TÜBİTAK kayıp elektriğin peşine düşüyor

ANKARA (AA) - GÖKSEL YILDIRIM - Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), ülkede üretilen elektriğin iletim-dağıtım aşamasında kaybolmasını önüne geçmek için çalışma başlattı.

TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı, Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamında, elektrik şebekeleri için süper iletken malzeme ve teknolojilerin geliştirilmesi ve desteklenmesi için harekete geçti.

Kurumun bu alana yönelmesinde Türkiye'de üretilen elektriğin önemli bir kısmının iletim-dağıtım aşamasında kaybolması etkili oldu. Bu kayıplar önemli oranda iletim ve dağıtım sistemlerinde kullanılan kablolar ve donanımlardan kaynaklanıyor.

Gelişmiş ülkelerde ise bu kayıplar daha düşük seviyelerde kalıyor. Bunun nedeni, geliştirilen malzeme ve teknolojilerin, elektrik iletim-dağıtım sistemlerine entegre edilmesi olarak gösteriliyor. Ayrıca kayıp oranlarının daha da azaltılması için çalışmalara devam ediliyor.

Enerji talebi sürekli artan ve enerji konusunda yurt dışına önemli ölçüde bağımlı olan Türkiye'de de bu malzeme ve teknolojilerin geliştirilerek kullanılmasına ihtiyaç bulunuyor. Elektrik şebekelerindeki kayıpları azaltacak, başta süper iletkenler olmak üzere alternatif malzemelerin ve ilgili teknolojilerin geliştirilmesi Türkiye için büyük önem taşıyor.

TÜBİTAK söz konusu amaçlara yönelik şu konulardaki araştırma projelerine destek verecek:

"- Yüksek verimliliğe sahip, elektriksel direnci mevcutlara göre daha düşük, süper iletken ve benzeri malzemeler geliştirilerek orta gerilim (OG), alçak gerilim (AG) transformatörlerinde ve/veya OG/AG hatlarındaki verimlilik performanslarının belirlenmesi.

- Isıl iletkenliği ve dielektrik kırılganlığı yüksek yalıtkan malzemeler geliştirilerek OG/AG trafolarındaki verimlilik performanslarının tespit edilmesi.

- Dağınık ve düzensiz kaynaklardan gelen enerjiden kaynaklı hatalı akımları sınırlayıcı teknolojiler geliştirilerek OG/AG hatlarındaki verimlilik performanslarının belirlenmesi.

- İletim hatlarında ve/veya güç sistemlerinde kullanılma potansiyeli olan süper iletken ve benzeri malzemelerin soğutulmasına yönelik yenilikçi teknolojilerin geliştirilmesi."

Orta ve büyük ölçekli projeler için, ilgili endüstriyel kuruluşlarla işbirliği içinde hazırlanmış veya ilgili endüstriyel kuruluşlardan ayni/nakdi destek almış olan projelere öncelik verilecek.

Proje kapsamında geliştirilecek ürünlerin, kısa vadede ulusal standartlara ve mevzuata uygunluğu dikkate alınacak.

Geliştirilecek malzeme ve teknolojilerin mevcut malzeme ve teknolojiler ile rekabet edebilir seviyede olmaları bekleniyor.