Türkiye büyümede; OECD'de birinci, G20'de ikinci

ürkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu yılın ilk çeyreğine (ocak-mart dönemi) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, GSYH 2024 yılı birinci çeyrek ilk tahmini, zincirlenmiş hacim endeksi olarak, geçen yılın aynı çeyreğine kıyasla yüzde 5,7 arttı.

Üretim yöntemiyle GSYH tahmini, ilk çeyrekte cari fiyatlarla geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 90 artarak 8 trilyon 822 milyar 248 milyon lira oldu. GSYH'nin birinci çeyrek değeri cari fiyatlarla dolar bazında 285 milyar 572 milyon dolar olarak kayıtlara geçti.

GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, yılın birinci çeyreğinde geçen yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak, inşaat sektörü toplam katma değeri yüzde 11,1, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 5,5, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 5, sanayi yüzde 4,9, tarım yüzde 4,6, hizmetler yüzde 4,3, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 3,3, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 2,8, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,5 ve finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 2 arttı.

Böylece, Türkiye ekonomisi Kovid-19 salgını tedbirlerinin uygulandığı 2020 yılının ikinci çeyreğinden sonra üst üste 15 çeyrek büyümüş oldu.

Yerleşik hane halklarının tüketim harcamaları yüzde 7,3 yükseldi

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 2,4 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, ilk çeyrekte geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 5,8 artış gösterdi.

Yerleşik hane halklarının tüketim harcamaları, yılın birinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 7,3 yükseldi. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 3,9, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 10,3 artış kaydetti.

Mal ve hizmet ihracatı, yılın birinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 4 artarken ithalatı yüzde 3,1 azaldı.

İş gücü ödemelerinde yüzde 108,4 artış

İş gücü ödemelerinde söz konusu dönemde yüzde 108,4, net işletme artığı/karma gelir yüzde 107,8 artış gösterdi.

İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içerisindeki payı geçen yılın birinci çeyreğinde yüzde 37,8 iken bu oran 2024'te yüzde 42 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 40 iken yüzde 44,2 oldu.

Türkiye büyümede OECD'de birinci, G20'de ikinci

Türkiye, yılın ilk çeyreğinde, verisi açıklanan Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütüne (OECD) üye ülkeler arasında birinci, G20 ülkeleri arasında ikinci en hızlı büyüyen ekonomi oldu.

Avrupa Birliği (AB) ülkelerine ilişkin çeyreklik büyüme tahminlerinin gerçekleşmesi durumunda Türkiye, bu ülkeler arasında da ekonomisi en hızlı büyüyen ülke olacak. Birlik üyeleri arasında ekonomisi en çok büyüyen ülke yüzde 4,6 ile Malta oldu. Estonya'nın ise yüzde 2,4 ile ekonomisi en çok daralan ülke olduğu görüldü.

Tahmini veya verisi açıklanan bazı ülkelerin 2024 yılı ilk çeyrekte yıllık bazda büyüme oranları şöyle:

* Tahmini büyüme oranları

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, büyüme verilerini değerlendirdi

"Cari açığın düştüğü, rezervlerin arttığı, risk göstergelerinin iyileştiği bir dönemdeyiz"

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, "Cari açığın düştüğü, rezervlerin arttığı, risk göstergelerinin iyileştiği bir dönemdeyiz. Temel önceliğimiz olan enflasyonla mücadele konusunda aylık bazda aldığımız sonuçlar yılın ikinci yarısında yıllık bazda da belirgin düşüşler getirecek." ifadelerini kullandı.

Yılmaz, sosyal medya hesabından, Türkiye İstatistik Kurumunca (TÜİK) açıklanan yılın ilk çeyreğine ilişkin büyüme verilerini değerlendirdi.

Türkiye ekonomisinin beklentilerin üzerinde, 2024 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5,7, bir önceki çeyreğe göre ise yüzde 2,4 büyüdüğünü hatırlatan Yılmaz, 2024 yılı birinci çeyreği itibarıyla yıllıklandırılmış milli gelirin 1 trilyon 158 milyar dolarla yeni tarihi zirveye yükseldiğini belirtti.

Yılmaz, Türkiye'nin siyasi istikrar ve güven içinde ekonomide öngörülebilirliğin sağlandığı bir ortamda, büyüme performansını 15 çeyrektir kesintisiz şekilde sürdürdüğünü vurguladı.

Deprem afeti, küresel ekonomik talepteki tarihi ortalamaların altındaki seyir ve jeopolitik olumsuzluklara rağmen ekonominin güçlü performansını da sürdürdüğüne dikkati çeken Yılmaz, siyasi belirsizliklerin düştüğü, siyasi istikrar ve güvenin sağlandığı bir ortamda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde, kararlı politikalarla Türkiye Yüzyılı için çalıştıklarını ifade etti.

Yılmaz, 2024 yılının birinci çeyreğinde tarım, sanayi ve hizmetler sektörlerinin tamamının pozitif büyüme gösterdiğini, bu dönemde katma değer artışının bir önceki yılın aynı dönemine göre tarımda yüzde 4,6, sanayide yüzde 4,9, inşaatta yüzde 11,1, inşaat hariç hizmetlerde ise yüzde 4,8 olarak gerçekleştiğini kaydetti.

- "Orta Vadeli Programımızı kararlılıkla uygulamaya devam edeceğiz"

Yılmaz, bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit sermaye yatırımlarındaki yüzde 10,3'lük yüksek artışın ve tüketim harcamalarının artış hızının yavaşlamasının da büyümenin daha sağlıklı bir kompozisyonla ve dezenflasyon yaklaşımlarıyla uyumlu bir patikada ilerlediğini gösterdiğini bildirdi.

Sabit sermaye yatırımlarının alt kalemi makine teçhizat yatırımlarındaki güçlü artışın devam ettiğini ve 2024 yılının ilk çeyreğinde yüzde 11,9 oranında artarak kesintisiz büyümesini 18'inci çeyreğe taşıdığını aktaran Yılmaz, net ihracatın büyümeye katkısının ise 5 çeyrek sonra pozitife döndüğünün altını çizdi.

Cevdet Yılmaz, şunları kaydetti:

"Ekonomimiz büyümeye devam ederken emeğin milli gelirden aldığı pay da artmaya devam etmektedir. 2024 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre işgücü ödemelerinin milli gelir içindeki payı yüzde 33,8'den yüzde 37'ye, gayrisafi katma değer içerisindeki payı ise yüzde 37,8'den yüzde 42'ye yükselmiştir. Cari açığın düştüğü, rezervlerin arttığı, risk göstergelerinin iyileştiği bir dönemdeyiz. Temel önceliğimiz olan enflasyonla mücadele konusunda aylık bazda aldığımız sonuçlar yılın ikinci yarısında yıllık bazda da belirgin düşüşler getirecek. İşsizlik ise tek haneli seviyelerde seyrini sürdürüyor. İstikrar içinde, dengeli ve kapsayıcı büyüme ile kalıcı refah artışı için Orta Vadeli Program'ımızı kararlılıkla uygulamaya devam edeceğiz."

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, büyüme verilerini değerlendirdi: "Uyguladığımız rasyonel, öngörülebilir ve kurala dayalı politikalarla ekonomimiz daha dengeli ve sürdürülebilir büyümeye doğru ilerliyor"

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yılın ilk çeyreğinde yüzde 5,7'lik büyüme rakamını değerlendirerek, "Uyguladığımız rasyonel, öngörülebilir ve kurala dayalı politikalarla ekonomimiz daha dengeli ve sürdürülebilir büyümeye doğru ilerliyor." ifadesini kullandı.

Bakan Şimşek, TÜİK tarafından açıklanan yılın ilk çeyreğine ilişkin büyüme verilerine yönelik yazılı açıklama yaptı.

Türkiye ekonomisinin yılın ilk çeyreğinde yıllık yüzde 5,7 büyüdüğünü anımsatan Şimşek, "Yıllıklandırılmış milli gelir 1 trilyon 158 milyar dolara ulaştı. Uyguladığımız rasyonel, öngörülebilir ve kurala dayalı politikalarla ekonomimiz daha dengeli ve sürdürülebilir büyümeye doğru ilerliyor." değerlendirmesinde bulundu.

Şimşek, iç talebin büyümeye verdiği katkının 4,1 puan, net dış talebin katkısının ise 5 çeyrek sonra pozitife dönerek 1,6 puan olduğunu belirterek, aynı dönemde yatırımlar yüzde 10,3 artarken, makine ve teçhizat yatırımlarının aralıksız büyümesini 18'inci çeyreğe taşıdığını bildirdi.

Mal ve hizmet ihracatının yüzde 4 büyüdüğüne işaret eden Şimşek, "Sanayi katma değeri yüzde 4,9 arttı. Yüksek teknolojili üretimin bu dönemde yıllık yüzde 21 büyüme kaydetmesi katma değer artışı için cesaret verici." ifadesini kullandı.

Şimşek, ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 46 bin ilave istihdam sağlandığını anımsatarak, mevsimsel düzeltilmiş işsizlik oranının son 44 çeyreğin en düşük seviyesi olan yüzde 8,7’ye gerilediğini aktardı.

Yılın ikinci çeyreğine ilişkin göstergelerin ekonomideki dengelenmenin devam ettiğine işaret ettiğini bildiren Şimşek, şunları kaydetti:

"İkinci yarıda daha destekleyici dış koşullar ve ılımlı yurt içi taleple birlikte bu yıl net dış talebin pozitif katkı verdiği bir büyüme öngörüyoruz. Programımız sayesinde dengelenen büyüme kompozisyonu, düşen cari açık, artan güven, iyileşen beklentiler ve hızlanan dış kaynak girişi dezenflasyona önemli katkı sağlayacak. Fiyat istikrarına doğru yol aldığımız bu süreçte yapısal reformlara hız vererek katma değerli üretimi ve verimlilik artışını desteklemeye devam edecek, vatandaşlarımızın refahını kalıcı olarak artıracağız."

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, büyüme verilerini değerlendirdi:

"Geçen yılın ikinci yarısında başlayan ihracatın artması ve ithalatın azalması eğilimi sonucunda net ihracatın büyümeye katkısının 2024 genelinde pozitif olması bekleniyor"

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, yılın ilk çeyreğinde yüzde 5,7 olarak gerçekleşen büyümeyle ilgili, "Geçen yılın ikinci yarısında başlayan ihracatın artması ve ithalatın azalması eğilimi sonucunda net ihracatın büyümeye katkısının 2024 genelinde pozitif olması bekleniyor." ifadesini kullandı.

Bolat, yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye İstatistik Kurumunca (TÜİK) açıklanan yılın ilk çeyreğine ilişkin büyüme verilerini değerlendirdi.

Türkiye ekonomisinin söz konusu dönemde yıllık yüzde 5,7 büyüdüğünü anımsatan Bolat, ekonominin kesintisiz büyüme performansını 15 çeyrektir sürdürdüğüne dikkati çekti.

Bolat, mal ve hizmet ihracatının yıllık bazda yüzde 4 artarak büyümeye 0,9 puan katkı verdiğine işaret ederek, "Yılın ilk çeyreğinde ithalattaki düşüşün de etkisiyle yüzde 5,7 büyümeye dış ticaretin katkısı 1,6 puan seviyesinde oldu. Söz konusu katkı son 7 çeyreğin en yüksek seviyesinde gerçekleşti. Türkiye, verisi açıklanan AB (27 üye ülke) ve G-20 ülkelerine kıyasla en hızlı büyüyen ekonomi oldu." değerlendirmesinde bulundu.

- "Makine teçhizat yatırımları güçlü seyrini korudu"

Nominal GSYH'nin (yıllıklandırılmış) ilk çeyrekte 1 trilyon 158 milyar dolara ulaşarak rekorunu yenilediğini belirten Bolat, makine teçhizat yatırımlarının yüzde 11,9'luk yükselişle güçlü seyrini koruduğunu ve artış serisini 18. çeyreğe taşıdığını bildirdi.

Bolat, büyümeye ilişkin verilerin üretim, istihdam, yatırım ve ihracat öncelikleri çerçevesinde oluşturulan programın olumlu sonuçlarını gösterdiğini vurgulayarak şunları kaydetti:

"Geçen yılın ikinci yarısında başlayan ihracatın artması ve ithalatın azalması eğilimi sonucunda net ihracatın büyümeye katkısının 2024 genelinde pozitif olması bekleniyor. Büyüme kompozisyonundaki bu dengelenmeyle bir taraftan daha kaliteli bir büyüme patikasında ilerlenmekte, diğer taraftan makroekonomik istikrar güçlenmektedir."

Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, büyüme verilerini değerlendirdi:

"Tarım, orman ve balıkçılık sektörümüz 2024 yılının ilk çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,6 oranında büyüdü"

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, ocak-mart dönemi büyüme rakamlarına ilişkin, "Tarım, orman ve balıkçılık sektörümüz 2024 yılının ilk çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,6 oranında büyüdü." ifadesini kullandı.

Yumaklı, sosyal medya hesabından Türkiye İstatistik Kurumunca (TÜİK) açıklanan yılın ilk çeyreğine ilişkin büyüme verilerini değerlendirdi.

Üreticilerin ve çiftçilerin emeğinin ülke ekonomisine güç kattığını vurgulayan Yumaklı, "Tarım, orman ve balıkçılık sektörümüz 2024 yılının ilk çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,6 oranında büyüdü. Hayırlı olsun." bilgisini paylaştı.

İş dünyası ilk çeyrek verilerini değerlendirdi

İş dünyası temsilcileri, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan ilk çeyrek büyüme verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, Türkiye ekonomisinin yılın ilk çeyreğinde yüzde 5,7 büyümesinden duyduklarınmemnuniyeti dile getirdi.

Yatırım harcamalarındaki yüksek artışın üretimin devamı açısından önemli bir gösterge olduğunu kaydeden Olpak, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Dünyada merkez bankası faizlerinin hala yüksek olduğu, küresel büyüme ve ticaret görünümünün tarihsel ortalamaların altında seyrettiği, yurt içinde hem depremin yaralarının sarılmaya hem de enflasyonun indirilmeye çalışıldığı bir dönemde, 2024 yılına da güçlü bir pozitif büyümeyle başlamak önemli. Büyümeye tüm sektörlerin pozitif katkı vermesi, büyümenin genele yansıması bakımından değerli. İnşaat sektörü 11,1 ile büyümenin temel sürükleyicisi olurken; sanayi, bilgi iletişim, mesleki, idari ve destek hizmetleri de büyümeye yüzde 5 bandında katkı veren diğer sektörler olarak öne çıkıyor. Büyümenin talep tarafına baktığımızda ise, yatırım harcamalarının yüzde 10,3 ile en yüksek büyüyen alt kalem olduğunu görüyoruz. Geçmiş yıldan itibaren ağırlığı azalsa da tüketim harcamaları yüzde 7,3 büyüdü. Net ihracat ise büyümeye yüzde 1,6 katkı yaparak olumlu performans göstermeye devam etti. Açıklanan veriler, 2024 yılının geri kalan dönemi için iş dünyamıza ümit ve güven aşıladı."

Nail Olpak, küresel olarak zorlu dönemin hala devam edeceğinin öngörüldüğünü, enflasyonu indirmeye yönelik finansal istikrar politikalarına devam ederken, dengeli bir büyümeden feragat etmemeleri gereken bir dönemde olduklarını bildirdi.

Yılın geri kalanında, iç tüketimin büyümeye katkısının bir miktar daha gerilemesini beklediklerini belirten Olpak, "Böyle bir ortamda, sanayi sektörü ve ihracata dayalı üretim modeli daha fazla önem kazanacak. Hane halkı tüketiminin azalmaya başladığı bir dönemde, bu azalmayı özellikle tüketim malı ithalatını daha da azaltarak gerçekleştirmek de önemli." değerlendirmesinde bulundu.

- "Gelen veriler uygulanan enflasyonla mücadele programına güç katmıştır"

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç de 2024'ün birinci çeyrek büyüme verilerinin öngördükleri "dengelenme" sinyallerini verdiğini kaydederek, "İlk olarak dikkatimizi çeken pozitif detay; net dış ticaretin büyümeye katkısının 1,6 puanla yeniden pozitife dönmesi. İkinci önemli detay, sanayi ve yatırımlar kaleminin güçlü ve istikrarlı seyrini koruması. AB’deki toparlanmanın bunda etkili olduğunu düşünüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Bu iki faktörün Türkiye ekonomisini sağlıklı ve istikrarlı büyüme patikasına yerleştireceğini ifade eden Avdagiç, şu açıklamalarda bulundu:

"İç talebe gelirsek evet hala güçlü, büyümeye en çok katkıyı veren alan. Ancak burada gelen öncü veriler, tüketimden tasarrufa dönüşün güçleneceği sinyalini veriyor. Gelen veriler uygulanan enflasyonla mücadele programına güç katmıştır. Öte yandan yeşil dönüşüm, sınırda vergi uygulaması gibi etkileri 2026’dan sonra göreceğiz. Bu sebeple orta uzun vadeli düşünüp yatırımlarımızı akıllıca yönlendirmemiz çok önemli. İhracatın büyümeye katkısının artarak devam etmesi için yılın ikinci yarısında döviz kuru ile enflasyon arasındaki korelasyonun korunması önem arz ediyor."

- "Türkiye ekonomisi, pozitif büyüme patikasında önemli bir adımı geride bırakmıştır"

Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Mahmut Asmalı ise, 2023'te gösterdiği büyüme performansıyla pozitif ayrışan Türkiye ekonomisinin, 2024'ün ilk çeyreğinde yüzde 5,7 büyüyerek başarısını sürdürdüğünü anlattı.

İklim değişikliği, salgın hastalıklar, finansal ve ekonomik şoklar ve savaşların gölgesinde geçen son 15 çeyrek boyunca aralıksız büyüyen Türkiye ekonomisinin, pozitif büyüme patikasında önemli bir adımı daha geride bıraktığını vurgulayan Asmalı, şu açıklamalarda bulundu:

"Türkiye'nin söz konusu büyüme oranıyla G20 ülkeleri içerisinde biinci sırada yer aldığı bu dönemde, öncü ekonomilerden Çin yüzde 5,3, ABD yüzde 2,9, Fransa ekonomisi yüzde 1,1, Avro Bölgesi yüzde 0,4 ve İngiltere ise yalnızca yüzde 0,2 büyürken, Almanya ve Japonya ekonomisi yüzde 0,2 küçülmüştür. Ekonomimizin ilk çeyrekte yüzde 5,7 büyümesi, takdiri hak eden bir gelişme olmuştur. Daha önce de ifade ettiğimiz gibi, önümüzdeki 4 senelik seçimsiz takvim, ekonomiye odaklanmak için oldukça önemli bir fırsattır. Fiyat istikrarının sağlanması, kalıcı ve düşük enflasyon, cari açığın sürdürülebilir bir şekilde azaltılması ve mali disiplin hedeflerimize yönelik adımlarımızı daha sağlam atmalı, OVP hedeflerine yönelik politikalar ve yasal düzenlemeleri ivedilikle hayata geçirmeli, CDS primlerinin düşüşü ve ülke risk algılarının düzelmesiyle lehimize dönen konjonktürü çok iyi değerlendirmeliyiz."

Asmalı, yılın ilk çeyreğine ilişkin büyüme oranlarının 2024'ün geneli için çok büyük bir motivasyon kaynağı olacağını belirterek, "Küresel ölçekte sıkı finansal koşulların, zayıf ticari büyümenin ve iklim felaketleri ya da savaş gibi jeopolitik risklerin ön planda olduğu bir dönemde; Türkiye ekonomisinde üretim, ihracat ve istihdam odaklı büyüme sürecinin devam edeceğine olan inancımızı yineliyoruz." ifadelerini kullandı.

- "Güven ekonomisi ve verimli üretim sürdürülebilir büyümeyi getirecektir"

Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın da yılın diğer çeyreklerinde mevcut uygulanan ekonomi yöntemlerinin tesirini göstermesiyle dengeli büyümenin devreye gireceğini belirterek, "Dengeli, sürdürülebilir büyümeye giden yolda dış talep, verimli üretim gibi konuları son derece önemsiyoruz." diye konuştu.

Güven ekonomisine dayalı, rasyonel ve öngörülebilir ekonomik politikalarla sürdürülebilir büyümenin elde edileceğini dile getiren Aydın, "Güven ekonomisi ve verimli üretim sürdürülebilir büyümeyi getirecek. Hem büyüme tarafında hem de enflasyonla mücadele tarafında başarı elde ederek rayına oturmuş güven temelli bir ekonomi düzenine kavuşmuş olacağız." değerlendirmesinde bulundu.

- "Türkiye ekonomisi hedefine uygun şekilde yoluna devam ediyor"

İstanbul Ticaret Borsası (İSTİB) Başkanı Ali Kopuz ise Türkiye ekonomisinin, zorlu küresel koşullar ve yatırım iştahındaki zayıflamaya rağmen beklentilerin üzerindeki büyümeyle orta vadeli yüzde 4 hedefine uygun şekilde yoluna devam ettiğini bildirdi.

Özellikle üçüncü çeyrekten itibaren iç tüketimde zayıflamayla birlikte büyüme hızında bir dengelenme sürecinin yaşanabileceğini anlatan Kopuz, "Bu süreçte, önemli olan makul büyümeyle yetinip, enflasyon ve cari açığın düşürülmesini sağlamak olmalıdır. Fiyat istikrarı sağlandıktan sonra Türkiye ekonomisi, rüzgarı da arkasına alarak üretmeye, nitelikli yatırım, istihdam, katma değerli üretim ve ihracat ekseninde büyümeye devam edecek kabiliyettedir. Tarım sektöründeki yüzde 4,6 büyüme oranı, geçtiğimiz yılın aynı döneminde yaşanan deprem felaketinin ardından umut vericidir." ifadelerini kullandı.