Mevlana Kültür Merkezi hikayesi ile tarihe geçti
138
Dünyanın en prestijli organizasyonları arasında yer alan Şeb-i Arus Törenlerinin gerçekleştirildiği, 3 bin kişi kapasiteli, dünyanın en büyük kapalı Sema Salonu bulunan Mevlana Kültür Merkezi'nin ilginç bir yapım hikayesi var.
238
"Gel" çağrısına kulak vererek dünyanın dört bir tarafından şehrimizi teşrif eden Hazret-i Mevlâna dostlarını agırlayan bu mekanın yapımı uzun yıllar boyunca ülke ve şehir gündemini işgal etmiştir.
338
Yüzyıla yaklaşan geçmişiyle ülkemizin en köklü uluslararası çapta etkinliği olan "Hazret-i Mevlana'yı Anma Törenlerinin anma iklimine uygun mekanda icra edilmesi amacıyla ilk olarak 1980'li yıllarda çalışmalar başlamıştır.
438
Bu ihtiyacın somut olarak dillendirilmesi 1987 başlarında olmuş ve aynı yılın Şubat ayında dönemin valisi merhum Kemal Katıtaş imzasıyla kültür sarayı yapılması konusunda Kültür Bakanlığına bir yazı yazıldı.
538
Bakanlıktan bir ay sonra gelen (31 Mart 1987) olumlu cevap üzerine de ilk çalışmalar başladı.
638
Ancak bürokrasi engelleri yüzünden ancak üç yıl sonra Kültür Bakanlığı tarafından dönemin bakanı Namık Kemal Zeybek tarafından 17 Eylül 1990 tarihinde proje yarışması açılabildi.
738
Mevlâna Kültür Merkezi (MKM) adıyla resmiyete kavuşan külliye için 69 eserin katıldığı bu yarışma 6 Nisan 1991 günü sonuçlandı ve Prof. Dr. Hasan Şener tarafından hazırlanan proje kazandı.
838
1990 yılı Haziranına kadar MKM’nin yer araştırmasına başlanmış, resmî yazışmalar çerçevesinde, sırasıyla Mevlâna Müzesi’nin arka kısmı, Hapishane Caddesi’ndeki Kapalı Cezaevi ve yanındaki boş alan, Meram Yolu üzerindeki Ordu Pazarı’nın bulunduğu askerî bölge ve Aslanlı Kışla’dan yer istenmiş ancak sonuç alınamamıştır.
938
Aynı yılın 23 Temmuz’unda ise Millî Emlak Genel Müdürlüğünün 24975 sayılı yazısıyla Ankara Yolu üzerinde bulunan Fevzi Çakmak Mahallesi’ndeki 162.542 m2lik bir alan Mevlâna Kültür Merkezi yapılmak üzere Kültür Bakanlığına tahsis edilmiştir.
1038
Ancak, 1993 yılına kadar MKM’nin temeli bir türlü atılamazken, Fevzi Çakmak Mahallesi’nde tahsis edilen mekânın, şehir merkezine uzak olduğu eleştirileri yoğun olarak dile getirilmeye başlanmış, dönemin valisi İhsan Dede, Karatay Belediye Başkanı Mustafa Özkafa ile yaptığı görüşmeler sonucunda Aslanlı Kışla’da bulunan 108.197 m2lik arsayı (MKM’nin günümüzdeki yeri) tahsis ettirmiş; bu tahsis, Millî Emlak Genel Müdürlüğünün 29 Ocak 1993 gün ve 4351 sayılı yazısıyla resmiyete kavuşmuştur.
1138
Nihayet 1993 yılında dönemin Kültür Bakanı Fikri Sağlar tarafından Mevlâna Kültür Merkezi’nin Açık Sema Alanı’na ait inşaatın temeli atılmış, ancak 2000 yılına gelinceye kadar ödenek tahsisi ve ihale yüzünden inşaatında herhangi bir gelişme olmamıştır.
1238
2000 yılının birim fiyatları ile 3 trilyon TL’lik bir bütçeye ihtiyaç duyulan MKM’ye aynı yıl için ancak 100 milyar ödenek ayrılmıştır.
1338
Vali Ahmet Kayhan, yapılan girişimlerden sonra DSP, MHP ve ANAP koalisyonunun oluşturduğu 57. Hükümetin devlet bakanı ve ANAP Konya milletvekili Mehmet Keçeciler’in gayretleriyle Kültür Merkezi için l trilyon liralık ek ödenek çıkarıldığını, açıkladı ve bu parayla 2001 yılında tamamını bitirme gayreti içinde olacaklarını belirtti.
1438
Ancak aynı yılın Aralık ayına gelindiğinde bu ek ödeneğin tahsisinde ve Kültür Merkezi’nin inşaatında bir gelişme olmadı.
1538
Kültür Bakanı İstemihan Talay, yaşanan ekonomik kriz yüzünden MKM’ye yeterli ödenek ayrılamadığını ve bu şartlarda da ödenek ayıramayacaklarını belirtti. 2000 yılı sonuna kadar MKM’nin %1’lik oranına tekabül eden Açık Sema Alanı’na ait dört sütun ve seyirci oturma yerlerinin kaba inşaatı yapılabildi.
1638
Şubat 2001’de dönemin Kültür Bakanı İstemihan Talay ve Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Özkafa arasında yapılan şifahi görüşme neticesinde MKM inşaatının Konya Büyükşehir Belediyesince yapılması mutabakatına varıldı.
1738
Bu amaçla Belediye Meclisi’nin 16 Mart 2001 gün ve 12 sayılı kararı ile arsanın devri ve projenin yapımı karara bağlandı. 18 Aralık 2001 günü Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Özkafa, Kültür Bakanlığı ile yapımını üstlenme konusunda anlaştıklarını, fakat Mevlâna Kültür Merkezi inşaatına daha önce ihaleyi alan firmanın “hakkından vazgeçmemesi” sebebiyle başlayamadıklarını belirtti.
1838
2002 fiyatları ile tamamlanması için 8 trilyon 966 milyar liraya ihtiyaç duyulan MKM’nin projesi için 2001 yılına kadar ancak 443 milyar lira para harcandı.
1938
2002 yılında ise on yıl geçmesine rağmen Kültür Merkezi’nin sadece %2’lik kısmı tamamlanmıştı.
2038
17 Aralık 2002’de Şeb-i Arus törenlerine katılan Doç. Dr. Abdullah Gül Başbakanlığındaki 58. T.C. Hükümeti Kültür Bakanı Doç. Dr. Hüseyin Çelik, MKM’yi 2003 yılı Aralık ayında bitirecekleri sözünü verdi.
2138
Ocak 2003’te Tarım ve Köyişleri Bakanı ve AK Parti Konya Milletvekili Prof. Dr. Sami Güçlü, MKM’nin bu yıl içerisinde bitirilmesi için gerekli olan 13 trilyon liralık ödeneğin Kültür Bakanlığı bütçesine konulduğu müjdesini verdi.
2238
Bu girişim çerçevesinde, MKM için 4 trilyonu Maliye Bakanlığı, 5 trilyonu da Yatırımları Hızlandırma Fonu’ndan olmak üzere 9 trilyonluk ödenek sağlandı.
2338
ERDOĞAN'DAN TALİMAT
6 Haziran 2003 tarihinde bir dizi inceleme için Konya’ya gelen 59. T.C. Hükümeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, MKM’nin inşaatını da ziyaret ederek: “Burayı bitirin!” talimatını verdi.
2438
Haziran 2003’te inşaatına tekrar başlanan Mevlâna Kültür Merkezi’nin 31 Aralık 2003 tarihine kadar %40’ı tamamlandı. 17 Aralık 2003 günü, Şeb-i Arus’un gündüz ve akşam törenleri henüz tamamlanamayan MKM’de yapıldı.
2538
Törene Konya protokolünün yanı sıra TBMM Başkanı Bülent Arınç ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da eşleriyle katıldılar.
2638
On dört yılda yaklaşık 25 milyon lira harcanarak üçte birlik bir bölümü bitirilebilen MKM, Büyükşehir Belediyesine devredildikten altı ay sonra 16 milyon lira daha harcanarak tamamlandı (Aralık 2004). 10-17 Aralık 2004 tarihleri arası yapılan 731. Vuslat Yıldönümü törenlerinin gündüz ve gece seansları burada yapıldı.
2738
MKM, 12 Aralık günü de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından resmen açıldı.
2838
Inşaatta yaklaşık bin kişi 24 saat çalışmıştır.
2938
100 GÜNDE TAMAMLANDI
8 Haziran 2004'de Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Konya Büyükşehir Belediyesi arasında düzenlenen protokolle Mevlâna Kültür Merkezi inşaatını belediyemiz devralmış ve ihaleye çıkararak kalan kısmını çetin kış koşulları içerisinde rekor bir süre ile 100 günde tamamlamıştır.
3038
MKM’nin yer aldığı arsa Mevlâna Müzesi’ne yaklaşık 900 m uzaklıkta, kentsel dönüşüme açılan bir doku içinde, tarihî Üçler Mezarlığı’na yakın konumda bulunmaktadır. Aslanlı Kışla olarak adlandırılan ve yaklaşık 100.000 m²lik bir alana sahip olan arsa, konu ile ilgili etkinliklerin tamamına ev sahipliği yapacak büyüklük ve konuma sahiptir.
3138
MKM’nin ana mekânı olan ihtifal salonunun biçimlendirilmesinde Ayasofya, Sultanahmet ve Selimiye camileri örnek alınmıştır. Sema Salonu’nun çapı 60 m, yüksekliği ise 38 m’dir.
3238
Merkezin biçimlendirilmesinde net tanımlanmış mekan geometrileri imajı kolay okunabilir formlar, anıtsallığı sağlayıcı plan, taş kaplama cephe, dış mekanlar, çatı örtüsünün ölçeği ve biçimi, Sema salonu üstünde gökyüzünü yansıtan reflekte cam örtü, fuaye üstünde şeffaf cam-çelik örtü, iç mekanlarda biçimsel ve boyutsal zenginlik, iç mekânlarda kademelenme, katlar arası geçişler ve galeri boşlukları, farklı kotlarda insanların dolaşımı ve perspektif zenginliği proje müellifi tarafından MKM’nin özellikli mimarisi olarak belirtilmektedir.
3338
MKM kompleksindeki toplam kapalı alan 20.000 m2dir. Bu alanda bir sema alanı, “Sultan Veled” adı verilen bir konferans salonu, ihtisas kütüphanesi, mescit, kafeterya ve Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı, Konya Türk Tasavvuf Musikisi Topluluğu ve Konya Ansiklopedisi’nin çalışma odaları bulunmaktadır. Dış alanda ise bir adet açık sema alanı ve geniş bir araç park alanı vardır.
3438
Kapalı Sema Salonu’nun üzerinde 40 m çapında dünyanın en büyük kandili bulunmaktadır. 2.600 kişilik kapasitesi olan bu salon teknolojinin en son getirdiği sistemlerle donatılmıştır. Kapalı Sema Salonu aynı zamanda konferans ve konser salonu olarak kullanılabilecek bir yapıda inşa edilmiştir. Açık sema alanı 40 m çapında dünyanın en büyük sema ayininin icra edilebileceği bir mekânıdır.
3538
Mevlâna Kültür Merkezi’nin Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından 2004 Şeb-i Arus öncesi tamamlanması sırasında; 750 kişi 100 gün çalışmış, 520 kamyon mermer, 30 kamyon cam, 257 kamyon granit, 10 kamyon boya kullanılmış, 15.000 fidan dikilip 50.000 çiçek ekilmiştir.
3638
İlk yazısının yazılmasından (1987) bahçesinin de yeşillendirilerek tamamlanmasına kadar (2005) “on sekiz” yıl geçen MKM’nin bu macerası sırasında; 15 T.C. Hükümeti, 16 Kültür (ve Turizm) Bakanı, 8 Konya valisi ve 4 Konya Büyükşehir Belediye Başkanı görev yapmıştır.
3738
Ayrıca 2001-2003 yılları arası Konya milletvekilleri tarafından MKM’nin niçin tamamlanmadığına dair TBMM’ye altı soru önergesi verilmiş, gündem dışı konuşmalarla konu TBMM Genel Kurul Salonu’nda tartışmaya açılmıştır.
3838
2000-2004 yılları arası Konya’daki yerel gazete ve televizyonları MKM’nin tamamlanamaması ile ilgili olarak; “Bu Sene de Pota Altında”, “Yine Pota Altı”, “Projeler Sahipsiz”, “Sahipsiz Mevlâna”, “Konya’da Bir Mevlâna Kültür Merkezi Bile Kurulamadı”, “Mevlâna Kültür Merkezi Yılan Hikâyesine Döndü” gibi başlıklarla sıkça haberler yapmış, bu konuda gazetelerde 200’ü aşkın haber çıkmış ve 50 kadar köşe yazısı kaleme alınmıştır.
Türkçe karakter kullanılmayan yorumlar onaylanmamaktadır.