Sosyal politika alanında 2016 böyle geçti

ANKARA (AA) - MERVE YILDIZALP/BURCU ÇALIK - Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca 2016 yılında aile, kadın, çocuk, genç, yaşlı, engelli, şehit yakını ve gaziler için birçok çalışma hayata geçirildi.

AA muhabirinin derlemelerine göre, Başbakan Binali Yıldırım'ın 65. Hükümeti açıkladığı 24 Mayıs'ta, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı, AK Parti İstanbul milletvekili Fatma Betül Sayan Kaya oldu. Elektrik-elektronik mühendisi ve tıp doktoru olan 35 yaşındaki Kaya, kabinenin hem tek kadın bakanı hem de en genç ismi oldu. Bakan Kaya, görevi Sema Ramazanoğlu'ndan devraldı.

Fetullahçı Terör Örgütü'nce (FETÖ) 15 Temmuz'da gerçekleştirilen darbe girişimi sonrası açılan soruşturmalar kapsamında, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığında 212 kişi açığa alındı, 571 kişi ihraç edildi. Yapılan değerlendirmeler sonucu açığa alınan 31 kişi ise görevine iade edildi.

- Koruyucu ailelere "FETÖ" incelemesi

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca FETÖ ile mücadele kapsamında gerçekleştirilen incelemeler koruyucu ailelere uzandı.

FETÖ'nün darbe girişiminin ardından Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Kaya imzasıyla, FETÖ/PDY yapılanmasıyla mücadele çerçevesinde 81 il müdürlüğü, merkez teşkilatı ve Darülaceze Başkanlığına gönderilen genelge kapsamında inceleme başlatıldı.

Türkiye genelinde sayıları 5 bini bulan koruyucu ailelerin FETÖ/PDY ile bağının, irtibatının veya yakınlığının bulunup bulunmadığının tespitine yönelik kapsamlı bir çalışma yapıldı.

Çalışmalar çerçevesinde Çocuk Evleri sistemi de mercek altına alınırken, geçmiş yıllarda bu hizmet için kiralanan ve 15 Temmuz'dan sonra FETÖ/PDY çerçevesinde terör örgütü mensubu olduğu belirlenen kişilere ait evler, farklı adreslere taşındı.

- Yaralanan vatandaşlar "gazi" sayıldı

FETÖ darbe girişimini engellemeye çalışırken yaralanan vatandaşların tamamı, engel oranına bakılmaksızın "gazi" sayıldı.

15 Temmuz gecesi darbecilere karşı mücadele verirken yaralanan Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) mensupları bağlı oldukları mevzuata takıldı. Sorunun çözümü için Genelkurmay Başkanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Milli Savunma Bakanlığınca ortak çalışma başlatılması planlanıyor.

- Kampanyada 265 milyon lira toplandı

Darbe girişiminin ardından Bakanlık harekete geçerek, şehit yakınlarının ve gazilerin durumunu yakından takip etti, acil ihtiyaçların karşılanması için toplam 13 milyon 665 bin lira kaynak kullanıldı.

FETÖ darbe girişimi sonrası şehit yakınları ve gaziler ile ailelerine destek amacıyla başlatılan "15 Temmuz Dayanışma Kampanyası" kapsamında yaklaşık 265 milyon liralık bağış toplandı.

- Terör mağduru vatandaşlara psikososyal destek

Bu yılın başından itibaren Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da bölücü terör örgütünün mağdur ettiği binlerce vatandaş için Aile Sosyal Destek Programı (ASDEP) kapsamında psikososyal destek çalışmalarına başlandı.

11 ilde yürütülen çalışmalar kapsamında terör örgütünün mağdur ettiği 30 binden fazla hanede yaşayan 185 binin üzerinde vatandaşa ulaşıldı. Ayrıca vatandaşların zararlarının karşılanması amacıyla 2015-2016 yıllarında ilave kaynak aktarılarak, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları üzerinden 115 binin üzerinde haneye yardım yapıldı.

- "Konut Hesabı" uygulaması başladı

Bakanlıkça toplu taşıma işletmecilerine sağlanacak ücretsiz seyahat desteğine ilişkin yönetmelik, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Bu kapsamda, toplu taşıma araçlarından kanun gereği ücretsiz faydalanan kişiler için işletmecilere Ankara ve İstanbul'da şehir içi toplu taşıma hizmeti veren her bir ulaşım aracı için aylık bin, büyükşehir belediyesi olan diğer illerde 750, büyükşehir belediyesi olmayan illerde 600, şehir içi toplu taşıma hizmeti veren her bir özel denizyolu ulaşımı aracı için ise 750 lira verilmeye başlandı.

Kendisine ait bir konutu olmayan Türk vatandaşlarının yurt içinde ilk ve tek konut satın alımlarına destek olmayı amaçlayan "Konut Hesabı ve Devlet Katkısına Dair Yönetmelik" ise yürürlüğe girdi.

Yönetmelikle, konut hesabı açıp asgari 3 yıl hesaba düzenli ödeme yapan Türk vatandaşlarına, konut edinim tarihindeki birikiminin yüzde 20'sine kadar devlet katkısı ödenmesi uygulaması hayata geçirilmiş oldu. 11 bankada açılan konut hesabına 6 bin 942 kişi katıldı, biriken para miktarı 27 milyon 915 bin 944 lira 2 kuruş oldu.

Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerinin (ŞÖNİM) işleyişlerini belirleyen yönetmelik de hayata geçirildi.

Aynı dönemde bakanlığın büyükşehir belediyelerinin yaşlılara yönelik evde bakım, evde destek ve gündüzlü bakım hizmetlerini geliştirmek üzere başlattığı "Yaşlı Destek Programı (YADES)" da kamuoyuna tanıtıldı.

- Yoksulu istihdam edene "sigorta prim desteği"

6704 sayılı kanun ile sosyal yardımlardan yararlanan kişileri istihdam eden işverenlere, sigorta primi desteği verilmesi uygulaması başlatıldı. Kanunla birlikte Terörle Mücadele Kanunu kapsamında belirtilenlerden, bakanlıkça hak sahibi olduğu tespit edilenlerin atama tekliflerinin Devlet Personel Başkanlığınca, kura usulü ile yapılması kararı alındı.

Ayrıca terör mağdurlarının eş ve çocuğunun bulunmadığı durumlarda kardeşle birlikte anne ve babasına da istihdam hakkı getirilirken, istihdam hakkını kullanacak 45 yaşından küçük herhangi bir kişinin bulunmaması durumunda, 45 yaşından büyük hak sahiplerinin de istihdam edilmesinin önü açıldı.

Sendikalar ve konfederasyonlara da terörle mücadelede mağdur olanlara ayni ve nakdi yardımda bulunabilme olanağı getirildi.

- Engelliler ve aileleri "bir ömür" ayrılmayacak

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından yayımlanan "Umut Evleri Yönergesi" ile engellilerin isterlerse kendi evlerini de Umut Evi olarak, "Ev tipi sosyal hizmet" modeline çevirebilecekleri model uygulamaya konuldu.

Bakanlık, Türkiye'de ilk kez engellilerin aileleri ile bir ömür birlikte yaşayabileceği hatta yaşlandıklarında da devletin bakım elemanlarının kontrolünde bir arada kalabilecekleri sistemi, "Umut Evleri" ile hayata geçirdi.

Roman vatandaşların yaşam koşullarını iyileştirmek amacıyla hazırlanan Roman Vatandaşlara Yönelik Strateji Belgesi 2016-2021 ile I. Aşama Eylem Planı 2016-2018 yayımlandı. Bakanlıkça, Roman vatandaşların temel kamu hizmetlerine erişimini ve istihdam edilebilirliğini artırmayı amaçlayan "Romanların Yoğun Olarak Yaşadığı Yerlerde Sosyal İçermenin Desteklenmesi Projesi"ne 10 milyon 430 bin 169 avro bütçe ayrıldı.

- Çocuk kreşleri ve gündüz bakımevlerine yönelik düzenleme

"Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" değişikliğine göre, kreşlerde artık 0-2 yaş arasında en çok 10, 2 yaşından büyüklerde ise ise en çok 20 çocukla bir grup oluşturulabilecek. Yönetmelikle 0-36 aylık çocuklar için ayrı olması gereken alt değiştirme bölümü ile mama ve yemeklerin hazırlandığı alanlar, bundan böyle 0-24 aylık çocuklar için düzenlenecek.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının maddi sıkıntılar nedeniyle yuva kuramayan çiftler için nisan ayında başlattığı "Çeyiz Hesabı" uygulamasına gençler yoğun ilgi gösterdi.

Bakanlığın verilerine göre, uygulamanın başladığı 18 Nisan-30 Kasım 2016'da 23 bin 940 kişi çeyiz hesabına müracaat etti. 14 bankada açılan Çeyiz Hesapları'nda biriken para miktarı da 16 milyon 767 bin 980 lira 25 kuruş oldu.

- Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı açıklandı

"Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı (2016-2020)" açıklandı. Plan, ilgili kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, üniversitelerin kadın araştırmaları merkezlerinin katkı ve katılımları ile Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü koordinasyonunda hazırlandı.

Plan kapsamında ilk kez savaş mağduru mülteci kadınlar, sığınmacılar ve bu durumdaki çocuklar, "koruyucu ve önleyici" hizmetlerden yararlandırılacak.

- Erkeklere "değerler eğitimi"

Tüm yaş grubundan erkekler için, kadına yönelik şiddette rol oynayan cinsiyetçi dil, davranışlar, "erkeklik" fikri, değerler eğitimi gibi konularda bilgilendirici faaliyetler ve sertifika programları düzenlenecek. Can güvenliği riski yüksek ve farklı hizmet modeline ihtiyaç duyan kadınlar için ihtisaslaşmış konukevleri açılacak.

Şiddet mağdurlarının konukevi sonrası desteklenmesi ve izlenmesi amacıyla Türkiye'de oluşturulacak modele temel teşkil edecek ihtiyaçlar ve öneriler belirlenecek. Şiddet mağduru kadınlar ile birlikte birimlerden hizmet alan şiddet mağduru çocuklara yönelik psikososyal destek programları geliştirilecek ve uygulanacak.

İstanbul Sözleşmesi gereğince, cinsel şiddet mağdurları için özel hizmet modelleri oluşturulacak. Şiddete uğrayan veya tanık olan çocuklar ile şiddete meyilli ya da şiddet davranışı gösteren çocuklara yönelik özel terapi ve rehabilitasyon programları uygulanacak.

- 2017 yılı bütçesinin yaklaşık yüzde 84'ü sosyal yardımlar harcamalarına

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının 2017 yılı bütçe tutarı 24 milyar 303 milyon 358 bin lira oldu. 2017 yılı bütçesinin yaklaşık yüzde 84'ü yani 20 milyar 519 milyon 581 bin lirası sosyal yardım harcamalarına tahsis edildi.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı hizmet veren huzurevlerinin giderleri için ayrılan ödenek, gelecek yıl, 2016'ya göre yüzde 12 artırılarak 524,5 milyon lira olarak belirlendi.

"Sosyal Uyum Programı" kapsamında Suriyeli sığınmacı çocukların uyum problemleri Türk akranlarının desteğiyle aşılmaya çalışılıyor. Bugüne kadar gerçekleştirilen program ile 7 bin çocuğa ulaşıldı.

Sosyal yardımlara ayrılan kaynaklarda sağlanan artışla birlikte yoksullukla mücadelede büyük başarı sağlandı. Sosyal yardımlara ayrılan bütçe 2002 yılında 1,3 milyar lira iken bu rakam, 2016 yılında 33,7 milyar liraya yükseldi.

Doğum Yardımı Programı kapsamında is 1 milyon 769 bin 632 çocuk için, 1 milyon 738 bin 698 anneye 754 milyon 79 bin 615 lira ödeme yapıldı. Genel Sağlık Sigortası kapsamında 2016 yılında yaklaşık 6,3 milyon kişi için de 7,3 milyar lira destek sağlandı.

- Kamudaki engelli sayısı 60 bine yaklaştı

Türkiye genelinde 2016'da 49 bin engelli memur, kamuda ise 10 bin 689 engelli işçi istihdam edilirken, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan toplam engelli sayısı yaklaşık 60 bin oldu.

Kadına yönelik aile içi şiddetle mücadelede en önemli mekanizmalardan olan kadın konukevi sayısı 2011'de 77 iken, 2016'da 137'ye ulaştı. Kadın konukevi kapasitesi 3 bin 443'e çıktı.

Kadın konukevlerinden hizmet alan şiddet mağduru kadınlardan 2016'da 61'i işe yerleştirildi, 375'i meslek edindirme kurslarına, 649'u sosyal, sanatsal, sportif faaliyetlere katıldı.

Kadınlardan 292'si çocukları için kreş ve çocuk kulübü imkanından faydalandı, 531'i bilgi, bilinçlenmeye yönelik eğitim faaliyetinde bulundu.