"Barış görüşmeleri ertelenebilir"

İSLAMABAD (AA) - Afgan hükümeti ve Taliban gruplar arasında bu hafta içinde Pakistan'da yapılması beklenen barış görüşmelerinin anlaşmazlıklar nedeni ile ertelenebileceği belirtildi.

Eski Afganistan Başbakanı Gulbeddin Hikmetyar'ın damadı ve Afganistan muhalefet partilerinden Hizb-i İslami'nin sözcüsü Dr. Ghairat Baheer, İslamabad'da AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

Baheer, Pakistan, Çin, Afganistan ve ABD'nin oluşturduğu dörtlü grubun son toplantısında Afgan hükümeti ile Taliban grupları arasında mart ayının ilk haftasında görüşme yapılması yönünde karar alındığını ancak henüz bu toplantı için bir davetiye almadıklarını ifade etti.

Afgan-Taliban barış görüşmelerinin önünde birçok engel bulunduğunu belirten Baheer, Afganistan Talibanı'nın Molla Mansur liderliğindeki gruptan oluştuğunu sananların yanıldığını söyledi.

Barış görüşmelerinin bütün grupları kapsaması gerektiğini vurgulayan Baheer, şunları kaydetti:

"Hizb-i İslami grubunu gözardı edenler hata yapıyor. Bunun ciddi sonuçları olur. 90'lı yıllardaki hatalar tekrarlanmamalı. Peşaver Anlaşması'nda Hizb-i İslami dışlanmıştı. Sonrasında 15 yıldır devam eden durum herkesin malumu. Eğer Molla Mansur kendini en güçlü silahlı muhalefet aktörü sanıyorsa, yanılıyor. Aynı şekilde, eğer başkaları da onu tek güçlü silahlı muhalefet olarak görüyorsa onlar da yanılıyor. Bu kalıcı barışa öncü olamaz."

- "Politik çözüm için kapsamlı plan hazırladık"

Baheer, barış görüşmeleri öncesinde ön şartlara karşı olduğunu belirterek, "Bizim teklifimiz, ön şartlar olmadan herkesin katıldığı bir toplantı olması yönünde. Kırmızı çizgiler olmamalı. Örneğin, Afgan hükümeti, anayasa dışında bir şey konuşulmayacak dememeli. Benzer şekilde, Taliban, hilafet veya şeriat dışında bir şey konuşulmayacak gibi şartlar koşmamalı" diye konuştu.

Görüşmelerde sistematik olarak ilerleme kaydedilmesi gerektiğini vurgulayan Baheer, "Biz kapsamlı bir uzlaşma ve politik çözüm için kapsamlı plan hazırladık. Barış görüşmelerinde sunmayı amaçlıyoruz” dedi.

Baheer, Afganistan’ın geleceğine Afgan halkının karar vermesinin önemini vurgulayarak, "Barış görüşmeleri Çin, Pakistan ve ABD himayesinde yürütülüyor. Maalesef, bu Afganistan önderliğinde bir süreç değil. Bu görüşmeler düzenli ve sistematik yapılmıyor. Bir oldu bittiyle gerçekleştiriliyor. Devlet Başkanı Gani ve daha sonra Dışişleri Bakanı Selahaddin Rabbani 'barış görüşmelerine katılın' çağrısı yaptı ancak gruplara resmi bir yazılı davetiye gelmedi henüz. Afgan halkına kendi geleceklerine karar verme müsaade edilmiyor" ifadelerini kullandı.

- Taliban'ın şartları

Molla Mansur önderliğindeki Taliban temsilcileri ile sık sık temaslarda bulunduğunu belirten Baheer, "Taliban da barış görüşmelerine katılmak için o kadar istekli değil. Geçen sefer Pakistan'da yapılan barış görüşmeleri Taliban saflarında şiddetli tepkilere yol açmıştı. Taliban barış görüşmeleri öncesi, Katar'daki ofisin resmen tanınmasını, komutanlarının isminin kara listeden çıkarılmasını ve rehinelerin serbest bırakılmasını talep ediyor" diye konuştu.

Baheer, Taliban ve Hizb-i İslami'nin tutumlarında bazı ortak noktalar bulunduğuna dikkati çekerek, "Biz de anavatanın bağımsızlığını, yabancı güçlerin geri çekilmesini ve İslami sistemin uygulanmasını istiyoruz, Taliban da bunu istiyor ancak prensipli tutumuzdan geri çekilmemiz ikimiz için de politik ölüm demektir" dedi.

- "Barış görüşmeleri Türkiye'de olsa çok iyi olur"

Türkiye ve Afgan halkı arasında derin İslami ve kültürel kardeşlik bağlarının olduğunu ifade eden Baheer, “Türkiye de Afganistan’da kalıcı bir huzur için çok çaba harcıyor. Bence barış görüşmeleri Türkiye'de olsa çok iyi olur, kimsenin itirazı olmaz" şeklinde konuştu.

Baheer, Katar'ın görüşmeler için uygun olmadığı değerlendirmesinde bulunarak, "Çünkü geçmişte Katar'daki Taliban ofisine Karzai hükümeti çok itiraz etmişti" ifadesini kullandı.

Pakistan, Afganistan, ABD ve Çin, geçen yıl aralık ayı başında, barış sürecini yeniden başlatmak için ortak çalışma mekanizması kurma konusunda uzlaşmıştı. Bu kapsamda dört ülke yetkilileri, Afgan hükümeti ve Taliban arasında barış müzakerelerinin yeniden başlatılmasını görüşmek üzere dördüncü kez buluşmuştu.

Afganistan hükümeti ve Taliban arasında doğrudan barış görüşmelerinin ilk turu Pakistan'ın Muri kentinde geçen yıl 7 Temmuz'da yapılmıştı. Taliban lideri Molla Ömer'in ölüm haberinin ardından 31 Temmuz'da yapılması planlanan barış görüşmelerinin ikinci turu ise süresiz ertelenmişti.

Taliban'ın talepleri arasında Afganistan'daki yabancı güçlerin ülkeden çekilmesi başı çekiyor. Afganistan'da halen ABD ve NATO'ya ait 13 bin asker bulunuyor.