Xi: “Ülkelerin iç işlerine karışılmasına, hangi nedenle olursa olsun kati surette karşı çıkmalıyız”

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi'nde, "Ülkelerin iç işlerine karışılmasına, hangi nedenle olursa olsun kati surette karşı çıkmalıyız" dedi.

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Hindistan'ın ev sahipliğindeki Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Zirvesi'ne video konferans yoluyla katıldı. Örgüte tam üyeliği onaylanan İran'ı ve üyelik gereksinimlerine dair bir muhtıranın onaylanacağı Belarus'u tebrik ederek başladığı konuşmasında Xi, bu gelişmelerin "ŞİÖ ailesinin canlılığını" yansıttığını ifade etti.

"Bölgesel barış ve huzuru ortaklaşa korumak için el ele veriyoruz"

ŞİÖ üyelerinin birbirlerinin temel çıkarlarını sıkıca desteklediğini ve koruduğunu, kendi kalkınma yollarında güvenilir ortaklar olduğunu belirten Xi Jinping, "Ortak, kapsamlı, iş birliğine dayalı ve sürdürülebilir bir güvenlik konsepti uyguluyoruz. Tüm tarafların meşru güvenlik kaygılarını ciddiye alıyoruz. Hem geleneksel hem de geleneksel olmayan güvenlik tehditlerini koordine etmek ve bunlara yanıt vermek, bölgesel barış ve huzuru ortaklaşa korumak, bölge ülkelerinin kalkınması ve refahı için elverişli bir ortam oluşturmak için el ele veriyoruz" ifadelerini kullandı.

Çin ile Hindistan arasında sınır anlaşmazlığı bulunuyor

İyi komşuluk ve dostluk ruhunu miras aldıklarına işaret eden Xi Jinping, medeniyetler arasında eşitlik, karşılıklı öğrenme, diyalog ve hoşgörü ilkelerine bağlı kaldıklarını, farklı medeniyetlerin barış içinde bir arada yaşamasını savunduklarını söyledi. ŞİÖ'nün iki üyesi ve aynı zamanda nükleer güç sahibi olan Çin ile Hindistan arasında sınır anlaşmazlığı bulunurken 1962'de savaşan iki ülkenin orduları, Haziran 2020'de de iki taraftan askerlerin hayatını kaybettiği çatışmalar yaşamıştı. İki ordunun geçen yılın aralık ayında da yine sınırda çatıştığı bildirilmişti.

"Birbirimizin temel çıkarlarına saygı göstermeliyiz"

Dünyanın kaos içinde bulunduğuna vurgu yapan Xi Jinping, tüm ülkelerin halklarının daha iyi bir yaşam arayışında olduğunu, barış, kalkınma ve kazan-kazan işbirliği yönündeki tarihi eğilimin önlenemeyeceğini belirtti. ŞİÖ üyelerine aralarındaki dayanışmayı ve güveni artırma, bölgesel barışın korunması ve ortak güvenliğin sağlanması için çaba harcama çağrısında bulunan Xi Jinping, "Sorumluluk aldığımız ve her türlü müdahaleyi engellediğimiz takdirde güvenlik ve kalkınma alanındaki çıkarlarımızı koruyabiliriz" ifadelerini kullandı. ŞİÖ üyesi ülkelerin iletişim ve işbirliğini güçlendirmesi gerektiğine dikkat çeken Çinli lider, "Farklılıkları diyalog yoluyla ortadan kaldırmalı, birbirimizin temel çıkarlarına ve başlıca endişelerine saygı göstermeliyiz. Bölgenin genel ve uzun vadeli çıkarlarından hareket ederek dış politikamızı bağımsız olarak formüle etmeli, bölgede yeni bir Soğuk Savaş'ı kışkırtan, kamplar arası çatışmalara yol açmaya çalışan dış güçlere karşı azami şekilde müteyakkız olmalıyız. Herhangi bir ülkenin iç işlerine karışılmasına, hangi nedenle olursa olsun renkli devrimlerin kışkırtılmasına kati surette karşı çıkmalıyız" dedi.

"Üç şeytani güçle mücadele edilmeli"

ŞİÖ içindeki güvenlik iş birliğinin güçlendirilmesi gerekliliğine vurgu yapan Xi, üç şeytani güçle yani uyuşturucu kaçakçılığı, siber ve sınır ötesi organize suçlarla mücadele edilmesinin önemini vurguladı. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, ayrıca Afganistan'a komşu ülkeler iş birliği mekanizması gibi platformların rolünün sürdürülmesi, Afganistan'a insani desteğin artırılması ve Afgan makamlarının geniş ve kapsayıcı bir siyasi yapı oluşturmaya teşvik edilmesi gerektiğini ifade etti. ŞİÖ üyesi ülkeler, terörizm, ayrılıkçılık ve aşırıcılığı, kararlılıkla mücadele edilmesi gereken "üç şeytani güç" olarak niteliyor.

ŞİÖ çerçevesinde bir kalkınma bankası teklifi

Çin'in ortaya koyduğu Kuşak ve Yol inisiyatifi çerçevesindeki yüksek nitelikli iş birliği ile muhtelif ülkelerin kalkınma stratejileri ve bölgesel iş birliği inisiyatifleri arasında daha iyi bir sinerji oluşturulması gerektiğinin altını çizen Xi Jinping, ŞİÖ üyelerini ekonomik toparlanmayı hızlandırmak için pragmatik işbirliğine odaklanmaya çağırdı. Xi Jinping, "Ekonomik küreselleşme yönüne bağlı kalmalı, korumacılığa, tek taraflı yaptırımlara ve ulusal güvenlik kavramının genelleştirilmesine karşı çıkmalıyız" şeklinde konuştu. Çin'in ŞİÖ üyesi ülkeler arasında yerel para birimi kullanılmasına dair anlaşmaların genişletilmesini ve dijital para birimi konusunda işbirliğinin ilerletilmesini savunduğunu belirten Xi, ŞİÖ çerçevesinde bir kalkınma bankası kurulmasının ilerletilmesi teklifinde bulundu.

"Uluslararası hukuka dayalı düzeni korumalıyız"

Çok taraflılığın hayata geçirilmesi ve küresel yönetimin iyileştirilmesi gerektiğine dikkat çeken Xi Jinping, "İnsanlığın ortak değerlerine sahip çıkmalıyız. Merkezinde Birleşmiş Milletler'in bulunduğu uluslararası sistemi ve uluslararası hukuka dayalı düzeni kararlılıkla korumalıyız. Hegemonya ve güç siyasetine karşı durmalı, küresel yönetimin daha adil ve makul bir yönde gelişmesini güçlendirmeliyiz" diye konuştu.

Türkiye diyalog ortağı

ŞİÖ'nün dönem başkanlığını üstlenen Hindistan, mayıs ayında bu yılki ŞİÖ Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi'nin sanal olarak düzenleneceğini duyurmuştu. Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın 1996 yılında kurduğu Şanghay Beşlisi, 2001 yılında Özbekistan'ın da katılımıyla adını Şanghay İşbirliği Örgütü olarak değiştirdi. Türkiye'nin diyalog ortağı konumuna sahip olduğu örgüte 2017 yılında Hindistan ile Pakistan da dâhil oldu. Zirve sonrasında ŞİÖ'nün dönem başkanlığını Kazakistan devraldı.