İçişleri Bakanlığında Kolluk Gözetim Komisyonu kuruluyor

TBMM (AA) - SERDAR AÇIL - Kolluk görevlilerinin işledikleri iddia edilen suçlar, disiplin cezası gerektiren eylem ve davranışlarıyla ilgili İçişleri Bakanlığı bünyesinde bakanlık müsteşarı başkanlığında kurulacak Kolluk Gözetim Komisyonunda ceza hukukunda uzmanlaşmış bir akademisyen ve bir serbest avukat da görev yapacak.

Kolluk görevlilerinin işledikleri iddia edilen suçlar ve disiplin cezası gerektiren eylem ve davranışlarıyla ilgili Kolluk Gözetim Komisyonu kurulmasına ilişkin tasarının bu hafta Meclis Genel Kurulunda ele alınması bekleniyor.

Tasarı, kolluk şikayet sisteminin daha hızlı ve şeffaf işlemesini sağlamak, güvenirliğini geliştirmek üzere, kolluk görevlilerinin işledikleri iddia edilen suçlardan veya disiplin cezasını gerektiren tutum ve eylemlerinde dolayı idari merciler tarafından yapılan ya da yapılması gereken iş ve işlemlerin merkezi bir sistemde kayıt altına alınması ve izlenmesi amacıyla "Kolluk Gözetim Komisyonu" kurulmasını öngörüyor.

Komisyonun görev, yetki ve çalışma yöntemi ile kolluk şikayet sistemine yönelik diğer idari tedbirlere ilişkin usul ve esasları düzenleyen tasarı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı teşkilatında görevli kolluk personelini kapsıyor.

Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı teşkilatında görevli kolluk personelinin askeri görevlerinden doğan suçlar kapsam dışında tutuluyor.

İçişleri Bakanlığı bünyesinde sürekli kurul olarak görev yapacak komisyon, İçişleri Bakanlığı Müsteşarı başkanlığında, Başbakanlık Türkiye İnsan Hakları Kurumu Başkanı, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanı, Bakanlık 1. Hukuk Müşaviri, Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürü, üniversitelerin ceza ve ceza usul hukuku anabilim dallarında görevli öğretim üyelerince Bakanın teklif edeceği 3 aday ile baro başkanı seçilme yeterliliğine sahip serbest avukatlar arasından Adalet Bakanının teklif edeceği 3 aday arasından Bakanlar Kurulunca seçilecek birer üye olmak üzere 7 kişiden oluşacak.

- Ayda bir defa toplanacak

Tasarıya göre komisyon; en az ayda bir defa, gerekli hallerde ise 5 üyenin hazır bulunmasıyla toplanacak. Kararlar en az 4 üyenin aynı yöndeki oyuyla alınacak, çekimser oy kullanılamayacak.

İhtiyaç duyulması halinde gündemdeki konulara ilişkin görüşlerinden yararlanılmak üzere, kamu görevlileri, özel kuruluşların temsilcileri veya uzmanlar, başkan tarafından komisyon toplantılarına davet edilecek.

Komisyon, gerekli gördüğü durumlarda kararlarını kamuoyuna duyurabilecek. Komisyonun faaliyet giderleri için her yıl İçişleri Bakanlığı bütçesine gereken ödenek konulacak.

Komisyonun sekreterya hizmetleri, Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığınca yerine getirilecek. Kurul bünyesinde şube müdürlükleri oluşturulacak.

- Komisyonun görevleri

Kolluk şikayet sisteminin işleyişine dair ilkeleri tespit ederek, bunlarla ilgili olarak Bakanlığa önerilerde bulunmak, bu konudaki uygulamaları izlemek ve sistemin işleyişinde kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamala görevli olacak komisyon, kolluk görevlilerinin işledikleri iddia adilen suçlardan veya disiplin cezası gerektiren eylem, tutum veya davranışlarından dolayı gerektiğinde yetkili mercilerce haklarında disiplin soruşturması yapılmasını isteyecek.

Komisyon, kolluk şikayet sisteminin işleyişiyle ilgili konularda teftiş ve denetim yapılması için Bakanlığa önerilerde bulunmak, düzenlenen raporları değerlendirmek, tespit edilen eksiklikleri konusunda alınması gereken idari tedbirleri belirleyerek Bakanlığa önermek ve bu raporlardan uygun gördüklerini kamuoyuna açıklayacak.

- Merkezi kayıt sistemi

Komisyon ile bağlı kuruluşlar, valilikler ve kaymakamlıklar arasında, kolluk görevlileri hakkında idari mercilerce yürütülen ceza ve disiplin işlemleriyle ilgili olarak bilgilerin kaydedilmesi ve yapılan uygulamaların izlenmesi amacıyla, İçişleri Bakanlığınca merkezi bir kayıt sistemi kurulacak.

Kolluk görevlileri hakkında komisyona veya diğer idari mercilere yapılan her türlü ihbar ve şikayet, merkezi kayıt sisteminde kayıt altına alınacak.

İhbar ve şikayetlerin soyut ve genel nitelikte olmaması, ilgili olduğu kişi veya olayların belirtilmesi, iddiaların ciddi bulgu ve belgelere dayanması, dilekçe sahibinin adı, soyadı, imzası, iş veya yerleşim yeri adresi ve Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının doğru bildirilmesi zorunlu olacak.

İddiaların sıhhatinin şüpheye yer vermeyecek belgelerle ortaya konulması halinde adı, soyadı, imzası, adresi, kimlik numarasının doğruluğu şartı aranmayacak. İşleme konulmayan ihbar ve şikayetlerle ilgili bilgiler de merkezi kayıt sistemine işlenecek. İhbar ve şikayette bulunanların kimlik bilgileri gizli tutulacak. Merkezi kayıt sistemine işlenen veriler, kişisel veri sayılacak.

- Ön inceleme ve soruşturma

Kolluk görevlilerince işlendiği iddia edilen veya doğrudan öğrenilen; öldürme, kasten yaralama, işkence, zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması ve suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçları ve örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili ön incelemelerin veya disiplin soruşturmaları, mülkiye müfettişlerince yapılacak. Olayın niteliğinin gerektirdiği hallerde ön inceleme ve disiplin soruşturmasını yürüten mülkiye müfettişleriyle birlikte görev yapmak üzere bağlı kuruluşların müfettişleri de görevlendirilebilecek. Bu suçlarla ilgili ön inceleme ve disiplin soruşturmalarının valiliklerce veya kaymakamlıklarca yapılması halinde, bu işlemler imkanlar ölçüsünde mülki idare amirliği hizmetleri sınıfında bulunan görevlilerce yürütülecek.

Ön inceleme ve disiplin soruşturmasını icra etmek üzere mülkiye müfettişi görevlendirilmesi durumunda, diğer idari mercilerle başlatılmış olan ön inceleme ve disiplin soruşturmaları mülkiye müfettişine devredilecek.

Kurul Başkanlığınca, verilen görevleri yürütmek üzere yeteri kadar mülkiye müfettişi tahsis edilecek. Müfettişlere, görevlerinin haricinde başka görev verilmeyecek ve görev alanlarıyla ilgili düzenli hizmet içi eğitime tabi tutulacak.

Kolluk görevlileri hakkında öldürme, kasten yaralama, işkence, zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması ve suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçları ile örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili iddialara ilişkin soruşturmaları cumhuriyet savcıları bizzat ve öncelikle yapacak. Bu suçlardan dolayı kolluk görevlileri hakkında açılan davalar, acele işlerden sayılacak. Bu tür davaların kanun yolu incelemesi de öncelikli olarak yapılacak.