'Rayiç bedel’ gerekçe olamaz

Kiralarda yaşanan artış uzun süredir gündemdeki yerini koruyor. Yalnızca ev arayanları değil kira da oturanları da zor durumda bırakan bazı ev sahipleri kiralık ev fiyatlarındaki artış sonrası kira bedellerine yasal sınırların dışında zam yapmak istiyor. Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) on iki aylık ortalaması baz alınarak belirlenen kira artış oranı Ocak ayı için yüzde 19,60 olarak belirlenmesi ile birlikte gözler yeniden kira zammı konusuna çevrildi. Uzmanlar ise bu oranın baz alınması gerektiği ve keyfi zamlar konusunda vatandaşı uyardı. Yasalara göre kira artışının TÜFE oranından fazla olamayacağının altını çizen Avukat Emin Barınlı, “Kira zammı TÜFE’nin o ay açıklanan oranı üzerinden belirlenmelidir. TÜFE oranından yüksek olamaz. Sadece 5 yıldan uzun süreli kiralarda bir revize yapılabilir. Kira artırımı ile alakalı kiralanan mülkün rayiç bedeliyle kiralanması için ev sahibi dilerse yargı yoluna başvurulabilir. O zaman da işte hakim TÜFE oranı, emsal kiralar ve hakkaniyet hususlarını esas alarak belirler. Ama onun dışında keyfi bir artış söz konusu olamaz. Beş yıldan önce rayiç bedel gerekçe gösterilerek zam yapılamaz” dedi.

BARINLI: SÖZLEŞMEDEKİ BEDEL TÜFE’DEN YÜKSEK OLAMAZ

Sözleşme yenileme zamanlarında ya da ara dönemlerde zam yapacak ev sahiplerinin kira zammında fahiş artışa gittiğini ama bunun kanunen bir doğruluğu olmadığını belirten Barınlı, “Bu artışlar için öncelikle sözleşmede yazılan bedel dikkate alınmalı ve nihai olarak açıklanan TÜFE ile sınırlandırılmalıdır. Burada şuna da bir parantez açmak gerekirse sözleşmedeki artış bedeli de TÜFE’den yüksek belirlenemez. Türk Borçlar Kanunu’n emredici hükmü gereği artış oranı ya da azaltılması talebiyle yapılacak yargılamalarda Sulh Hukuk Mahkemesi görevlidir. Bu yargılama için sözleşme bitiş tarihine ve genel hükümlerde bulunan 5 yıllık sözleşme yenileme ile ilgili tarihlere hassasiyet gösterilmesi gerekir” diye konuştu.

‘YA ÖDE YA DA ÇIK’ TEHDİTİNE SUÇ DUYURUSU

TÜFE oranlarından yüksek bir zam talebine karşı kanunların kiracıyı koruduğunu vurgulayan Barınlı, “Kiracılar bu konuda haklarını her zaman bilmelidir. İlla yüksek zam uygulamak isteyen mülk sahibine karşı, kiracı sözleşmede anlaştıkları zam oranınca kira ödeme konusunda özgürdür. Yani kiracı sözleşme de ne yazıyorsa onu re’sen uygulayıp yeni kira dönemi ödemelerini bu zamlı kira üzerinden ödemeye devam edebilirler. Şayet kiracı sözleşmede yazan oranın da yüksek olduğunu düşünüyorsa örneğin rayiç bedelleri bin TL olan kiralık yerlere kiracı bin 500 TL ödeme yapıyor ise, kiracı yine Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak yüksek kira ödediğini, bu rakamın rayiç bedellere göre uyarlanmasını istediklerini talep edebilirler. ‘Ya öde ya da çık’ tehditi varsa suç duyurusunda bulunulabilir. Sözleşme süresi içerisinde kanunda yazan emredici hükümleri ve mülk sahibinin haklı sebepleri yok ise kiracının tahliyesi gerçekleştirilemez. Vatandaşlarımızın mahkemelerde hak ararken, hak kaybına uğranılmaması amacıyla da bu alanda profesyonel uzman avukatlardan destek almalarını tavsiye ediyorum” şeklinde konuştu.

ALTINAY: AYNI SİTEDE BİN TL’YE OTURANDA VAR 2 BİN TL’YE OTURANDA

Ocak ayı itibariyle belirlenen rakamlara göre ev fiyatlarını artırdıklarını belirten Emlakçılar Odası Başkanı Sedat Altınay ise şunları söyledi: “Kiralık ev bulunamadığı için şu anda bir sıkıntı zaten yaşanıyor. Konutlarda şöyle bir uçurumda oluştu. Örneğin aynı sitede bin TL’ye oturanda var 2 bin TL’ye oturan da var. Ev sahipleri bir bakıma kiranın daha yüksek olmasını istiyorlar. Yani ev sahibi görünmeyen enflasyonun daha yüksek olduğunu bahane ederek kiralarda artışa gitmek istiyor. Kiracı ve mülk sahibinin biraz daha orta yolu bulması gerekiyor şu süreçte” dedi.

YENİ KİRACILARA YÜKSEK FİYATLARA KİRALANIYOR

Eskiden oturanların genelinde normal zam ile oturulduğunu çok nadir sorunlar yaşandığını söyleyen Altınay, “Kiracısı çok eski olan ve memnun olanlar aynı artışı yapıp TÜFE üzerinden kiralarını almaya devam ediyor. Ama bizim gözlemlediğimiz kadarıyla yeni oturanlar yüksek fiyatlara oturtuluyor. Yeni kiracılarda yüzde 50’ye yakın bir kira artışı olduğunu söylemek mümkün. Burada vatandaşlarımızı bir konuda daha uyarmak istiyoruz. Türkiye Emlakçılar Odası üyesi olmayan hiçbir emlakçıdan alım satım kiralama yapmasınlar. Bu konuda da çok fazla sıkıntı yaşanıyor son dönemde. Yeni oturacak kiracının parasını alıp ev sahibine vermiyorlar ve vatandaşı mağdur edebiliyorlar. Çok dikkatli olunmasını öneriyoruz” şeklinde konuştu. (Gülşen Çopur)