Korona, Astım ve KOAH Hastalarını Nasıl Etkiler?

Korona Virüs'ten hayatını kaybedenlerden bir kişinin KOAH hastası olduğu duyuruldu. KOAH hastalığı nedir? Astım hastalığı nedir? Koronavirüs risk grupları nelerdir? Korona Virüs KOAH ve Astım hastasını nasıl etkiler? KOAH ve Astım belirtileri nelerdir? İşte KOAH ve Astım’a dair bilinmeyen detaylar..

KORONAVİRÜS RİSK GRUPLARI NELERDİR?

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), koronavirüs hastalığında risk gruplarını; 60 yaşından büyük olmak, kronik tıbbi rahatsızlığı olması, yüksek tansiyon, kalp hastalığı olması, diyabet ve astım hastalığının olması olarak bildirilmiştir.

Koah nedir?

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı kelimelerinin baş harfleri ile adlandırılan Koah hastalığı, akciğerlerde bulunan ve bronş adı verilen hava keseciklerinin tıkanması sonucu; solunum güçlüğü, öksürük ve nefes darlığı gibi şikayetlere yol açan kronik bir hastalıktır. Nefes alma ile birlikte akciğerlere dolan temiz hava bronşlar tarafından emilir ve temiz hava içerisinde yer alan oksijen, kan ile dokulara ulaştırılır. Koah hastalığının oluştuğunda bronşlar tıkanarak akciğer kapasitesinin büyük oranda azalmasına neden olur. Bu durumda alınan temiz hava akciğerlerden yeteri kadar emilemez, dolayısıyla kan ile dokulara yeterli oksijen iletimi sağlanamaz.

KOAH tanısı nasıl konulur?

Kişi sigara içiyorsa uzun süreli nefes darlığı, öksürük ve balgam şikayetlerinin varlığı Koah tanısı için yeterli görülür ancak kesin tanı için solunum testi değerlendirmesi yapılmalıdır. Birkaç dakika içerisinde uygulanan solunum değerlendirme testi, kişinin solunum cihazına derin nefes alarak üflemesi ile gerçekleştirilir. Akciğer kapasitesi ve varsa hastalığın evresi hakkında kolayca bilgi sahibi olunmasını sağlayan bu testi, özellikle 40 yaş üzeri sigara kullanan kişilerin yılda en az bir kez yaptırması gerekir.

KOAH belirtileri nelerdir?

"KOAH hastalığı nedir?" sorusunun yanıtı kadar önem taşıyan bir diğer nokta ise Koah belirtileri ve belirtilerin doğru takip edilmesi olarak değerlendirilir. Hastalığa bağlı olarak akciğer kapasitesi büyük oranda azalırken dokulara yeterli miktarda oksijen iletimi sağlanamayacağından başta nefes darlığı olmak üzere öksürük ve balgam gibi belirtiler gözlenir.

Başlangıç evresinde hızlı yürüme, merdiven çıkma ya da koşma gibi aktiviteler sonucunda ortaya çıkan nefes darlığı problemi, hastalığın ilerleyen evrelerinde uyku sırasında dahi gözlenebilen bir problem halini alır.

Öksürük ve balgam problemi ise yine başlangıç evrelerinde yalnızca sabah saatlerinde ortaya çıkan birer belirti olarak görülse de hastalığın ilerlemesi ile birlikte şiddetli öksürük ve yoğun balgam gibi Koah belirtileri gözlenir.

KOAH nedenleri nelerdir?

Koah hastalığının ortaya çıkışındaki en büyük risk faktörünün sigara ve benzeri tütün ürünlerinin tüketilmesi olduğu ve bu ürünlerin dumanına maruz kalan kişilerde de hastalığın görülme sıklığının büyük oranda arttığı bilinir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan araştırmalar, Koah hastalığının ortaya çıkmasında kirli hava koşullarının da büyük oranda etkili olduğunu ortaya koyar. İş yerlerindeki; toz, duman ve kimyasal maddeler ile ev ortamlarında kullanılan odun ve tezek gibi organik yakıtlara bağlı gelişen hava kirliliğinin bronşlarda tıkanmaya neden olduğu ve akciğer kapasitesinin büyük oranda azaldığı gözlenir.

KOAH hastalığı evreleri nelerdir?

Hastalık, belirtilerin şiddetine göre hafif, orta, ağır ve çok ağır Koah olmak üzere 4 farklı evre ile adlandırılır.

Hafif Koah: Yoğun tempolu işlerde ya da merdiven çıkma, yük taşıma gibi efor gerektiren aktiviteler sırasında ortaya çıkabilen nefes darlığı belirtisi görülür. Bu evre hastalığın başlangıç evresi olarak da bilinir.

Orta Koah: Gece uykusunu bölmeyen ancak basit günlük işler sırasında nefes darlığı gelişmesine neden olan Koah evresidir.

Ağır Koah: Nefes darlığı şikayetinin gece uykusunu dahi böldüğü, solunum sıkıntısına bağlı gelişen halsizlik probleminin günlük işleri yapmayı engellediği hastalık evresidir.

Çok Ağır Koah: Bu evrede nefes almak son derece güçleşir, kişi ev içerisinde dahi yürümekte zorlanır ve dokulara yeterli oksijenin iletilememesi nedeniyle çeşitli organlarda rahatsızlıklar meydana gelir. İlerleyen akciğer hastalığına bağlı olarak kalp yetmezliği gelişebilir ve bu durumda hasta hayatını oksijen desteği olmadan sürdüremeyecek hale gelir.

KOAH tedavi yöntemleri nelerdir?

KOAH tedavisi genellikle hastalığın ortadan kaldırılmasına yönelik değil, belirti ve rahatsızlıkların şiddetinin azaltılmasına yönelik girişimler içerir. Bu noktada tedavi için uygulanacak ilk adım, eğer kullanılıyorsa sigaranın bırakılması ve hava kirliliği bulunan ortamlardan uzaklaşılması olmalıdır. Sigaranın bırakılması ile birlikte bronşlardaki tıkanıklık şiddeti bir nebze hafifler ve kişinin nefes darlığı şikayeti büyük oranda azalır.

Astım Nedir?

Astımhava yollarının çevresel etkenlere karşı aşırı duyarlı olmasıdır. Hava yollarında ve hava yollarını döşeyen mukoza denilen zarda şişme söz konusudur. Bu şişme, zaman zaman hava akımını engelleyerek solunum sıkıntısına neden olur. Bu dönemlere astım nöbetleri denir.

Astım Belirtileri Nelerdir?

Astım hava yollarının tıkanmasının neden olduğu ataklar halinde kendini gösterir. Astım belirtileri genellikle; öksürük, nefes darlığı, hırıltılı nefes alıp verme ve göğüste sıkışma hissidir. Astım belirtilerinin astım tanısı konulmasına yardımcı olan özellikleri ise; tekrarlayıcı olmaları, gece ve sabaha karşı ortaya çıkmaları, bazı alerjen maddelere maruz kalınması veya egzersiz sonrası tetiklenmeleridir. Bu belirtiler ataklar arasında ortaya çıkmaz ve astım hastaları ataklar arasında kendilerini iyi hisseder. Astım tanısı, detaylı hasta öyküsü, muayene bulguları ve solunum fonksiyon testleri ile konulmaktadır. Genel astım belirtileri ise şöyledir;

Öksürük (genellikle kuru ve krizler halindedir gece uykuda uyandırabilir.)
Hırıltılı solunum
Göğüste tıkanıklık ve sıkışma hissi
Soluk alıp verirken ıslık sesi
Nefes darlığı

Astıma Neden Olan Risk Faktörleri

Astım hastalığı için risk faktörleri kişiye ve çevresel faktörlere göre değişebilir. Buna göre astıma hastalığında risk faktörleri şöyle sıralanabilir;

Ailede astım hastalığının olması,
Marangozluk, doğramacılık, mobilyacılık, fırıncılık, kuaförlük, sağlık personeli, veterinerlik, kümes hayvanı yetiştiriciliği, kaynakçılık, dökümcülük, çiftçilik, plastik/kauçuk/kimya/ilaç endüstrileri, çay/tütün üretimi, demiryolu işçiliği, itfaiyecilik, kuru temizleyicilik, temizlik işçiliği gibi bazı meslekler,
Bebeklik döneminde alerjen maddelere fazlasıyla maruziyet,
2 yaşından itibaren ağır solunum yolları rahatsızlıkları geçirmek,
Gebelikte annenin sigara içmesi (bebek için risk faktörü),
Ebeveynlerde sigara kullanımı,
Anne karnındayken bebeğin yetersiz beslenmesi ve düşük tartılı doğması

Astıma Ne İyi Gelir?

Astım tedavisinin en önemli kısmı astım krizlerini başlatabilecek etkenlerden uzak durmaktır. Bunun için hastanın astım krizine yol açan nedenleri bilmesi çok önemlidir. Astıma iyi gelecek bazı önlemler ise şöyledir;

Evcil hayvanlara alerjiniz varsa evde hayvan beslenmemeli
Ev içinde sigara içilmemeli
Evde sprey, kokulu deterjan, parfüm kullanılmamalı
Sentetik yatak malzemeleri kullanılmalı (kuş tüyü yastık, battaniye vb. kullanılmamalı)
Özellikle yatak odasında kilim, halı, mobilya, yastık ve minderler bulundurmamalı
Yatak şiltesi ince basit ve sentetik olmalı
Ev havalandırılmalı
Polenlerin arttığı dönemlerde, ev içinde kapı ve pencereler kapalı tutulmalı
Badana, boya, cila işlemleri, böcek ilaçlama, hasta dışarıda iken yapılmalı
Ev içinde kızartma ve yemek kokusu oluştuğunda mutlaka havalandırılmalı
Kuru havalarda rüzgar varsa dışarıya çıkılmamalı
Alerjenlerin havaya karışımına neden olan çim biçme, yabani ot temizleme gibi bahçe işlerinden uzak durulmalı
Tatil yapılacak otel ya da yazlık mekanlar, alerjenler açısından gözden geçirilmeli
Açık hava egzersizleri yaparken aşırıya kaçılmamalıdır.
Dışarıda giyilen kıyafetler eve dönünce değiştirilmeli ve duş alarak derideki ve saçlardaki alerjenler de temizlenmeli
Dışarı çıkarken geniş kenarlı gözlükler kullanılmalı. Çok alerjik yapıya sahip kişiler ve astım hastaları alerji maskeleri de kullanmalı
Polen miktarının fazla olduğu dönemlerde şikayetler başlamadan alerji ilaçları alınmalı
Polen yoğunluğunun fazla olduğu saatlerde kapı ve pencereler kapalı tutulmalı
Polen miktarının fazla olduğu günün ilk saatlerinde dış aktivitelerden uzak durulmalı
Evde ve arabada cam açmak yerine bakımları düzenli olarak yapılan ve polen filtreli klimalar kullanılmalı
Yaşam alanlarının nem oranını düşük tutulmalı
Ev temizliği HEPA filtresi içeren vakumlu bir süpürge ile yapılmalıdır.

Tüm dünyada en yaygın risk faktörü tütün kullanımı olan KOAH'da en sık görülen yakınmaları nefes darlığı, öksürük ve balgam çıkarma olarak sıralayan TÜSAD (Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği) KOAH Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Arzu Mirici, "Sigara içtiği için genelde bu durumu kanıksayan pek çok kişi son zamanlarda büyük bir tedirginlik yaşıyor. Çünkü tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüsün (COVID-19) en önemli belirtilerinden biri de nefes darlığı. Koronavirüs salgını ile birlikte kronik akciğer hastalarının daha dikkatli olması, nefes darlığı problemi yaşayan KOAH hastalarının korunma tedbirlerine sıkıca uymaları gerektiğini vurguladı.

Koronavirüs ile oluşan hastalık (COVID-19) nedeniyle;son günlerde ülkemizde ve dünyanın pek çok bölgesinde gergin günler yaşandığını belirten Mirici, KOAH gibi kronik hastalıkları bulunan kişiler için şu bilgileri paylaştı:"Hastalığın solunum sistemini etkilemesi ve önceden bir hastalığı olan bireylerde daha önemli olması kronik akciğer hastalarına dikkat etmemiz gerektiğini gösteriyor.

Bu hastalıkların başında KOAH ve astım geliyor. KOAH; öksürük, balgam çıkarma ve nefes darlığı ile seyreden bir hastalık. Hastalar tedavi görseler bile zaman zaman, özellikle de kış aylarında bu şikayetleri artabilir ve bir sağlık kuruluşuna başvurmaları gerekebilir. KOAH hastalarından da koronavirüsten korunmak için diğer tüm sağlıklı bireyler gibi el hijyeni ve sosyal mesafe kurallarına bağlı kalmasını isteyen Mirici, "Bunların yanı sıra yeterli ve sağlıklı beslenmek, günde yarım saat ev içinde, balkona ya da bahçeye çıkarak egzersiz yapmak,yeterli miktarda uyumak ve önerilen tedaviyi eksiksiz uygulamak çok önemli" bilgisini verdi.