Tarihte ilginç vakıflar: Müslim ve gayrimüslime mezar yaptıran vakıf

Eyüp sırtlarında, Piyer Loti denilen turistik mekanda çay içiyordu iki genç kız… Haliç, Alibeyköy, Silahtarağa, Kasımpaşa, Galata… İstanbul kuş bakışı ayakları altındaydı.

Sonra bir ara bulundukları tepeye çevrildi gözler. Eyüp sırtı baştan başa mezarlıktı… Genç kız ablasına döndü:

-Bu mezarlar kim bilir kaç bin seneliktir, değil mi?

-Ne bileyim ben?

-Eski insanlar bu yerin bu kadar değerleneceğini bilselerdi, buraya hiç mezar yapar mıydı?

Ablası tersledi:

-Uff! Kapat şu mezar konusunu. Çayını yudumlayıp manzara seyretmek varken...

-Bilmediğin konularda hep böyle yapıyorsun. Ben merak ediyorum.

O esnada hariçten bir sesle irkildiler:

-Müsaade ederseniz, size birkaç cümleyle burası hakkında bilgi verebilirim.

Az ötedeki masada oturan kibar bir beyefendinin sesiydi bu:

-Bakın, Osmanlılar toprakları devletin sayardı. Bu toprakları, ekip biçmek ve kontrol etmek üzere bazı yetkili kimselere devrederlerdi. III. Selim zamanında, yine bir vakıf arazisi olan Alibeyköy’ün karşı tarafı, Silahtarağa dahilinde, Abdullah Ağa'ya vakıf olmak üzere devredildi. Dur bakalım, kaç yılındaydı? Hah, Hicri 1209 yani Miladi 1795 yılında. Arazi o dönemde o kadar büyüktü ki...

Küçük kız duramadı:

-Peki bu vakıflar, nasıl yani?

-Bu vakıflar gelirlerinin bir bölümüyle, ihtiyaç sahiplerine yardım yapardı. Mesela,bu vakfın bir görevi de sizin merak ettiğiniz konuyla ilgiliydi. Yani Eyüp Sultan çevresindeki Müslüman mezarlarının bakımı ve yaşatılmasını üstlenmişti. Hatta bölgede yaşayan gayrimüslimlerin mezarlarını da koruma altına almıştı.

Çay içmek için oraya gelen iki kardeş, Eyüp sırtlarından ayrılırken, hiç ummadıkları bir şekilde yepyeni bir bilgiye kavuşmanın mutluluğunu yaşadılar.

VAKIF ŞARTI

…Yine hudud-u mezkur dahilinde kain kadim-i Müslüman mezaristanı olup bu defa nişan vaz ile terk olunan mahalle ehli islam mevtalarının defn olmasına kat’an taarruz olunmaya ve yine hudud-ı mezkure dahilinde kain kadim-i kefere maşadı olan malumül-miktar mahalle dahi karye-i mezkure derununda sakin olup kezalik veçhen minel-vücuh dahi ve taarruz olunmaya…

KÜNYE

VAKFIN ADI: Abdullah Ağa bin Abdulkerim bin Nurullah Vakfı

KURUCUNUN LAKABI: Silahdar-ı Şehrigari

KURULDUĞU YER: İstanbul

KURULUŞ TARİHİ: 1209 H. (1795 M.)