Tarihte ilginç vakıflar: Savaşa giden gazilere at veren vakıf

Vezir-i Azam Sokullu Mehmed Paşa'nın öfkeli ve kararlı bir şekilde, atıyla birlikte saraydan çıkışını görenler heyecanlanmıştı; kesin bir savaş durumu vardı…

Tahminlerinde haklıydılar. Bugün, adına Moldavya denilen Boğdan’ın Voyvodası isyan etmiş, müslümanları öldürmeye başlamıştı. Sokullu, Divan'da alınan kararı derhal uygulamaya koydu: Hızla Kırım Hanı ile birleşip isyanı bastırmak üzere harekete geçildi.

Bu sırada bir yiğidin, bağırarak kendini Sokullu'nun atının önüne atması görüldü:

-Paşam, bir sefer varsa ben de katılmak istiyorum... Şehit ya da gazi olmak istiyorum.

Paşanın yaverleri, gencin koluna girerken Sokullu, onu rahat bırakmalarını söyledi. Yanına getirilen gence sordu:

-Söyle evladım, benden ne istersin?

-Paşam, elimiz ayağımız tutar evvelallah. Ancak imkânımız olmadığı için bir atımız yok…

Atının mahmuzuna yapışarak sefer için at isteyen genci, alnından öpen koca vezir, maiyetindekilere emir verdi:

-Bu gence derhal bir at temin edin. Orduya da sipahi olarak kaydını yapın.

-Emriniz baş üstüne Paşam...

Aradan birkaç gün geçmişti. Paşa makamında düşüncelere dalmışken, derken kendisine müjdeyi verdiler:

-Paşam, Boğdan isyanı bastırılmıştır. Mübarek olsun.

Sokullu, sevinmekle birlikte sanki başka bir dünyadaydı. Kurmaya karar verdiği vakfın mahiyetini düşünüyordu. Kendisine sefere katılmak için at isteyen genç, onu etkilemişti. Onun gibi imkânı olmayan nice bahadır vardı, kim bilir?

Her karar sonrası derhal harekete geçmesiyle tanınan Paşa, bu hayırlı kararını da hızla icraata koyarak, vakfının senedini vakit kaybetmeden Kadı Efendiye tasdik ettirmişti.

Bu vakıf, gazaya katılmak isteyen ancak maddi imkânı olmayan gazilere, savaşçı bahadırlara at temin edecektir.

VAKIF ŞARTI

…Fi-sebilillah vakf olunan yundlardan hasıl olan atları, guzat-ı müslimin ve kühat-ı ala simat-ı mücahidinden her hangi gazinin atı olmayub küffarı bed-tebare gaza etmek için at isteye, ol gaziye yarar bir at verile.

KÜNYE

Vakfın Adı: Mehmed Paşa bin Sinan Bey Vakfı

Kurucunun Lakabı: Sadrazam, Sokullu, Sokollu, Şehid, Tavil, İbrahim Hanzade

Kurulduğu Yer: İstanbul

Kuruluş Tarihi: 981 H. (1574 M.)