeyecek. Geçiş süreci Esed ile aşılacak, ardından özgür seçimler yapılacak ve Esed sistem dışı bırakılacak." diye tamamladı.