Cumhuriyetçi Parti ile Trump arasındaki uçurum derinleşiyor

WASHINGTON (AA) - HAKAN ÇOPUR - ABD'de devam eden başkanlık yarışında şimdiye kadarki ön seçimlerde rakiplerine belirgin üstünlük sağlayan Cumhuriyetçi aday adaylarından iş adamı Donald Trump ile Cumhuriyetçi Parti arasındaki uçurum her geçen gün derinleşirken partinin önde gelenleri, hoşnut olmadıkları Trump'ı yarışın liderliğinden edebilmek için dar bir alanda oyun kurmaya çalışıyorlar.

ABD'de 8 Kasım'da gerçekleştirilecek 58'inci başkanlık seçimleri için ön seçimler devam ederken Cumhuriyetçi aday adaylarından iş adamı Donald Trump ile Cumhuriyetçi Parti'nin önde gelenleri arasındaki uçurum her geçen gün derinleşiyor.

Parti dışından gelen bir kişi olarak ilk günden beri sert ve sivri çıkışlarıyla bilinen Trump, kendi kaynaklarıyla finanse ettiği seçim kampanyası ile "kimseye borcu olmayan" bir aday adayı profili çiziyor.

Bugüne kadarki yarışı, en yakın rakipleri Teksas Senatörü Ted Cruz ve Florida Senatörü Marco Rubio'nun önünde götüren Trump, parti içinden gelen bu iki adaya kurduğu üstünlük ile şimdiden Cumhuriyetçi seçmen nezdinde "Trump'ı destekleyenler" ve "Trump'a karşı olanlar" şeklinde bölünmeye neden olmuş durumda.

Parti dışından geliyor olmasının yanı sıra siyasi polemikleri, dış politikaya bakışı ve yeterince muhafazakar bulunmayan çizgisiyle Trump, hemen her adımında Cumhuriyetçilerin hedefi olmaya devam ediyor.

"Süper Cumartesi" olarak anılan ve 5 Mart'ta yapılan son ön seçim sonuçlarına göre Kentucky ve Louisiana eyaletlerini de kazanan Trump, Kansas ve Maine eyaletlerini alan en yakın rakibi Cruz'un hala kayda değer ölçüde önünde. Bununla beraber Süper Cumartesi'den iki eyalet ve 64 delege ile çıkan Cruz, Cumhuriyetçi Parti'nin "Trump'a karşı en güçlü alternatifi" olmaya en yakın ismi gibi gözüküyor.

Parti elitlerinin, Trump'ı yarışın liderliğinden edebilmek için dar bir alanda oyun kurmaya çalıştıkları bir ortamda 5 Mart ön seçimlerinin sonuçları, Cruz'un ümidini artırırken Rubio'yu daha da gerilere itti. Bu da Rubio'ya bugüne kadar daha fazla destek veren parti çevresinin bundan sonra Cruz'a ağırlık verip vermeyeceği sorusunu gündeme getiriyor.

- Parti, Trump'ı neden sevmiyor?

Göçmenler, dış politika, rakipleriyle ve hatta Papa Franciscus ile girdiği polemikler, dini ve etnik kimlikleri hor gören bakış açısı ve çok muhafazakar sayılmayacak dünya görüşü ile Trump, Cumhuriyetçi Parti'nin elitlerinin gözdesi olacak profile sahip değil.

Trump'tan duydukları hoşnutsuzlukları zaman zaman dile getiren partinin önde gelen isimleri, ünlü iş adamının "muhafazakar ve gelenekçi bir parti çizgisine uymadığı" görüşünde birleşiyorlar. Müslümanların ABD'ye gelmesinin tamamen yasaklanmasını savunan, Meksika sınırına duvar örmekten bahseden ve Cumhuriyetçi rakipleri hakkında konuştuğunda siyasi nezaket sınırlarını zorlayan Trump, ön seçim performansıyla yine de yarışı önde götürüyor.

Bu da Cumhuriyetçi seçmen nezdinde en azından şu anda önemli bir karşılık gören Trump ile parti elitleri arasındaki gerilimi daha da artırıyor.

Örneğin, birkaç gün önce, ABD’de 2012’deki başkanlık seçiminde Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı Mitt Romney, bu yılki yarışta aday olmak için kampanya yürüten Trump’ın engellenmesi gerektiğini belirterek, Trump için “sahtekar" ve "şarlatan” ifadelerini kullandı. Romney, Trump’ın kasım ayındaki seçimde olası Cumhuriyetçi başkan adaylığının “Cumhuriyetçi Parti için, daha da önemlisi ABD için derin sonuçları” olacağını savundu.

Romney'nin bu sözlerine aynı gün, ABD'de 2008 yılında yapılan başkanlık seçimlerine Cumhuriyetçi Parti'nin adayı olarak giren Senatör John McCain'den de destek geldi. McCain, Trump'ı, "ABD'nin ulusal güvenliğine zararlı ve dış politikadan habersiz" şeklinde nitelendirdi.

Trump, seçim kampanyasının başında, Vietnam Savaşı gazisi olan ve Cumhuriyetçiler arasında "kahraman" olarak gösterilen McCain'in "savaştan kaçan" ve dolayısıyla "kahraman olmayan" biri olduğunu iddia etmiş ve parti çevresinden büyük tepki almıştı.

ABD'deki en yaygın nefret grubu olarak bilinen ırkçı Ku Klux Klan'ın (KKK) eski liderlerinden biri de kısa bir süre önce Trump'a destek açıklaması yapmış ancak Trump bu desteği reddetmekte tereddüt edince Senato Çoğunluk Lideri Mitch McConnell ile Temsilciler Meclisi Sözcüsü Paul Ryan, Trump'ı kınamışlardı.

Cumhuriyetçi Parti'nin en tepe isimlerinden Ryan ile McConnell'ın açıklamaları da parti içindeki Trump karşıtı yapının fikirlerini açığa çıkarması bakımından önemliydi.

Toplumun belli bir kesiminde oy karşılığı gören Trump'ın siyaset arenasında da ciddi bir karşılığını bulması için ya Cumhuriyetçi Parti'nin istediği gibi bir aday olması ya da seçimleri kazanarak partiye rağmen kendini partiye kabul ettirmesi gerekiyor.

- Trump'ın alternatifi Cruz mu?

Iowa'da 1 Şubat'taki ilk ön seçimi en önemli rakibi Cruz'a kaptıran Trump, şubat ayı içinde yapılan New Hampshire, Güney Carolina ve Nevada ön seçimlerini kazanmıştı. Süper Salı'da ise elde ettiği 7 ön seçim galibiyetiyle toplamda 10 eyalette Cumhuriyetçi seçmenin desteğini alan Trump, sadece 4 eyalette kazanan Cruz ve 1 eyalette kazanan Rubio karşısında yarışı açık ara önde götürüyordu.

Dün 4 eyalette yapılan ön seçimlerde ise 2 eyaleti kazanan ve kaybettiği diğer 2 eyalette de Trump'a yakın oylar alan Cruz'un, Trump'a karşı en önemli alternatif olma ihtimali oldukça yükselmiş gözüküyor. Toplamda 6 eyalet ve 295 delegeye ulaşan Cruz, Rubio ile arasındaki farkı da açarak zirvede Trump ile baş başa kalmaya yakın duruyor.

Bu sonuçların ardından Trump'ın bir alternatifinin olup olmadığı sorusuna cevap verebilmek için 15 Mart'ta Florida ve Ohio gibi iki önemli eyaletin de aralarında bulunduğu 5 eyalette gerçekleştirilecek ön seçimler daha fazla önem kazandı.

Cumhuriyetçi elitler, Florida'yı Rubio'nun, Ohio'yu ise Ohio Valisi John Kasich'in kazanmasını ümit ediyorlar. Böylelikle Trump'ın hızının kesilebileceğini düşünüyorlar.

Cumhuriyetçi Parti içindeki bir kesimin partinin geleceği olarak gördüğü Rubio'nun şimdiye kadarki yetersiz performansı nedeniyle ikinci sıradaki Cruz'un, "Trump'ı yenebilecek tek aday benim" söyleminin daha kolay kabul görebileceği yorumları yapılıyor. Rüzgar hala Trump'tan yana esiyor olsa da Süper Cumartesi, Cumhuriyetçi Parti çevresinde Rubio kadar sevilmeyen Cruz'un Trump'a en güçlü alternatif olduğu fikrini oldukça güçlendirmiş gözüküyor.

Partinin daha sağ kanadından Cruz'un, "ideolojisinden çok iş adamı pratikliği ve pragmatikliği" ile yarışı sürdüren Trump karşısında daha tercih edilebilir bir konuma gelebilmesi için 15 Mart'taki ön seçimlerde de güçlü varlık göstermesi gerekecek.

Trump'ın hızının yavaşlayabilmesi için Cruz'un Teksas'ı, Rubio'nun Florida'yı ve Kasich'in de Ohio'yu kazanması gerektiği yorumları yapılıyordu. Cruz Teksas'ı kazandı, 5 Mart ön seçimlerinde bir ivme de yakaladı ancak 15 Mart'taki Florida ve Ohio ön seçimleri için yapılan anketlerde Trump, hala rakiplerinin önünde gözüküyor.

Süper Cumartesi sonuçları, 15 Mart'taki ön seçimleri daha da önemli hale getirdi. Eğer o gün Florida ve Ohio'da rakipleri sandıktan zaferle çıkarsa Trump'ın arkasındaki rüzgarın gücü düşebilir. Böyle bir durumda Cumhuriyetçiler, toplamda bin 237 delegeye ulaşması gereken Trump'ı bu amacından uzaklaştırabilecek alternatifler üretebilirler.

Florida ve Ohio'yu da kapsayan ön seçim gününden de başarıyla çıkması halinde ise Trump'ın önünde başkan adaylığı için tek engel, 18-21 Temmuz tarihleri arasında Cleveland'da yapılacak Cumhuriyetçi Parti Genel Kurulu olacak gibi gözüküyor.