Elektrik faturasında kayıp-kaçak müjdesi

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, kendisine gelen faturada bulunan kayıp kaçak bedeline itiraz eden bir şirketin açtığı davada, “Elektrik enerjisinin nakil sırasında gerçekleşen kayıp ile başka kişiler tarafından hırsızlanmak yoluyla kullanılan elektrik bedellerinin (kaçak) kurallara uyan abonelerden tahsili yoluna gitmek, hukuk devleti ve adalet düşünceleriyle bağdaşmamaktadır” değerlendirmesi yaptı.  Sivas’ta iş yapan bir özel firma, ÇEDAŞ’ın kendisine gönderdiği elektrik faturalarına yansıtılan haksız ve hukuka aykırı olarak bulunan “kayıp- kaçak bedeli” ve “sayaç okuma” bedelinin iptal edilmesi için Sivas 1. Asliye Hukuk Mahkemesine dava açtı. Yerel mahkeme, faturalara yansıtılan bedelin yasal düzenlenmelere aykırı bir yönü bulunmadığına işaret ederek, açılan davayı reddetti.

DÜRÜST TÜKETİCİ

Firma avukatı Onur Tatar, mahalli mahkeme kararına itiraz etti. Avukat Tatar, itiraz dilekçesinde, müvekkili olan firmanın dürüst bir son kullanıcı olduğuna dikkat çekerek, “Elektrik faturaları incelendiğinde, fatura içeriklerinde kayıp kaçak bedeli ve sayaç okuma bedeli adı altında iki kalem haksız tahsilat yapıldığı görülmektedir. Dağıtıcı firmanın, kısımda yaşamını sürdüren kaçak oranlarını ve elektrik hatlarında elektriğin iletiminde doğan kayıpları dürüst bir son kullanıcı olan, ülkesine vergisini veren, istihdam yaratan müvekkil şirkete yansıtması onaylanmaz . Her fatura tutarına göre farklılıkları bulunan , dürüst son kullanıcıyı adeta dürüst olmayan tüketicinin finans kaynağı gibi gören bu kalemlerin iptali istemek gerekmiştir” diye belirtti .

ÇARPICI KARAR

Davanın temyiz incelemesini yapan Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, kayıp kaçak bedeli elektrik sisteminde su yüzüne teknik ve teknik olmayan kaybın maliyetinin kayıp-kaçak bedeli oranları ölçüsünde karşılanabilmesi amacıyla belirlenen bir bedel olduğuna işaret etti. Daire, mahalli mahkemenin kararını bozarak, şu değerlendirmelerde bulundu: “Davacı kurum tarafından elektrik enerjisinin üretiminden, tüketicilere ulaştırılıncaya kadar oluşan elektrik açığı kayıp bedeli olarak, enerji nakil hatlarından çeşitli sebeplerle sayaçtan geçirilmeksizin, herhangi bir bedel ödemeden kullanılan elektrik bedeli de kaçak bedeli olarak diğer kullanıcı aboneler yansıtılmaktadır.  Elektrik enerjisinin nakli sırasında gerçekleşen kayıp ile başka kişiler tarafından hırsızlanmak yoluyla kullanılan elektrik bedellerinin (kaçak) kurallara    uyan abonelerden tahsili yoluna gitmek hukuk devleti ve adalet düşünceleri ile bağdaşmamaktadır. Hem bu hal, parasını her    halükarda tahsil eden davalı kurumun çağın teknik gelişmesine ayak uydurmasına mani olur, demek oluyor ki davalı kendi teknik alt ve üst yapısını yenileme ihtiyacını duymayacağı gibi, elektrik hırsızlanmak yoluyla kullanan kişilere karşı tedbir alma ve takip etmek için lazım gelen girişimlerde de bulunmasını engeller. Oysa ki elektrik zararının önleme ve hırsızlıkları engelleme ya da hırsızı takip edip, bedeli ondan tahsil etme görevi de bizzat enerjinin sahibi mevcut bulunan davalıya aittir. Hal böyle olunca davalının kayıp –kaçak okuma bedeli tahakkuku uygulanmasının  yerinde olmadığı, nazara alınarak davanın kabulüne karar verilmesi lazım gelir .”

Vatandaş parasını nasıl alabilir?

Davayı kazanan şirketin avukatı Onur Tatar, Yargıtay’ın verdiği karara mahalli mahkemenin uyacağını düşündüklerini ortaya koyarak , şunları belirtti : “Bu karar elektrik faturalarında tahsil edilen kayıp kaçak bedellerinin hem şahıslar hem şirketler yönünden hukuka aykırı olduğunu bir defa daha tescil etmiştir. Hem şahıslar hem şirketler Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin kararını emsal göstererek, dava açabilirler. Kendileri de tahsil kayıp kaçak bedelinin iadesini isteyebilir. Haksız olarak tahsil edilen bu bedelleri tahsil edilebilir. Mahkemenin Yargıtay’ın kararına uyacağını düşünüyoruz.”

2.7 milyar lirayı dürüstler ödüyor

Kayıp-kaçak oranları şu anda Türkiye’de yüzde 14-15’ler civarında. Şayet bölgelere göre oranlar değişiyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yüzde 70’lere kadar çıkıyor. Kayıp-kaçağın Türkiye faturasının senelik 2.7 milyar lira civarında olduğu tahmin ediliyor.