Suriyeli ut ustası dede mesleğini Lübnan'da yaşatıyor

BEYRUT (AA) - ENES KANLI - Suriyeli ut ustası Halid el-Halebi, Mısır'daki Ümmü Gülsüm Müzesi'nde sergilenen udun yapımcısı dedesi Cevdet el-Halebi'nin mesleğini savaştan kaçarak sığındığı Lübnan'da yaşatıyor.

Ülkesindeki iç savaştan kaçarak Lübnan'a sığınan Halebi (30), Beyrut'un Selim es-Selam mahallesinde, el yapımı birbirinden farklı renklerde ve desenlerde sazların süslediği ahşap kokan küçük atölyesinde dedesinden miras kalan zanaatının hikayesini AA muhabirine anlattı.

Anne, babasının ve dedesinin bu meslekte çalıştığını anlatan Halid el-Halebi, ut yapımında şöhrete sahip dedesinin Mısır'ın meşhur sesi Ümmü Gülsüm için yaptığı udun, sanatçının Kahire'deki müzesinde sergilendiğini belirtti.

Çocukluk döneminde tatillerde ve boş zamanlarda mobilya ustası babasının yanına giderek mesleğin inceliklerini öğrendiğini aktaran Halebi, üniversitede güzel sanatlar okuyarak zanaatını derinleştirdiğini ifade etti.

Kendisinin, baba mesleği mobilyacılık yerine dede mesleği "müzik aletleri" yapımına yöneldiğini kaydeden Halebi, bir buçuk yıldır alışmakta zorluk çektiği Lübnan'ın pazar olarak küçük kaldığını ve insanların uttan daha ziyade Türk çalgısı bağlamaya yakın ses çıkaran Arap buzukisine ilgi duyduklarını söyledi.

Lübnan'da malzemelerin Suriye'den daha pahalı olmasından şikayet eden Halebi, ut yapımında temel malzemelerden biri olan ceviz ağacının bu ülkede bulunmadığını, Avrupa'dan ithal edildiğini ancak Lübnan bayrağına ilham veren sedir ağacının ise bol ve buzuki yapımı için uygun olduğunu dile getirdi.

- "Bir müzik aletinin yapımı iki ayı bulabiliyor"

Halebi, ut yapımındaki 72 aşamanın her birinin uzun ve hazırlıklarının büyük olduğunu ifade etti.

Ortalama bir ut yapımının 10 gün aldığını ve bu on günlük süreçte sabır gerektiren aşamaların bulunduğunu anlatan Halebi, sedef kaplama ve ahşap işçiliğine göre müzik aleti yapımının iki aya kadar çıkabildiği bilgisini paylaştı.

Halebi, teknolojideki gelişim, mesleğini olumsuz etkilese de bu mirasın yaşayacağına olan inancını şu sözlerle anlattı:

"Elektrikli uttan, orijinal udun sesi çıkmaz. Suriye udundan bahsedecek olursak, makamı ve sesi, elektrikli uttan çıkmaz, çıkması mümkün değil. Tüm Arap ülkelerinin kendine has udu vardır. Her udun kendine has sesi vardır. Şam udu, Suriye udu, Irak, Mısır, Türk udu hepsinin kendine has özelliği vardır. Ud da insan gibidir, her biri başkadır, karakteri vardır. Irak udu hüzünlüdür. Şam udu yumuşaktır. Türk udu uçtur gitar ile ud arasındaki son noktadır."

Suriyeli ut ustası, gönül verdiği mesleğinde ömrünün sonuna kadar çalışmayı ve bu mesleği çocuklarına da aktarmak istediğini söyledi.