Beyin ameliyatının tarihini değiştiriyor

Aksaray'da 10 bin 500 yıl önce genç bir kadına yönelik yapılmış ilk beyin ameliyatındaki kafatası, müzede sergilenirken, ziyaretçileri hayretle izliyor.

Tarihi geçmişiyle birçok medeniyete ev sahipliği olan ve Orta Anadolu'nun ilk yerleşim yeri olarak bilinen Aksaray'da olan dünya ilkleri herkesi hayret edici bir durumda bırakıyor.

İlkler arasında olan yerleşim 10 bin 500 yıl önce dünyanın ilk beyin ameliyatına ait kafatası müzedeki ziyaretçilerini şaşırtıyor. Aksaray'ın Gülağaç ilçesine bağlı Kızılkaya köyünde bulunan Aşıklı Höyükte kazı faaliyetleri her yıl aralıksız olarak sürüyor. 1989 yılında başlatılan kazı faaliyetleri birçok yaşam unsurlarının yanı sıra genç bir kadına ait kafatası ortaya çıktı. Kafatasının 2 tarafından yaklaşık 11.2 milimetre genişliğinde bir delgi ile delindiği tıbben de kanıtlanırken, yapılan bilimsel incelemelerde hasta kadının bu ameliyattan sonra 10 gün daha hayatına devam ettiği meydana çıkıyor.

Aşıklı Höyük ve ilk beyin ameliyatına ilişkin bilgiler aktaran Aksaray Müze Müdürü Yusuf Altın, kazı faaliyetleri esnasında 30 yılı aşkın bir süredir devam ettiğini açıkladı. Meydana gelen yerde 10 bin 500 yıl önceki yaşam şartlarını ve mücadelesini de anlatan Altın, ilk beyin ameliyatının burada yapıldığını söyledi. Aşıklı Höyük'te 1300 yıllık bir hayat serüveni olduğunun vurgulayan Müze Müdürü Yusuf Altın, "Aşıklı Höyük bizim Cumhurbaşkanlığımız kararlı kazılarımızın örneğidir. Kazı faaliyetleri yaklaşık 30 yılı aşkın bir süreçten beri sürüyor.. Buradaki kafatasına geldiğimiz vakit milattan önce 8500 yılıyla 7300 yılları esnasında 1300 yıllık bir yaşam serüveni var orada.

Yani o zamanki neolitik yaşam tarzı olarak normal ilkel kabileler tarafından yaşanmaktaydı. O vakitler o zamanlar ilk önce etçil bir toplum, aynı zamanda otçul bir toplum, avcı toplayıcı bir toplum ile hayvan evcilleştirilmesi var. Obsidyen taşlarımızla kemiklerle birlikte ilk değirmen yapıtlarını görmekteyiz. Sürtme taşlarıyla birlikte buğday ekerek tarım toplumuna da yavaş yavaş geçildiğini fark etmekteyiz. İlk mimari olarak mimari yapılarını da görmekteyiz. Etçil bir toplum, otçul bir toplum ve daha sonra da sağlık ortaya çıkıyor. Sağlık meydana gelince de ilk beyin ameliyatını bundan 9500 yıl önce Aşıklı Höyük'te görüyoruz.

Bu beyin ameliyatına geldiğimiz vakit 25-30 yaşlarında bir hanımefendinin kafatasından 2 tane delik açılarak böyle bir operasyon yapıyorlar. Bu operasyonu da muhtemelen kemik ve obsidyen madenlerini kullanarak bu ameliyat yapılmış. Bu operasyon yapıldıktan sonra hastanın 10 gün daha yaşadığı anlaşıldı. Peki yaşadığı nasıl tespit ediliyor? Örneğin bir uzvumuz kırıldığı zaman bir kaynama süreci geçer ve yeni bir doku, kemik dokusu oluşma süresi var. Antropologlar ve tıp aleminde bununla ilgili gerekli incelemeler yapıldı ve 10 gün daha yeni bir doku oluştuğu tıbben ispat edilmiştir. Öyle olunca da ilk beyin ameliyatı olarak müzemizin değerli envanterlerinden bir tanesidir" dedi.