Yağmur yağsın diye bulutlara aşı yapıyorlar

Küresel iklim değişikliğinin yansıması Türkiye’yi de kapsayacak şekilde özellikle Orta Doğu’da yoğun bir şekilde kuraklık olarak hissediliyor. Kuraklığın hüküm sürdüğü ve uzun süredir tek damla dahi yağış alamayan İran’da su krizi günden güne büyüyor.

İran’da yaşanan su krizi nedeniyle başkent Tahran’ın başka bir bölgeye taşınması bile gündeme gelirken, İran hükümeti başkenti Tahran'dan Makran ve Chabahar'a taşımayı görüşmeye başladı. Tahran'ın aşırı nüfusu, su kıtlığı, elektrik kesintileri ve diğer ekolojik baskıları ele almayı amaçlayan bu karar, hükümet sözcüsü Fatemeh Mohajerani tarafından 8 Ocak 2025'te resmen açıklanmıştı.

SON 50 YILIN EN ŞİDDETLİ KURAKLIĞI YAŞANIYOR

Resmi kayıtlara göre İran genelinde son 50 yılın en kurak dönemi yaşanıyor. Kuraklıkla başa çıkmak için farklı metotlar geliştirilmeye çalışılan İran’da su tüketiminin en yoğun olduğu ancak su kaynağı bulmakta güçlük çekilen başkent Tahran’ın taşınması konusu gündemdeki yerini korurken; su kaynakları bulma adına da girişimler ülke genelinde devam ediyor.

SU TÜKETİMİNE YENİ KISITLAMALAR GÜNDEMDE

İran’da yağışların uzun dönem ortalamasına göre yüzde 89 oranında azaldığı, baraj seviyelerinin kritik düzeye indiği, bunun da su tüketimine yönelik yeni kısıtlamaları beraberinde getireceği tartışılıyor.

İran Meteoroloji Kurumu, bu yıl yağışların uzun dönem ortalamasına göre yaklaşık yüzde 89 düştüğünü bildirdi. Ülkede son 50 yılın en kurak sonbaharı yaşanıyor. Yetkililer, barajlardaki doluluk oranının bazı bölgelerde tek haneli seviyelere indiğini, özellikle Tahran, Doğu ve Batı Azerbaycan ile Markazi eyaletlerinde durumun kritik olduğunu açıkladı.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkian, yağışların yetersiz kalması halinde Tahran’da su kullanımının kısıtlanabileceğini ve bazı bölgeler için “geçici tahliye” tedbirlerinin gündeme gelebileceğini İran kamuoyuyla paylaşmıştı.

BULUTLARA YAĞMUR AŞISI YAPILIYOR

Kuraklıkla başa çıkma adına farklı metotlar geliştirmeye çalışan İran’da şimdi de bulutlara yağmur aşısı yapılıyor. İran Resmi Haber Ajansı IRNA’da yer alan habere göre bulutlara yapılan yağmur aşısının ilk uygulaması İran’ın en büyük gölü olan ve büyük ölçüde kuruyan Urmiye Gölü havzasında gerçekleştirildi. Çalışmaların Doğu ve Batı Azerbaycan eyaletlerinde de sürdürüleceği bildirildi.

BULUT AŞILAMASI NEDİR, NASIL YAPILIR?

Bulut aşılama, yağış oluşturabilecek bulutlara uçaklar veya yer istasyonları aracılığıyla gümüş iyodür ya da potasyum iyodür gibi kimyasal tuzların verilmesiyle gerçekleştiriliyor. Bu maddeler su buharının yoğunlaşmasını kolaylaştırarak yağmur oluşumunu destekliyor. Teknik yöntem onlarca yıldır birçok ülkede kullanılıyor; Birleşik Arap Emirlikleri de son yıllarda benzer çalışmalara başvuruyor.