Petrol nereye borsa oraya

İSTANBUL (AA) - BEKİR GÜRDAMAR - Piyasalarda, petrol fiyatları ile yatırımcı risk iştahı arasında doğru orantılı bir korelasyon oluşurken, buna bağlı olarak ocak ayından beri petrol fiyatında görülen yükselişler borsada kazançları beraberinde getiriyor.

Petrol fiyatlarının ocak ayında 13 yılın dibini görmesinin ardından, tüm piyasalarda petrol fiyatlarına duyarlılığın arttığı görülüyor. Petrolün, küresel ekonomik aktiviteye ilişkin yatırımcı beklentisinin ilk olarak izlendiği varlık konumuna gelmesiyle, fiyat hareketlilikleri diğer piyasaların yönü üzerinde de belirleyici olmaya başladı.

Petrolün değer kazanması, küresel ekonominin toparlayacağına ilişkin beklentilerin yükseldiğine işaret ederken, bu da yatırımcıların risk iştahının artmasına ve ekonomideki büyümeden pozitif etkilenecek borsalarda alımların güçlenmesine neden oluyor.

- Korelasyon, piyasalardaki endişe ve algıların değişmesine dayanıyor

Dev enerji şirketlerinin borsalarda ağırlıklarının yüksek olması nedeniyle, petrol fiyatlarındaki değişimlerden öncelikle etkilenen enerji şirketi hisselerindeki hareketler de hızlıca borsanın geneline yansıyor.

Öte yandan yatırım fonlarının ellerinde bulundurdukları enerji şirketi hisseleri ve petrol türevi varlıkların aşırı değer kaybetmesinin bu fonlarda iflas risklerini doğurabileceği yorumları nedeniyle petrol fiyatındaki hareketler, piyasalara olan yatırımcı güveninde de belirleyici bir hale gelmişti.

Tüm bu sebeplerden dolayı, özellikle bu yıl başından beri petrol fiyatları ile borsalar arasında doğru orantılı bir korelasyon oluştu. Petrol fiyatlarındaki yükselişlerin, Türkiye gibi petrol ithalatçısı ülke borsalarında bile yükselişe neden olması, kısaca piyasalardaki endişe ve algıların yön değiştirmesine dayanıyor.

Özellikle 20 Ocak'ta Brent petrolün gördüğü 27 dolardan, 45 dolar sınırına kadar yükseldiği bu haftaya kadar BIST 100 endeksi de yüzde 26 değer kazanarak 68.000 seviyelerinden 86.000 puanın üzerine kadar çıktı.

- Normalleşme için petrol fiyatlarında dengelenme önemli

Analistler, petrol ile borsaların korelasyonunun uzun soluklu olamayacağını, küresel piyasalarda volatilitenin düşmesi ve ekonomik aktiviteye ilişkin belirsizliklerin azalması ile ocak ayından beri devam eden doğru korelasyonun bozulacağını tahmin ediyor. Bu yıl başına kadar olduğu gibi petrol fiyatı hareketlerinin, petrol ihracatçısı ülkelerde farklı, ithalatçı ülke varlıkları üzerinde farklı etkilerinin olmasının kaçınılmaz olduğuna değinen analistler, bu normalleşme için petrol fiyatlarında bir dengelenme yaşanması gerektiğini kaydediyor.

AA muhabirinin konuyla ilgili sorularını yanıtlayan Destek Menkul Değerler Araştırma Müdürü Murat Tufan, küresel piyasalar açısında petrol fiyatlarının seyrinin ocak ayına kadar gelişmiş ve gelişmekte olan ülke piyasaları açısından farklı etkileri olduğunu ancak son dönemde paralel bir hareket görüldüğünü söyledi.

Gelişmiş ülke Merkez Bankalarının çok düşük olan enflasyonu artırmaya uğraştıklarına değinen Tufan, düşük enflasyonun en önemli nedeni olarak da gerileyen petrol fiyatlarının öne çıktığını kaydetti. Tufan, normal şartlarda enflasyon üzerindeki negatif etkisi nedeniyle düşük petrol fiyatlarının gelişmiş ülkeler için olumsuz bir durum olduğunu, buna karşın gelişmekte olan ülkeler açısından ise durumun tam tersi olduğuna vurgu yaptı.

- "Büyüme kaygıları önce gelişmiş ülkeleri olumsuz etkiliyor"

Düşük petrol fiyatlarının Türkiye'de enflasyon tarafını aşağı yönlü iterken, cari denge ve ulaşım maliyetleri üzerinde bir rahatlama yarattığını belirten Tufan, bu gelişmeler daha önceleri piyasalar için olumlu görülse de son dönemde yatırımcıların endişe ve beklentilerinin farklılaştığını dile getirdi.

Tufan, petrol fiyatlarının hızlı düşmesinin, talebin olmadığını ve büyüme kaygılarının arttığına işaret ettiğini, bunun da önce gelişmiş ülke piyasalarını ve buna bağlı olarak da gelişmekte olan ülke piyasalarını olumsuz etkilemeye başladığını ifade etti. BIST 100 endeksinin son dönem hareketlerine bakıldığına petrol fiyatlarına bağlılığın ve yönün aynı olduğunun görüldüğünü dile getiren Tufan, değerlendirmesine şöyle devam etti:

"Artık düşük petrol fiyatları, olumlu TL varlıkları anlamına gelmeyebilir. Petrol fiyatlarının yükselmesi ekonomide toparlanmanın olduğunu ve talebin arttığını gösteriyor. Bu olumlu durum nedeniyle artık birebir korelasyondan bahsetmek daha doğru olacak. OPEC ülkelerinin Doha'daki kritik toplantısı sonrası petrol fiyatları yukarı eğilimini korursa bu durum BIST 100 endeksi tarafında da olumlu karşılanabilir."

Brent petrolün varil fiyatı ve BIST30 ile BIST100 endekslerin değişimi: