TOPKAPI SARAYI LANETLİ Mİ, OSMANLI İMPARATORLUĞU BÜYÜ İLE Mİ YIKILDI?

İlk anda komik gelebilir ya da başlığı dikkat çekmek için koyduğum sanılabilir ama yanılıyor olabilirsiniz. Zira ben de restorasyon çalışmasının önemli bir bölümü tamamlanan benim de en gözde mekanlarımdan Dolmabahçe Sarayı’nda ve halen restorasyonu devam eden Topkapı Sarayı’nda çalışmalar yürüten önemli bir yerde görev yapan bir arkadaşım, sıvaların altında büyülü keseler, muskalar bulduğunu söylediğinde inanamamıştım. Şu an için bir yerde çalışmıyor olsam da sürekli basın kartı olan bir insan olarak ölünceye kadar gazeteciliğe devam edeceğimi düşündüğüm için bir araştırma yaptım. Evdeki kitaplar, kütüphanedekiler ve internet derken bu konuyla ilgili çok bilgiye ulaştım.

BÜYÜ DÜKKÂNLARINA MÜŞTERİ AKINI

Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Elif Uluğ, 1839-1922 tarihlerinde Osmanlı’da büyü ve büyücülük konusunu ele alan “Osmanlı İmparatorluğu’nda Batıl İnançlar” başlıklı doktora tezi hazırlamış. Tezde, Osmanlı’da büyücülerin büyü yapmak için dükkan açtıkları, elde ettikleri gelirin vergisini ödedikleri gibi ilginç bilgiler yer alıyor.

Osmanlı’nın son dönemlerinde (ki yıkılış dönemidir) birçok kesimden insanın sıkıntılarını çözmek için soluğu büyücülerde aldığı anlatılan tezde, İstanbul’un 19. yüzyılın son çeyreğinde büyü ve büyücülükte önemli bir merkez haline geldiği bilgisi var

Büyücülüğün toplumda yaygınlaşması sonucunda büyüyle uğraşanların büyük paralar kazandığına işaret edilen tezde, bu kişilerin toplum içinde “inanç önderi” gibi statüler verilerek yüksek mevkilere çıkarıldığına dikkat çekiliyor.

Doktora tezinde, bu dönemde Nuruosmaniye Camisi’nden Çemberlitaş’a uzanan yolda büyücülükle uğraşan insanların açtığı çok sayıda dükkân bulunması (Burası Topkapı Sarayı civarıdır), “büyücülük yapan kişilerin cinleriyle dolaştıkları ve büyü yoluyla hemen her şeyi gerçekleştirebilecek güçte oldukları”na inanılması gibi konular da ele alınıyor.

OSMANLI DÖNEMİNDE EN ÇOK HANGİ BÜYÜLER YAPILIYORDU?

Aynı tez çalışmasında, en fazla yaptırılan büyülerin; aldatıldığını düşünen kadınların eşlerini kendilerine bağlamak, karısına ve çocuklarına karşı sert davranan erkeği yumuşatmak, kadın ya da erkeği birbirine ısındırmak ya da soğutmak, gurbete giden kişinin geri dönmesini sağlamak, kaybolan eşyayı bulmak, kısmet çözmek, sevgiliyi kendine çekmek veya bir başkasından ayırmak olduğuna işaret ediliyor.

DEVLET BÜYÜKLERİ BÜYÜ YAPTIRIYOR

Bir külliyat niteliğindeki bu büyü ve büyücülükle ilgili belgelerde daha çok kadınların büyü yaptırdığına işaret ediyor. Ancak devlet büyükleri de yoğun biçimde bu büyü işinde teze göre, çünkü statülerini korumak için kimin canı yanarsa yansın, devlet bile yıkılabilir önemli değil... Ayrıca büyü yapanlar vergi de ödüyor.

TOPKAPI SARAYI’NDAKİ BÜYÜLÜ KESELER VE MUSKALAR

Dolmabahçe Sarayı’ndaki restorasyonda sıva altlarında, köşede bucakta birçok büyü bulunduğunu söyledi arkadaşım, kaynak sağlam ve samimi. Bunları yetkilileri teslim etmişler. Aynı şekilde halen restorasyonu devam eden Topkapı Sarayı’nda da çok sayıda büyülü muskalar ve keseler bulunmuş sıva altlarında, köşe bucaklarda. Büyülü keselerin çoğunlukta olduğu yer ise harem ve çevresi. Başka nerelerde hangi eserlerin sıva altlarında ve köşe bucaklarında neler var bilinmiyor. Sizce de şaşırtıcı değil mi?

TOPKAPI SARAYI’NDA RESTORE İŞİNDE ÇALIŞANLARIN RUHLARI NEDEN ÇOK SIKKIN

Elbette bir imparatorluğun büyü ile yıkılması mümkün değil ancak arkadaşımın söylediğine göre genelde Topkapı Sarayı’ndaki restore işinde çalışan hemen herkesin çok stresli olduğunu da ekledi, “Hatta sabah geldiğimde benim de ruhum sıkılıyor” diye de ekledi. Durum bununla sınırlı değil, hiç olmayacak şekilde bazı kazaların meydana geldiğini de ekledi. Ölümlü kazalar değil bunlar ancak olmayacak kazalar. Genelde çalışanların Saraya girdikleri anda bir iç burkulması ve huzursuzluk yaşadıkları, ortamı kasvetli değerlendirdikleri, bazı eşyaların hiç alakasız şekilde ortadan kaybolduğu, çalışanların zaman zaman korktuğu, hatta bu yüzden restorasyon işinde aksamalar olduğu, kadın ve çocuk sesleri duyulduğu da kendi aralarında konuşuluyormuş, konuşulan daha çok şey var inananlar için buraya yazmıyorum. Bir lanet veya büyü böyle bir şey yapar mı bilmiyorum ama neden olmasın?

TOPKAPI SARAYI KAYIYOR

Bu arada son haberlere göre Topkapı Sarayı’nın bazı bölümleri denize doğru kayıyor. Önceki satırlarda da yer verildiği gibi içinde Topkapı Hançeri, Kaşıkçı Elması, Nadir Şah Tahtı, Zümrüt Sorguç, Zümrütlü Maşrapa, Altın Miğfer, Hz. Osman’ın Kılıcı, Abanoz Taht gibi paha biçilmez eserlerin bulunduğu Fatih Köşkü çökme tehlikesi yaşadığı için müzenin bu bölümü bir yıldır ziyarete kapalıydı. Köşkün restorasyonu sırasında sıvaların raspalanması (soyulması) neticesinde ortaya çıkan durum uzman raporlarına şöyle yansımıştı: “Raspa sonrası ortaya çıkan deformasyonların büyüklüğü çatlak boyutunu aşarak ayrık ve yarık seviyelerine geldiği gözlemlenmiştir.” Bu sarayın yavaş yavaş Gülhane Parkı’ndan aşağılara denize doğru kaydığı tespiti var. Bunun için de çalışmalara yeni bir yön verildi. Bunun elbette büyüyle ilgili yok tamamen fiziksel.(Ali Ulurasba)