Suriyelilerin iş gücü konuşuldu

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından, Konya Sanayi Odası, Ticaret Odası ve Ticaret Borsası’nın işbirliğinde “Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyelilerin İşgücü Piyasasına Erişimi” konulu bilgilendirme toplantısı gerçekleştirildi. Programda, Suriyelilerin çalıştırılabilmesi için izlenecek yollar ve yaşanan sorunlar konuşuldu. 
Konya Sanayi Odası’nda yapılan toplantının açılışında konuşan Konya Sanayi Odası Başkanı, TOBB Yönetim Kurulu Üyesi Memiş Kütükcü, 2011 yılının mart ayından bu yana Suriye’deki iç savaş nedeniyle 4 milyona yakın Suriyelinin ülkesini terk etmek zorunda kaldığını söyledi. Türkiye’de 2,5 milyonun üzerinde, Konya’da da 70 bin civarında Suriyeli bulunduğunu belirten Kütükcü, Türkiye’deki Suriyelilerin bir kısmının kamplarda yaşadığını, bir kısmının da kamp dışında güncel ekonomik hayata uyum göstermeye çalıştığını aktardı.
Kütükcü, “2016 Ocak ayında çıkan yasa öncesinde tüm Suriyeliler diğer yabancılar gibi uzun süren prosedürler çerçevesinde istihdam edilebiliyordu. Yasa çerçevesinde geçici koruma kapsamına alınan Suriyeliler, gerekli izinlerin alınması koşuluyla artık çok daha kolay şekilde istihdam edilebiliyor. Tabi bu yabancı çalışanlar da Türk İş Kanuna bağlı olarak diğer Türk vatandaşların bağlı olduğu kurallara uygun olarak çalışmak durumundalar. Bugün de bu çalışma koşulları, kayıt dışılık ve gerçekleştirilen yasal düzenlemelerin getirdiği yenilikler hakkında bakanlığımızca bilgilendirme yapılacaktır” şeklinde konuştu.

SURİYELİLER KAYITLI OLDUKLARI İLLERDE ÇALIŞTIRILABİLİRLER
Programa katılan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdür Yardımcısı Sadettin Akyıl da, Suriyelilerin hangi durumlarda çalıştırılabileceği ve çalışma izni alınabilmesi için hangi yolların izlenmesi gerektiği konusunda bilgi verdi. Suriyeli göçmenlerin çalıştırılabilmesinin kanun çerçevesinde belirlendiğine işaret eden Akyıl, “2016 Ocak ayında Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyelilerin Çalıştırılmasına Yönelik Yönetmelik tamamlandı. Çalışma izni olmadan hiçbir yabancı çalıştırılamaz. Suriyelilerin çalıştırılabilmesi için öncelikle kayıtlarının olması lazım. Kayıt olanların geçici koruma kimlik belgesi bulunması gerekiyor. Bu kişiler, sadece ikamet izni olan illerde çalıştırılabilirler. Geçici koruma kayıt tarihinden 6 ay sonra çalışma iznine başvuruda bulunabilirler. Mesleki yeterlilik gerektiren hizmetlerde ilgili bakanlıktan ön izin belgesi alınmış olması gerekiyor. Geçici koruma sağlanan yabancılara asgari ücretin altında ücret ödenemez. Çalıştırılmak istenen yabancı sayısı, iş yerinde çalışan Türk vatandaşı sayısının yüzde 10’unu geçemez. Eğer işveren çalıştıracağı işte Türk vatandaşı bulamadığını belgeleyerek beyan ederse, istihdam kotası uygulanmayacaktır” dedi.
Yabancı çalıştırmak isteyenlerin e-devlet sistemi üzerinden başvurularını gerçekleştirebileceklerini aktaran Akyıl, Suriyelilerin 99 ile başlayan numaralarının da sisteme girilerek, buradan yabancı kişi hakkında bilgi sahibi olunabildiğini ve bu aşamaların sonunda işlemin tamamlandığının altını çizdi. Başvurunun 10 dakikada tamamlanabildiğini belirten Akyıl, yabancıların da çalışma esaslarında Türk vatandaşları ile aynı haklara sahip olduğunu sözlerine ekledi.

İŞVEREN SORUNLARI TARTIŞILDI
Konya Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Hüsamettin Sönmez ise, KSO tarafından yabancıların çalıştırılması hususunda yapılan araştırma sonuçlarını paylaştı. Başvuru sürecinin yavaş ilerlediğini belirten Sönmez, çalışma belgesi alımında yabancı ikamet harcının aynı ilin vergi dairesine yatırılması gerektiğini söyleyerek, bu işlem yapılmadığı takdirde sistemin kişinin çalışma belgesini onaylamadığını ifade etti.
E-devlet başvurusunda herhangi bir yanlış evrak yüklendiği zaman belgede değişiklik yapılamadığını aktaran Sönmez, oluşan sorunları ve bazı önerileri şöyle sıraladı:
“İş yeri değişmediği sürece, 1 yıllık çalışma izin sürelerinin iki yılda bir düzenlenmesi daha iyi olur. E-devlet üzerinden çalışma izin başvurusu yapılırken, iş yerinin yapacağı görev tanımı uygulamada zorluk çıkarabiliyor. İlgili alana SGK meslek kodlarının yazılması daha uygun olacaktır. Müracaatın neticelenme süresi 1,5-2 ay sürebilmektedir. Bu iki aylık sürede yabancı uyruklu eleman resmi olarak çalıştırılamıyor. Yabancıların bir kısmı Türkçe okuma yazma bilmiyor. Bu nedenle bu kişilere mesleki yeterlilik belgesi verilemiyor. Bu durum yabancılar için istisna yapılamaz mı? Yabancıların niteliklerinin tespiti noktasında, yabancıların mesleki eğitim ve diplomaları il bazında kayıt altına alınarak, iş dünyasının ulaşabileceği hale getirilmeli ve nitelikli olanların, nit