Türkiye yarım asır sonra ürettiği yüzde 100 yerli aşı: Turkovac

Türkiye’de Covid-19 vakalarının ilk görüldüğü tarih olan Mart 2020’den sonra Türk hekimler ve bilim dünyası aşı çalışmalarında harekete geçti. Bu kapsamda, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) desteğiyle yürütülen aşı çalışmaları arasında en hızlı ilerleyen, Erciyes Üniversitesi’nde geliştirilen inaktif Kovid-19 aşısı oldu. Yerli aşının Faz-1 ve Faz-2 çalışmalarının olumlu geçmesinin ardından, Faz-3 kapsamındaki ilk dozu, 22 Haziran 2021'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın video konferans ile katıldığı Ankara Şehir Hastanesi’ndeki programda yapıldı. Erdoğan, bu programda yerli aşının adının ‘Turkovac’ olduğunu açıkladı. Faz-3 çalışmalarında daha önce koronavirüs geçirmeyen ve hiç Kovid-19 aşısı olmayan binlerce gönüllüye Turkovac uygulandı. Turkovac’ın Faz-3 kapsamında hatırlatma dozu olarak uygulandığı çalışmaya da Ekim 2021’de başlandı. Bu kapsamda, iki doz Sinovac aşısı olmuş gönüllülere tercihlerine göre hatırlatma dozu olarak TURKOVAC veya Sinovac aşısı uygulandı.

SERİ ÜRETİME BAŞLANDI

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 25 Kasım’da Turkovac için Acil Kullanım Onayı başvurusunun yapıldığını açıkladı. Başvurudan yaklaşık 1 ay sonra ise, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK), Turkovac için Acil Kullanım Onayı verdi. Onayı, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Şanlıurfa'daki aşı üretim tesisinden yapılan programda duyurdu. Koca ayrıca, Turkovac’ın seri üretimine başlandığını bildirdi. Turkovac'ın yaygın kullanımına yıl bitmeden başlanması beklenirken, bu adımla hem Türkiye'nin koronavirüs aşılarındaki dışa bağımlılığının sona ermesi hem de henüz aşıya ulaşamamış ülkelere aşının hızla ulaştırılması hedefleniyor.

50 YIL SONRA YERLİ AŞI

Türkiye’nin 50 yıl sonra yerli aşı ürettiğini ve bunun büyük bir umut kaynağı olduğunu ifade eden Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bahar Kandemir, “Gönüllüler üzerindeki çalışmalarda etkin ve güvenilir olduğu bilimsel verilerle kanıtlanan Turkovac’ın seri üretime geçmesiyle Kovid-19 aşısını üreten 9 ülkeden biri olduk. Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bakanlığı ve Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı işbirliği ile geliştirilen Turkovac aşısının Faz-1 çalışmaları ilk olarak 5 Kasım 2021’de başladı. Bu çalışma 44 gönüllü ile gerçekleştirildi. Daha sonra yine 10 Şubat’ta başlayan Faz-2 çalışmaları ile 250 gönüllüye ulaşıldı. Bu aşamaların ardından aşı ile ilgili olumlu veriler bildirildi. Yine bu yerli Covid-19 aşısının Faz-3 çalışmalarındaki ilk dozu 22 Haziran’da Ankara Şehir Hastanesi’nde yapıldı. Daha önce hiç Covid-19 enfeksiyonu geçirmemiş ve hiç Covid-19 aşısı olmamış binlerce gönüllüye uygulandı. Hatırlatma dozuna da ekim ayının sonlarında başlandı. En sonunda da çalışmaların başarı ile gerçekleştirilmesi sonucunda Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na acil kullanım onayı için başvuruldu ve onay aldı” dedi.

YERLİ AŞIYI BEKLEYEN KESİM TURKOVAC’A ŞANS VERMELİ

Turkovac’ın 18 yaş üstü gruba uygulanabildiğini hatırlatan Kandemir, “Ülkemizde bilindiği gibi 3 tip aşı var. Sinovac, Biontech ve Turkovac. Turkovac ve Sinovac inaktif aşı. 2 doz Sinovac’tan sonra vatandaşlarımız hatırlatma dozu olarak bir doz Turkovac aşısı olabilirler. Turkovac aşısı Şehir Hastaneleri’nde uygulanacak. Acil kullanım onayı 18 yaş üzeri bireyler için alındığı için çocuklara uygulanmayacak. Birde biliyorsunuz yerli aşıyı bekleyen bir kesim vardı. Vatandaşlarımızın çoğunluğu, ‘Turkovac aşısı çıktıktan sonra aşı olacağım’ diyordu. İnşallah onlarda bu süreçte Turkovac aşısına şans verirler. Vatandaşlarımızın aşı tereddütü yaşamadan istedikleri aşıyı olmaları çok önemli. Biliyorsunuz sosyal medyada dolaşan bir sürü asılsız bilgi kirliliği var. Bunu önemsemeden vatandaşlarımız bilime güvenirse bu hastalığı daha kolay atlatırız” diye konuştu.

AŞI İLE VARYANT GELİŞİMİNİN ÖNÜNE GEÇMEMİZ GEREKİYOR

Yaklaşık iki yıldır hem Meram Tıp Fakültesi özelinde hemde tüm Türkiye’de Kovid-19 ile etkin bir mücadele sergilendiğini vurgulayan Kandemir, “Bu pandemiyi kontrol altına alabilmenin tek yolu hastalığın bulaşının engellenmesidir. Virüs insanlar arasında yayıldıkça yapısını değiştiriyor ve daha ağır hale geliyor. Bu yüzden aşılarla bunun önüne geçmemiz gerekiyor. Bizim uyguladığımız aşılar kişileri koruyacak ama bununla birlikte yeni varyant gelişiminin de önüne geçmede en etkin yöntemlerden birisi olacak. Bulaşıcı hastalıklar ile ilgili kural şudur. Bir toplumda o hastalığa karşı bağışıklık kazanmış bireylerin sayısı belli bir oranın üzerine çıkarsa yine o hastalığın toplum içerisinde yayılımı belirgin ölçüde azalır. Bu sebeple en etkili yöntem olan aşının bizim ülkemizde de üretilebilir olması gerçekten mutluluk ve umut verici” şeklinde konuştu.

BU SONUÇ HEPİMİZ İÇİN GURUR VERİCİ

Turkovac ile alakalı meslektaşlarının yoğun bir mesai harcadığını belirten Kandemir, “Gerçekten çok büyük emek gerektiren bir sürecin içinden geçtiler. Bu sonuç hepimiz için gurur verici. Yerli olarak üretilebilirliğini de görmek bizim için ayrı bir sevinç. Yerli aşımızı üretmek ve hayata geçirmek için hepsi büyük bir fedakarlık gösterdiler. Özel yaşamlarından çok fazla taviz vermişlerdir eminim ki. Zaten Covid-19 pandemisi sürecinde bütün sağlık çalışanları yoğun bir tempoda hayatlarını sürdürdüler. Özellikle ilk aşamalar hepimiz için zordu. Bütün sağlık çalışanları ailelerini ve sevdiklerini bir kenara bırakarak bu süreci en kayıpsız şekilde geçirmek için ellerinden geleni yaptı. Hem aşı için mesai harcayan hem de pandemi sürecinde büyük bir fedakarlıkla çalışan bütün meslektaşlarıma gönülden teşekkür ediyorum” diye konuştu.

KONYA’DA YATIŞLAR AZALDI

Konya’da Covid-19 ile ilgili Konya’da hastaneye yatan hastaların sayısında belirgin bir azalma olduğuna dikkat çeken Kandemir, “Bunda aşıların çok büyük etkisi var elbette ki. Klinikte yatarak takip ettiğimiz hastaların çok büyük bir kısmı hatta yüzde 90’ı diyebilirim aşılanmamış veya eksik aşılı kişiler. Veya yine altta yatan bağışıklık sistemini baskılayıcı hastalığı olanlar. Biz pandeminin başından beri hastanemizde Covid-19 ile mücadelemize devam ediyoruz. Hastalarımızla alakalı yüz güldürücü sonuçlar da aldık tam tersi durumlarla da karşılaştık. Sağlık çalışanı arkadaşlarımızdan da Türkiye genelinde kaybettiklerimiz oldu. O yüzden bizler artık kötü tablolarla karşılaşmak istemiyoruz. İnşallah son aşamada Turkovac ile birlikte hastalıktan tamamen kurtuluruz diye umut ediyorum” diye konuştu.

TURKOVAC KULLANIMA GİRDİ

Aşılar, Sağlık Bakanlığı'nın Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü aşı ve ilaç deposunda muhafaza edildi. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu aşıları örneklem yöntemiyle incelendi. İnceleme ve işlemlerin ardından aşılar sağlık kurumlarına taşınmaya başladı. Turkovac aşıları için randevular bugün itibarıyla açıldı. Şehir Hastanelerinde uygulanmaya başladı. (Gülşen Çopur)