ANALİZ - İran’da Hamaney’in seçimlere ilişkin fetvaları tartışılıyor

ANKARA (AA) - İran'ın dini lideri Ali Hamaney'in yaklaşan seçimlerle ilgili oy kullanmanın "farz", kullanmamanın "haram" olduğuna dair fetvası ülkede tartışmalara neden oldu.
Hamaney'in enformasyon ofisine ait internet sitesinde yayımlanan, seçimlerde oy kullanmanın "farz", kullanmamanın "haram" olduğuna dair fetvasının 26 Şubat'ta düzenlenecek İran Meclis seçimlerinde muhafazakarların işine yarayacağı yorumları yapılıyor.
Ülkede Anayasayı Koruyucular Konseyinin (AKK) çok sayıda reformcu adayı elemesinin ardından, İran halkının karşısına çıkacak tanınmış adayların çoğunluğunu muhafazakar adayların oluşturması, bu grubun daha fazla oy alacağı şeklinde değerlendiriliyor.
İran Meclisi seçimlerinin 10'uncusu düzenlenecek. Defalarca seçim tecrübesi yaşamış ülkede halen demokratik seçimlerin gerçekleştirilmesi için gerekli şartların sağlanmaması ülke yönetiminin halka dayanmadığı yorumlarına neden oluyor.

- Seçim sonuçlarını siyasi güç odakları belirliyor

Düşünce hürriyetinin ve kurumsal şeffaflığın olmadığı "İran rejimi", siyasi grup ve yönelişlerin, demokratik ülkelerdeki gibi parti sistemine geçmesine imkan sağlamıyor. Siyasi rekabetin işlemediği ülkede, seçim sonuçlarını halkın iradesi yerine daha çok rejimi elinde tutan siyasi güç odakları belirliyor.
Geçtiğimiz günlerde seçime katılan adayların AKK tarafından elenmelerinin ülkede eleştirilere yol açması üzerine Hamaney, AKK'ye destek vererek, "Rejimi kabul etmeyenler sandık başına gelsin. Ama rejimi kabul etmeyenler meclise girmesin" demişti.
Hamaney, halkın seçimlere yüksek katılım göstermesinin rejimin halk tarafından onayı anlamına geldiğini, bunun da İran düşmanlarını ümitsizliğe sevk edeceğini söylüyor.
Reformistlerden bazıları, AKK'nin kendilerinden tanınmış simaları reddetmesiyle seçimlerde haksız rekabetin yaşanacağını, halkın listelerde aşina isimler aramalarının doğal olduğunu belirtiyor.

- Reformistlerin durumu

Reformist "İranlıların Sesi Partisi" Seçim Komitesi Sorumlusu Seccad Salik, AKK’nın reformist adayları yüksek oranda elemesinin haksız rekabete yol açtığını söyledi.
Salik, "Reformistlerin haklarına riayet edilmemiştir. Eğer devrim değerlerine riayet eden bir siyasi grup meydana çıkıyor ve rejim tarafından kabul ediliyorsa, o zaman seçim rekabeti eşit olmalıdır. Her iki tarafın tanınmış simaları, kurmayları, halkın huzuruna çıkabilmelidir. Bu tarafın tanınmış simalarına izin verilmeyip, tanınmayan adaylarla seçimlere çıkma durumunda bırakırsanız, bu tabii ki oy kaybına yol açacaktır. Şu an reformistlerin durumu budur" değerlendirmesinde bulundu.
Özgür siyasi partilerin kurulamadığı, reformist adayların çoğunluğunun üyelerinin muhafazakarlardan oluşan AKK tarafından elendiği seçim atmosferinde reformistlere yakın halk kesiminin seçimlerde oy kullanmaya sıcak bakmadıkları belirtiliyor. Bu duruma karşı Muhammed Rıza Arif gibi reformist liderler de her şeye rağmen reformistlerin seçimlerde oy kullanması gerektiğini söylüyor.

- Hamaney'in seçim fetvaları

Hamaney'in enformasyon ofisine ait internet sitesinde 26 Şubat'ta düzenlenecek seçimlerle ilgili yeni fetvalar yayımlanmıştı.

Dini lider, "Seçimlere katılma şartlarına haiz kişilerin oy kullanması şer'i, İslami ve ilahi bir görevdir", "Oy kullanmak farz-ı ayndır (herkesin yerine getirmesi gereken farzdır)", "Kadının oy vermesi kocasının iznine tabi değildir" ve "Sandığa boş oy pusulası atılması, İran rejimini zayıflatması durumunda haramdır" gibi fetvalar vermişti.