Konya'nın geleneksel eğlencesi barana yaşatılıyor

Eğlenmek, konuşmak, birlikte vakit geçirmek gibi toplumsal ihtiyaçlardan ötürü genellikle tenha mekânlarda bir araya gelen kişilerden oluşan topluluklara Konya’da barana denilirse de özel olarak, bir Ahi geleneği olan sıra oturmalarının, vakit içerisinde Konya’da müzikli oturmalara dönüşmüş halidir.

İNSANLARI BULUŞTURAN ANA UNSUR MÜZİKTİR

Bu itibarla hem toplantıyı oluşturanlar hem de toplantının yapıldığı yer bağlamlarıyla “barana”nın, “yüklük; yolcu eşyası indirilecek yer” anlamlı Farsça birleşik bir adı olan “bâr-hâne”den oluşması kuvvetle muhtemeldir. Konya’da barana oturmaları hem şehir merkezinde hem de merkeze yakın ova köylerinde yaygın olmakla birlikte âdet ve işleyişleri birbirinden çok farklı. Barana, Konya’da “öğür” de denilen aynı yaş grubundan ötürü meşrebi paylaşan erkeklerin buluşarak grup oluşturmasını ifade etse de asıl manası Konya şehir muhiti musiki meclislerinde, bir başka ifadeyle Konya oturak geleneğinde arıyor. Konya’da barana denildiği vakit ilk akla gelen oturaklar ve onları paylaşan, yaşayan her kısımdan insanın katkı verdiği gruplar, gruplaşmalar akla gelir. Fakat bu grup ve gruplaşmalar, karşı karşıya gelmekten çok, paylaşıma açık musiki yerleridir. Musiki meclisleri müzisyenler kadar dinleyiciler den oluşur. Bu bağlamda bir yönüyle; esası terbiye, karşılıklı saygı, sevgi ve paylaşım olan bir gruplaşma olarak altı çizilebilir. Aynı veya farklı yaş aralıklarının buluşarak bir barana ortamı sağlaması yanında, toplum katmanlarının çok farklı kesimlerinden, farklı mesleklerden ve farklı dünya görüşlerinden de baranalar meydana gelebilir.

KONYA TÜRKÜLERİNE OLAN SEVDALARI

Bu kapsamda, barana mensuplarının birbirlerine hürmette kusur etmemeleri ve saygı-sevgiye dayalı bir hiyerarşi içinde gecelerini renklendirmeleri, düzenleyicilerin de başlıca temennisidir. Nadiren de olsa, hafiflik yapan insanların gönlünü kırmamak adına için toplantıyı dağıtıp, ona haber vermeden, başka bir yerde toplanmak âdeti de bu toplantıların ana düsturunun gönül kırmamak ve yarenlik yapmak olduğunu ortaya koyar. Konya'da yüzyıllardır süren barana geleneği, günümüzde de yaşatılmaya devam ediyor. Barana, Konya'da genellikle gençler ve yetişkinler arasında sosyal dayanışmayı sağlayan ve temelde eğlenceye dayalı bir geleneksel kültür unsurudur. Barana toplantıları, genellikle akşam yemeği ile başlar. Yemekten sonra sohbet edilir veya eğlenilir. Çalgılı baranalarda eğlenceler gece yarısına doğru başlar ve sabaha kadar sürer. Konya baranalarının temel çalgısı bağlama ve darbuka. Kanun, ut, cümbüş gibi çalgılar da barana oturmalarına girmiştir.

KONYA'NIN KÜLTÜREL ZENGİNLİĞİNİ YANSITAN VE KENTİN SOSYAL YAŞAMINDA ÖNEMLİ BİR YERE SAHİP OLAN BİR GELENEK

Günümüzde barana toplantılarında eski Konya oturaklarının türkü repertuarı muhafaza edilmeye çalışılmaktadır. Ancak, baranalar artık ev ya da aile ortamında da düzenlendiği için, oturaklarda okunan Konya türkülerinin müstehcen bölümleri değiştirilmiş. Günümüzdeki baranalarda, çay, kahve vs. servisi yapılmakta. Mevsim meyveleri ve kuruyemişler de bu sofralarda yerini almaktadır. Konya oturaklarının yeni yüzü olan barana gecelerinde yine Konya türküleri yani yerel deyimle “millî”ler çalınıp söylenmekte ve yine usta çırak disiplini içinde gençler, çalgı çalmayı öğrenmektedirler. Barana geleneği, Konya'nın kültürel zenginliğini yansıtan ve kentin sosyal yaşamında önemli bir yere sahip olan bir gelenek. Bu geleneğin yaşatılması, Konya'nın kültürel zenginliğinin korunmasına katkı sunar. Barana geleneğinin yaşatılması için Konya'da çeşitli çalışmalar yapılmakta. Bu çalışmalar kapsamında, barana toplantılarına ilgiyi artırmak için çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir. Ayrıca, barana geleneğinin gelecek nesillere aktarılması için çeşitli eğitimler verilmektedir. Barana geleneğinin yaşatılması, Konya'nın kültürel mirasını korumak için önemli bir adımdır. Bu geleneğin yaşatılması, Konya'nın kültürel zenginliğinin gelecek nesillere aktarılmasını sağlayacaktır.