Petrol Piyasası Kanunu'na kısmi iptal

ANKARA (AA) - Akaryakıt bayilerine belli yükümlülükleri yerine getirmemeleri halinde öngörülen idari para cezalarına ilişkin bazı düzenlemeler, Anayasa'ya aykırı bulunarak iptal edildi.

Danıştay 13. Dairesi, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun bazı maddelerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması talebiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu.

Başvuruyu esastan görüşen Yüksek Mahkeme, kanunun bazı hallerde öngördüğü 850 bin ve 600 bin liralık idari para cezalarını oy çokluğuyla Anayasa'ya aykırı buldu.

Buna göre, lisanslarının devamı süresince, bayisi olduğu dağıtıcı haricinde diğer dağıtıcı ve onların bayilerinden akaryakıt ikmali yapanlara 850 bin lira idari para cezası verilmesini düzenleyen hüküm iptal edildi.

Sözleşme yaptığı yeni dağıtıcının ürünlerini pazarladığı anlaşılacak şekilde faaliyetine devam etmeyen bayilere 600 bin lira idari para cezası verilmesini öngören düzenlemenin de iptal edilmesi kararlaştırıldı.

Yüksek Mahkemenin gerekçeli kararında, hukuk devletinde ceza hukukuna ilişkin düzenlemelerde olduğu gibi idari yaptırımların da kanun koyucunun takdir yetkisinde olduğu ancak kanun koyucunun bu yetkiyi anayasal sınırlar içinde adalet, hakkaniyet ve kamu yararı ölçütlerini göz önünde tutarak kullanması gerektiği belirtildi.

Kanun'un öngördüğü söz konusu cezalarda işletmelerin ekonomik büyüklüğü ve sınıfına ilişkin herhangi bir kademelendirme yapılmadığına işaret edilen kararda, bu cezaların tek pompa ile faaliyet gösteren ve cirosu yüksek olmayan akaryakıt bayisi için ağır sonuçlar doğuracağı aktarıldı.

İdari para cezası uygulanırken fiilin işleniş şekli, failin kusur durumu, ikmal edilen akaryakıt miktarı gibi hususların da dikkate alınmadığı belirtilen kararda, şöyle denildi:

"Bu itibarla bayilerin bağlı bulundukları dağıtıcı haricinde başka dağıtıcılardan veya onların bayilerinden akaryakıt ikmal etmeleri halinde, bayilerin kusur durumu dikkate alınmadan, ekonomik büyüklüklerine ve sınıflarına göre adil bir denge gözetilmeden, itiraz konusu kuralla ölçülü ve makul olmayan idari para cezası ile cezalandırılmaları, hukuk devletinin gereği olan adalet ve hakkaniyet ilkeleriyle bağdaşmamaktadır."

Bu nedenlerle söz konusu kuralların, Anayasa'nın 2. Maddesine aykırı olduğu belirtildi. İptal hükümlerinin 9 ay sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırıldı.