Rusya, Güney Osetya soruşturmasından zararlı çıkacak

ANKARA (AA) - Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM), Güney Osetya savaşıyla ilgili başlattığı soruşturmada kanıt sunma aşamasına girilmesiyle uzmanlar, Rusya'nın imajının zarar göreceği bir sürece girildiğini belirtiyor.

Uzmanlar, Güney Osetya savaşıyla ilgili soruşturmanın sonunda, bölgede "işgalci konumdaki" Rusya'nın zararlı çıkacağı konusunda hemfikir.

İstanbul Medeniyet Üniversitesinden Yrd. Doç Dr. İsmail Ermağan, UCM gibi kurumların aldığı kararların, BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) beş daimi üyesi Rusya, Fransa, Çin, İngiltere ve ABD'nın onayıyla hayata geçtiğine dikkati çekerek, "BM ve kendisine bağlı kurum ve kuruluşlar, ceza vermeye değil dünya çapında kamuoyu oluşturmaya yetkili" diye konuştu.

Rusya'nın Güney Osetya'yı uluslararası kamuoyuna "yeni bir Kosova" olarak göstermeyi amaçladığını anlatan Ermağan, Uluslararası Adalet Divanı'nın Kosova'nın bağımsızlık ilanını desteklediğini hatırlattı ve uluslararası kamuoyunun Güney Osetya konusunda takınacağı tutumun belirsizliğini koruduğunu kaydetti.

Ermağan, dünyada genel politikaların, ABD-AB ekseninde yürütüldüğünü, NATO'nun genişlemeyi sürdürdüğünü, Rusya'nın da "kuşatıldığını" iddia ettiğini belirterek, "AB 2004'te Doğu'ya doğru genişledi, Polonya ve Litvanya NATO üyesi yapıldı. Sonrasında, Gürcistan ve Ukrayna'nın NATO üyesi olma ihtimali belirdiğinde Rusya, Gürcistan'a girdi ve Güney Osetya ile Abhazya olmak üzere iki devletçik yarattı" dedi.

Güney Osetya savaşının UCM'ye taşınmasının son merhalede siyasi bir karar olduğunu dile getiren Ermağan, BMGK daimi üyelerinden Çin'in Rusya'yı desteklemesi nedeniyle soruşturmadan Moskova yönetimi aleyhine bir sonuç çıkmasının beklemediğini bildirdi.

Bilkent Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Profesörü Eyüp Ersoy, Güney Osetya'nın uluslararası alanda tanınmasının "çok düşük bir ihtimal" olduğuna işaret ederek, Güney Osetya'nın, Kırım örneğindeki gibi benzer bir referandumla Rusya'ya bağlanabileceği öngörüsünde bulundu ve Güney Osetya lideri Leonid Tibilov'un ekim ayında bu olasılıktan söz ettiğini hatırlattı.

- ''Taraflar siyasi kaygı taşımadan UCM ile işbirliği yapmalı''

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünden Doç. Dr. Mehmet Dalar, "Rusya bu davaya dahil olarak kendini uluslararası hukuka bağlı göstermek istiyor ve böylece Batı'ya karşı avantaj yakalamak istiyor. Fakat Ukrayna ve Suriye’deki müdaheleleri nedeniyle avantajlı görmüyorum" dedi.

Rusya’nın aleyhte bir sonuçta geri adım atacağını ve işbirliğinden kaçınacağını düşündüğünü belirten Dalar, "Tarafların siyasi kaygı taşımadan UCM ile işbirliği yapması gerekiyor" diye konuştu.

Gürcistan Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Profesörü Tornike Şarasenidze de UCM'nin Güney Osetya savaşıyla ilgili soruşturma başlatmasını şaşkınlıkla karşıladığını belirterek, Rusya'nın savaşı Gürcistan'ın başlattığına dair uluslararası toplumu ikna ettiğine inandığını söyledi.

Şarasenidze, soruşturmanın sonunda Rusya aleyhine bir durum ortaya çıkmasa da Kremlin yönetiminin itibarının zarar göreceğini ifade etti. Şarasenidze, "Bu dava ile Rusya, Ukrayna ve Suriye müdaheleleri sonrası başka bir reklam felaketiyle yüzleşiyor" değerlendirmesinde bulundu.

İstanbul Şehir Üniversitesinden Prof. Dr. Berdal Aral, UCM'nin suçu tespit etmesi halinde Rus yetkililerin yargılanmasının mümkün göründüğünü, öte yandan BMGK'nın devreye girerek davayı geri çekme ihtimalinin bulunduğunu belirtti. Aral ayrıca UCM'nin dosyayı ele almasında Rusya'nın son dönemdeki saldırgan eylemlerinin etkisi olduğunu ifade etti.

- Soruşturma süreci

UCM ocak ayında Başsavcı Fatou Bensouda'nın 1 Temmuz - 10 Ekim 2008 döneminde Güney Osetya savaşında savaş suçu ve insanlığa karşı işlenen suçlarla ilgili soruşturma açma talebinin onayladığını ve başsavcının bunun için yetkilendirildiğini açıklamıştı. Açıklamada, başsavcının talebinin ve mahkemeye sunulan mağdur beyanlarının incelenmesinden sonra Ön Soruşturma Dairesinin, 2008 yılındaki çatışmalarda UCM'nin yetki alanında bulunan savaş suçlarının işlendiğine ilişkin makul derecede delil olduğu sonucuna vardığı kaydedilmişti.

Bu kararın ardından UCM, Gürcistan ve Rusya hükümetlerine ellerindeki kanıtları mahkemeye göndermek için bir ay süre tanımıştı. Gürcistan Başbakanı Giorgi Kvirikaşvili, 13 Şubat'ta 52. Münih Güvenlik Konferansı için ziyaret ettiği Almanya'da Başsavcı Bensouda ile görüşmüştü. Bensouda 16 Şubat'ta soruşturma sürecinde kendisiyle çalışacak ekibini Gürcistan'a göndermişti.

Bu arada Rusya, 28 Ocak'ta UCM'nin soruşturmasından adil karar çıkmasını beklendiğini açıklamıştı. Kremlin yönetimi, mahkemeyle yapılan işbirliği çerçevesinde Gürcistan'ın eski Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili yönetiminin Güney Osetya'da işlediği suçların kanıtlarının 30 cilt halinde UCM'ye gönderildiğini bildirmişti.

Gürcistan'dan tek taraflı bağımsızlığını ilan eden ayrılıkçı Güney Osetya yönetiminin lideri Leonid Tibilov, ekim ayında Güney Osetya'nın Rusya'ya bağlanmasından yana olduğunu belirterek, bu konuda bir referandum düzenlenmesini arzuladığını söylemişti.

Güney Osetya, 1990 yılında Gürcistan'dan tek taraflı bağımsızlığını ilan etti. Ancak Tiflis yönetimi bölgede ordu birlikleriyle kontrolü yeniden sağladı. 2008 yılının ağustos ayında Rusya'nın desteklediği Güney Osetya'nın ayrılıkçı güçleri Tiflis yönetimine karşı yeniden hareket geçti. Gürcü ordusunun bölgeye müdahalesi üzerine Rus ordusu Gürcistan topraklarına girdi. Kısa süren ve yüzlerce kişinin yaşamını yitirdiği çatışmada Gürcü birliklerini bölgenin dışına çıkaran Rus ordusu, Güney Osetya'nın idari sınırlarında askeri birliklerini konuşlandırmaya devam ediyor.