Konya'nın Havzan Mahallesi adını nereden alıyor? İşte Havzan'ın köklü geçmişi

Konya'nın Meram ilçesinde bulunan Havzan Mahallesi Konya'nın köklü geçmişe sahip mahallerinden biri olarak yer alıyor. Peki Havzan'ın tarihi nasıl ve ismini nereden alıyor? İşte detaylar...

Havzan Cumhuriyet Döneminde mahalleleştirilen tarihî bir bölge. Meram ilçesine bağlı Havzan Mahallesi, güneyinde Toprak Sarnıç Mahallesi, kuzeyinde Armağan Mahallesi, doğusunda Konya Garı, batısında Orgeneral Cemal Tural Mahallesi ile sınırlandırılmış. Mahalle, Konya Kalesi’nin dış surlarının batısındaki Çeşme Kapısı’ndan Meram’a giden en eski yol üzerinde yer alıyor.

HAVZAN ADINI HAVUZHANELERDEN ALIYOR

Havzan Mahallesi adını, Selçuklu veziri Sahip Ata Fahreddin Ali’nin XIII. yüzyılın ortalarında burada yaptırdığı büyük havuzhanelerden alıyor. Havuzhaneler eski Havzan Mescidi’nin (bugünkü Orgeneral Cemal Tural Camii) yerinde idi. Bu havuzlara ait bazı kitabeli parçalar Havzan Çeşmesi üzerinde. 1102-1103/1691-1692 tarihli 45 Numaralı Şeriye Sicili’nde yer alan birtakım mülk satışı kayıtlarından anlaşıldığına göre Havzan bölgesi, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde bağlık bahçelik. Konya’nın en önemli su toplama havzası olan yörede yerleşme Osmanlı Döneminin sonlarına doğru, özellikle de demiryolunun Konya’ya ulaşmasından sonra (1896), başlamış. Günümüzden daha otuz kırk yıl öncesine kadar Konya’nın Hıdırellez alanlarından olan yörenin mahalle hüviyetini kazanması Cumhuriyet Döneminde.

Havzan Mahallesi kuş bakışı harita görünümü

SAHİP ATA BUZHANELERİ TÜRKİYE’DEKİ NADİR SELÇUKLU YAPILARINDAN

Sahip Ata’nın vakıf suyu Sahip Ata Irmağı’ndan Havzan’daki havuzlarda dinlendirilmekten sonra künklerle şehirdeki yapılara veriliyordu. Ayrıca burada mevcut açık havuzlarda doldurulan su buz haline getirilip kalıplar hâlinde buzhanelerde saklanıp yazın ihtiyaç sahiplerine veriliyordu. Buradaki Sahip Ata buzhaneleri Türkiye’deki nadir Selçuklu yapılarından.

1970’Lİ YILLARDAN SONRA MAHALLEDE YOĞUN BİR YAPILAŞMAYA GİDİLMİŞ

Havzan Mahallesi’nin kuruluşunda Bağdat Demiryolu projesi kapsamında inşa edilen Konya Garı’nın etkisi büyük olmuş. Konevi’den Ateşbaz Veli’ye giden eski yolun etrafında tek tük bağ evleri varken Cumhuriyet ile birlikte yeni evler yapılmaya başlanmış. 1967 yılı imar planında bölge bahçeli nizam olarak korunmaya devam edilmiş. 1970’li yıllardan sonra mahallede yoğun bir yapılaşmaya gidilmiş.

ŞİMDİ FABRİKALARIN YERİNDE SİTELER VAR

Döneminin en ileri teknolojisi ile kaliteli yapı malzemeleri üreten ve Konya’nın ilk büyük tuğla ve kiremit fabrikası olan Karacığan Tuğla ve Kiremit Fabrikası, 1960’lı yıllarda Ebussuud Caddesi üzerinde inşa edilen Konya’nın ilk modern makarna-irmik fabrikası ile bütün Konya’nın kömürünün dağıtıldığı Kömür Tevzii de yörede kurulmuş. Günümüzde bu kuruluşların geniş arazileri üzerinde çok katlı modern siteler yükselmekte.

İŞTE EN ESKİ HAVZANLI AİLELER

Mahallenin ilk sakinlerinin Konya merkezdeki mahallelerden geldikleri bilinmekte. Bunlardan bir kısmı bağcılık ve hayvancılık yaparken bir kısmı da esnaf ve zanaatkârdı. 1960’lı yıllarda Meram Yeni Yol açılınca mahalleye ilgi artmış. Kasap Haşim Soğancılar (Buzhanenin yanında), Recep Binatlı, Adil Bey, Tenekeci Mustafa Efendi ve Çeşmeci Hüseyin Ustalar mahallenin hatırlanan en eski aileleri.