Avrupa Konseyi Adaletin Etkinliği Raporu

Avrupa Konseyi, "Avrupa'da Adalet Sistemleri: Adaletin etkinliği ve kalitesi" adlı raporunu yayımladı. 

Fransa'nın başkenti Paris'teki Avrupa Konseyi ofisinde gerçekleşen basın toplantısıyla tanıtılan raporu, Avrupa Adaletin Etkinliği Komisyonu (CEPEJ), 46 Avrupa ülkesinde yargı veritabanları ve eğilimleri inceleyerek hazırladı. Bu yıl 5'incisi yayımlanan ve 2 yılda bir hazırlanan rapor, 2012 yılının verilerini içeriyor. Raporun tanıtım toplantısına, CEPEJ Başkanı John Stacey ve CEPEJ Adalet Sistemlerini Değerlendirme Çalışma Grubu Başkanı Jean-Paul Jean katıldı.

Küresel ekonomik krizin Avrupa yargı bütçelerini etkilemediğinin vurgulandığı raporda, ülkelerin yarısının yargı bütçesini muhafaza ettiği belirtildi. Ülkelerin diğer yarısında ise kriz, yargı bütçelerine insan kaynakları açısından olumsuz yansıdı.

Rapora göre, Avrupa ülkeleri yargı sisteminin işlemesi için kişi başına yıllık ortalama 60 avro harcama yapıyor. En çok kişi başına harcamayı 198 avroyla İsviçre, en az harcamayı 5 avroyla Moldova yapıyor. Türkiye ise yıllık ortalama 18 avro masraf yapıyor. Avrupa'da sadece Fransa ve Lüksemburg yargı işlemlerinin tamamen ücretsiz olmasını öngörürken, diğer ülkeler ödenen ücretleri yargı için önemli bir gelir kalemi olarak görüyor. Yargı sistemlerindeki bir başka eğilim ise mahkemelerin adli olmayan işlemlerden arındırılma ihtiyacı olarak ön plana çıkıyor.

Adalet bütçesinin mahkemelere ayrılan kısmı, 2012 yılında Avrupa ülkelerinde ortalama yüzde 49,2 olarak gerçekleşti. Türkiye mahkemelere adalet bütçesinden yüzde 51,9 ayırarak ortalamanın üzerinde yer aldı. Mahkemelere ayrılan bütçe oranı, Norveç'te yüzde 11, İspanya'da yüzde 36,2, Rusya'da yüzde 42 ve Fransa'da yüzde 49,6 oldu. 

Avrupa ülkelerinde görev yapan savcılar için istatistik ise 100 bin kişi bazında değerlendirildi. Türkiye'de her 100 bin kişiye 5,8 savcı düşerken, Fransa'da 2,9, Almanya'da 6,5, İngiltere'de 4,8, Polonya'da 15,7 ve Rusya'da 22,8 savcı düşüyor.

Avrupa'da adalete ulaşımın ilerleme kaydettiği belirtilirken, bütün devletlerin yargıda hem ceza davalarında hem de medeni yargılamada danışma mekanizmaları oluşturdukları belirtildi. Rapora göre, internet ve iletişim teknolojileri kullanılarak mahkemelere ulaşımın her geçen gün daha da kolaylaşıyor.

Raporun sunumunu yapan Fransız yargıç Jean-Paul Jean, Türkiye'nin özellikle sms yoluyla vatandaşlara ulaşma konusunda önemli ilerleme kaydettiğini söyledi. Jean, Türkiye'de adalete başvuran kişilerin yüzde 80'iyle sms yoluyla ulaşımın sağlandığına dikkati çekti.

Raporda ayrıca, Avrupa'da mahkeme sayısında düşüş kaydedildiği belirtildi ve ilerleyen yıllarda bu eğilimin devam edeceği öngörüldü. Yargı mensuplarının maaşları genel olarak yükselirken, ekonomik kriz bazı ülkelerde maaşlarda artışa neden oldu. Kariyerinin başlangıcındaki bir yargıç İskoçya'da yıllık 157 bin avro alırken, Norveç'te 130 bin, Danimarka'da 104 bin, Lüksemburg'da 72 bin,  Almanya'da 41 bin, Fransa'da 36 bin ve Türkiye'de 23 bin avro kazanıyor.

Avrupa ülkelerinin çoğunda mahkemelerin dava yükünü karşılayacak seviyede olduğu gözlemlenirken, üye ülkelerin dava sayısının artmaması için gerekli tedbirleri alma eğiliminde oldukları saptandı.