Konya'nın Hıristiyanlıkla bağlantısı ne? İlk Kilise…

Anadolu kültürü tarihçisi ve Türkolog Ali Canip Olgunlu, dünyanın ilk kilisesinin Antakya'daki St. Pierre olmadığını Konya Sille'deki Azize Helena Kilisesi olduğunu iddia etti.

Antakya'daki St. Pierre, Kültür ve Turizm Bakanlığı başta olmak üzere, neredeyse kaynakların pek çoğunda Hıristiyanlığın ilk kilisesi olarak geçiyordu. Ancak Anadolu kültürü tarihçisi ve Türkolog Ali Canip Olgunlu, Ayasofya/Karadaki En Büyük Yelkenli isimli kitabında bunun doğru olmadığını ifade etti.

Dünyanın ilk kilisesinin Antakya'da değil Konya'da olduğunu ifade etti. Olgunlu, kitabında şu sözlere yer verdi: "Antakya'daki St. Pierre bir kilise değil 'kenise'dir. Kenise, bir bina ismi değildir. Gizli gizli ibadet edilen yer anlamına gelir. Anadolu'da birçok yerde gizli gizli mağaralar var.. Dünyanın ilk kilisesi, Konya yakınlarındaki Sille'dedir. 'Hristiyanlar'ın annesi' olarak bilinen Constantin'in Annesi Helena tarafından Milattan Sonra 327 yılında inşa edilen ve günümüzde de Azize Helena adıyla bilinen kilisedir. Helena, Kudüs'e yaptığı hac yolculuğu sırasında Sille'ye uğrar ve orada bulunan inananlar için ibadethane yapma imkanı sağlar.”

AYA-ELENA KİLİSESİ

Sille, Anadolu uygarlıkları için özel bir anlam taşıyan ve tarihte kültürlerin bir arada yaşadığı erken Hıristiyanlık döneminin önemli bir merkezidir. İsa'dan sonra 327 yılında Bizans İmparatoru Constantin'in annesi Helena, hac için Kudüs'e giderken Konya'ya uğramış, buradaki ilk Hıristiyanlık çağlarına ait oyma mabetleri görmüş, Hıristiyanlara Sille'de bir mabet yaptırmaya karar vermiştir.

Aya-Elena Kilisesi asırlar boyu onarımlar görerek günümüze kadar gelmiştir. Kilisenin iç kapısının üstünde Yunan harfleriyle yazılmış Türkçe bir tamir kitabesi kilisenin tarihi hakkında bilgi vermektedir. Bu kitabe 1833 tarihlidir.

Aynı kitabenin üzerinde ise kilisenin dördüncü tamiratının Sultan Mecit döneminde gördüğünü belirten üç satırlık bir kitabe daha bulunmaktadır. Kilise düzgün kesme Sille Taşı ile yapılmıştır. Avlusunda kayalara oyulmuş odalar bulunmaktadır. Kilisenin kuzeye açılan kapısından dış nartekse girilir.

Burada kadınlar mahfeline çıkan iki yönlü taş merdivenler yer almaktadır. Kilisenin ana kubbesi dört fil ayağı üzerinde olup, kilise üç neflidir. Kilisenin içerisindeki ahşaptan, üzeri alçı süslü bir vaaz kürsüsü ile apsisle ana mekânı ayıran ahşap alçılı kafes bir sanat şaheseridir. Kubbe geçişlerinde ve taşıyıcı ayaklarda Hz. İsa, Hz. Meryem ile havarilere ait resimler bulunuyor.