Selçukludan günümüze Konya ve başkanları

Anadolu'nun orta yerinde, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan bu topraklarda yetişen bir çınar gibi olan, gölgesinde milyonları barındıran Konya, dünden aldığı değerleri bugünle harmanlayıp, yarının ihtiyaçlarına da cevap verecek nitelikte yapılaşmayla şekillendirerek geleceğe doğru yürüyor.

Konya'nın dünden yarına uzanan yolculuğunda bu şehre hiç şüphesiz ki en büyük hizmeti sunanlar belediye başkanları... Anadolu medeniyetiyle harmanlanan, geçmişin izlerini geleceğe taşıyan Konya, bugüne gelinen süreçte kendisini idare eden birbirinden kıymetli isimlerle sağlam temeller üzerine inşa olunarak, yarınlara emin adımlarla yürüyor.

Dünden yarına giden yolda şehre baş olan başkanlar ve yaptıkları hizmetleri sizler için derledik. Konya'yı Konya yapan değerler üzerine ve isimler üzerine sizi kısa bir tarih yolculuğuna çıkarmak istiyoruz.

BUGÜNKÜ ŞEHİR YAPISINDA SELÇUKLU İMZASI VAR

Konyapedia'dan alınan bilgilere göre Konya’da belediyecilik, Selçuklu’dan Osmanlı’ya hisbe ve kadı merkezli yönetimle başlayıp, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e modern altyapı ve hizmetlerle gelişmiş, 1950’lerden sonra şehirleşme ve ulaşım projeleriyle ilerlemiş, 1987’den itibaren büyükşehir statüsü ve kapsamlı kentsel, kültürel yatırımlarla günümüzde sistematik hâle gelmiş.

1. SELÇUKLU VE OSMANLI DÖNEMİ:
Konya’da belediyeciliğin temeli, İslam şehirlerinde genel ahlak, kamu düzeni ve ticaret denetimini sağlayan hisbe teşkilatına dayanıyor. Muhtesipler, pazar denetimi, ölçü ve tartı kontrolleri, suçlulara ceza verme gibi görevlerle yetkilendiriliyor ve bugünkü zabıta teşkilatının karşılığı oluyor. Selçuklu dönemi kaynaklarında Konya’da muhtesiplerin görevine dair belgeler bulunuyor.

Osmanlı Döneminde şehir yönetimi, kadı merkezli bir sistemle yürütülüyor. Kadılar hem adli hem beledî ve mali görevleri yerine getirirken, subaşı, böcekbaşı, mimarbaşı gibi yardımcılar şehir güvenliği, temizlik ve imar işlerini yürütüyor. Vakıflar da altyapı ve sosyal hizmetlerin yürütülmesinde önemli bir rol üstleniyor. XVII. yüzyılda Konya’da kaldırım, kanalizasyon, han ve pazar düzenlemeleri gibi modern belediyeciliğe benzer uygulamalar gerçekleştiriliyor.

2. TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E:
Konya belediye teşkilatı 1830-39 yıllarında Âşık Şem’i ile resmen kurulmuş. 1864 Vilayet Nizamnamesi ile taşrada modern belediye hizmetleri başlatılmış, 1877 Vilayetler Belediye Kanunu ile belediyelerin hukuki statüsü belirlenmiş. 1880’lerde Konya Belediyesi üyelerinin seçimi düzenlenmiş, 1884-1888’de kanalizasyon ve imar çalışmaları başlamış.

Aşık Şem'î'nin kabri

İtfaiyenin ilk arazözleri

MODERN ULAŞIMIN TEMELLERİ BU TARİHTE ATILMIŞ

1906’da atlı tramvay kullanılmaya başlamış, 1918’de elektrik tesisatı kurulmuş, modern ulaşım ve altyapı adımları atılmış. Millî Mücadele sırasında belediye hizmetleri devam etmiş ve Cumhuriyet döneminde 1924’te belediyecilik yasaları düzenlenmiş. 1930’lu yıllarda elektrik, su, otobüs hizmetleri belediye tarafından yürütülmüş, şehir planlaması ve altyapı yatırımları sistematik hâle gelmiş.

konya-belediye-teskilati-ilk-elektrik-tesisati-1917.jpg

İlk elektrik üretimi tesisi (1908)

3. 1950-1980 DÖNEMİ:
Şehir içi asfalt ve modern ulaşım sistemleri kurulmuş, su ve elektrik altyapısı genişletilmiş, park, meydan ve kültürel tesisler inşa edilmiş. 1961 Anayasası ile mahallî idareler güçlenmiş; 1974’te gecekondu önleme ve sanayi planlaması yapılmıştır. 1977-1980 arasında şehir imar planı uygulanmış, alt geçitler ve raylı sistem projeleri başlatılmış.

4. BÜYÜKŞEHİR DÖNEMİ (1987–GÜNÜMÜZ):
Konya, 1987’de Meram, Selçuklu ve Karatay ilçeleriyle büyükşehir statüsüne kavuşmuş. Hafif Raylı Sistem 1992’de hizmete girmiş, KOSKİ kurulmuş ve modern toplu ulaşım sistemleri devreye alınmış. 2004’ten itibaren büyükşehir belediyesi sınırları genişletilmiş; köyler mahalleye dönüştürülmüş, imar ve sosyal hizmetler kapsamlı bir şekilde yürütülmüş.

Konya'nın tarihine ışık tutan ve birçok konuda önemli bilgiler veren Konyapedia'dan alınan bilgilere göre, Konya Büyükşehir Belediyesi, kültürel, sosyal ve kentsel projelerle şehrin gelişimini sürdürmüş; Mevlâna Kültür Vadisi, yeni stadyum, Bilim Merkezi ve Katı Atık Değerlendirme Tesisleri gibi yatırımları hayata geçirmiş. 2013 itibariyle teşkilat yapısı genişlemiş ve 212 mahalle, 12 bin 149 sokak, 592 caddeyle hizmet vermeye devam ediyor.