Koronavirüs aşısı ne kadar uzakta?

Koronavirüs salgınında enfekte olmamak için veya tedavi amaçlı kullanılacak aşı beklentisi dünya genelinde devam ediyor. Bizler hayatımızı kurtaracak bu aşıya ne kadar uzaklıktayız?

Koronavirüs aşısına ne zaman kavuşacağız?

Araştırma çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor. Geliştirme aşamasında 20'den fazla aşı var. Kişi, aşının güvenliğini veya etkinliğini test etmek için herhangi bir hayvan araştırmasını alışılmadık şekilde atladıktan sonra insan denemelerine başladı.

Diğer bilim adamları hayvan araştırma aşamasında ve yıl içinde insan denemelerinin sonuçlarını almayı bekliyorlar. Bazı bilim adamları bu sene içerisinde bir aşı geliştirdiklerini duyurmuş olsalar bile, kitlesel üretime geçilmek için yapılması gereken birçok aşama var. Buradan edinilen sonuç ise en azından önümüzdeki yılın ortasına kadar hazırlanmış bir aşı olmayacağıdır. Unutmayın, halihazırda insanlarda dolaşan dört koronavirüs vardır. Soğuk algınlığına neden olurlar ve hiçbirine aşı yapılmaz.

Aşı her yaştan insana faydalı mıdır?

Neredeyse kaçınılmaz olarak yaşlı insanlarda daha az başarılı olacaktır. Bu, aşının kendisinden kaynaklanmaz, ancak yaşlı bağışıklık sistemleri, bağışıklamaya da yanıt vermez. Bunu her yıl grip aşısı ile görülmüş oluyor.

Aşının yan etkileri olur mu?

Dünya üzerinden bulunan bütün ilaçların bir yan etkisi vardır. Fakat bu süreçte klinik çalışmaları gerçekleşmemiş bir aşının yan etkilerinin ne olduğu bilinemez.

Aşı kimlere yapılacak?

Bir aşı geliştirilirse, en azından erken aşamalarda sınırlı bir tedarik olacaktır, bu nedenle önceliklendirmek önemlidir. Covid-19 hastalarıyla temas eden sağlık çalışanları listenin başında yer alacaktır. Hastalık yaşlı insanlarda en ölümcül olduğundan, aşı bu yaş grubunda etkili olsaydı bir öncelik olurdu. Bununla birlikte, bunun yerine yaşlılarla yaşayan veya onlara bakanlara aşı yapmak daha iyi bir fikir gibi görünebilir.

İlaçlar ne durumda?

Doktorlar, koronavirüse karşı çalışıp çalışmadıklarını görmek için mevcut antiviral ilaçları test ediyorlar. Bu, insanlara vermek için güvenli oldukları bilindiği için araştırmayı hızlandırır. Çalışmalar etkilenen ülkelerdeki hastanelerde gerçekleşiyor, ancak Şubat ayında Dünya Sağlık Örgütü'nden Dr. Bruce Aylward, "Şu anda gerçek bir etkililiğe sahip olabileceğini düşündüğümüz tek bir ilaç var ve bu remdesivir." Bir Ebola ilacı olarak geliştirildi, ancak aynı zamanda çok çeşitli virüsleri öldürebiliyor gibi görünüyor. Ancak, hala deneme sonuçlarını bekliyoruz. Bir çift HIV ilacının (lopinavir ve ritonavir) etkili olması için umut vardı, ancak deneme verileri hayal kırıklığı yaratıyor. Ciddi Covid-19'lu hastalarda iyileşmeyi gözlemlenmedi, ölümleri azaltmadı veya koronavirüs düzeylerini düşürmedi. Bununla birlikte, çalışma son derece hasta olanlarda (neredeyse dörtte biri öldüğünde) yapıldığı için, ilaçların çalışması için enfeksiyona çok geç kalmış olabilir. Klorokin adı verilen eski ve ucuz bir anti-sıtma ilacına da çok ilgi var. Laboratuvar testleri virüsü öldürebildiğini gösterdi, ancak hastalara verildiğinde bir kez daha sonuçları bekliyoruz. ABD ve diğer ülkelerde denemeler yapılıyor.

Aşı bulunana kadar ne yapılması gerekiyor?

Aşılar enfeksiyonları önler ve şu anda bunu yapmanın en iyi yolu iyi hijyendir. Koronavirüs ile enfekte olursanız, çoğu insan için hafiftir ve evde yatak istirahati, parasetamol ve bol miktarda sıvı ile tedavi edilebilir. Bazı hastalar daha şiddetli hastalık geliştirebilir ve hastanede tedaviye ihtiyaç duyabilir.

Bir aşı nasıl yapılır?

Aşılar, bağışıklık sistemine virüs veya bakteri (hatta bunların küçük kısımlarını) zararsız bir şekilde gösterir. Vücudun savunmaları onları bir işgalci olarak tanır ve daha sonra onunla nasıl savaşacağını öğrenir. O zaman vücut gerçekte maruz kalırsa, enfeksiyonla nasıl savaşacağını zaten biliyor. On yıllardır ana aşılama yöntemi orijinal virüsü kullanmak olmuştur. Kızamık, kabakulak ve kızamıkçık (MMR) aşısı, bu virüslerin tam şişmiş bir enfeksiyona neden olmayan zayıf versiyonları kullanılarak yapılır. Mevsimsel grip kabı, turları yapan ana grip suşlarını alarak ve tamamen devre dışı bırakarak yapılır. Yeni bir koronavirüs aşısı üzerindeki çalışma, "tak ve çalıştır" aşıları olarak adlandırılan daha yeni ve daha az test edilmiş yaklaşımlar kullanmaktadır. Yeni koronavirüs Sars-CoV-2'nin genetik kodunu bildiğimiz için, şimdi bu virüsü oluşturmak için tam bir planımız var. Bazı aşı bilim adamları, koronavirüsün genetik kodunun küçük bölümlerini kaldırıyor ve diğer tamamen zararsız virüslere koyuyor. Şimdi zararsız böceğe sahip birisine "bulaşabilir" ve teorik olarak enfeksiyona karşı bir bağışıklık kazandırabilirsiniz. Diğer gruplar, vücuda enjekte edildiğinde, bağışıklık sisteminin tekrar savaşmayı öğrenebileceği viral protein parçalarını üretmeye başlaması gereken ham genetik kod parçaları (yaklaşıma bağlı DNA veya RNA) kullanıyor.