AK Parti'nin yeni anayasa önerisi

TBMM (AA) - MELDA ÇETİNER- TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, içinde başkanlık sisteminin de olduğu yeni anayasa önerilerinde değişiklik yapmadıklarını ifade etti.

Şentop, AA muhabirine yaptığı açıklamada, AK Parti'nin yeni anayasa önerisinde değişiklik yapıldığı iddiasını yalanladı. AK Parti olarak içinde başkanlık sisteminin de olduğu yeni anayasa önerilerini, 24. Dönem'de 25 ay çalışan TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonuna iletilmek üzere TBMM Başkanlığına sunduklarını hatırlatan Şentop, bunun parti yetkili kurullarında benimsenmiş öneri olduğunu bildirdi.

Her partinin yapabileceği gibi AK Parti'nin de önerisini değiştirebileceğini, ancak bunun usulü ve nasıl gerçekleştirileceğinin belli olduğunu anlatan Şentop, partinin yetkili kurullarında görüşülüp karar alınması halinde değişiklik yapılabileceğini vurguladı. Şentop, kendisinin 24. Dönem'de de Mecliste ve partide oluşturulan Anayasa Komisyonu üyesi olduğunu hatırlattı. Şentop, bu dönemde de hem TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı hem de partideki anayasa çalışmaları içinde bulunan, MKYK üyesi biri olarak verdikleri resmi önerinin değiştiğini, yenilendiğini, farklılaştığını bilmediğini söyledi.

Şentop, "Önerimizin değiştiğini kim biliyorsa, kimliğiyle açıkça söylemesi lazım. Başkanlık sistemi, herkesin konuştuğu bir konu. AK Parti adına açıklama yapılırken faili meçhul görüş olarak yazmak yanlış. Ayrıca faili meçhul açıklamalara itibar etmek yanlış. Böyle bir şey yok. Şu an itibarıyla AK Parti olarak önerimiz, daha önce sunduğumuz mevcut önerimizdir" ifadesini kullandı.

AK Parti'nin yeni önerisinde gensoru ve güvenoyu müessesinin kaldırılmasının planlandığına yer verildiğine işaret eden Şentop, şöyle devam etti:

"Gensoru ve güvenoyu parlamenter sistemde vardır; hükümet, parlamentonun güveniyle kurulur. Hükümet, parlamento içinden çıkar. Bu nedenle güvenoyu ve gensoru vardır. Yarı başkanlıkta bile bunlar tartışmalıdır; orada güvenoyu yoktur, gensoru vardır. Başkanlık sisteminde başkan ve kabinesi, parlamentonun güvenoyuyla kurulmaz, doğrudan halk tarafından seçilir. Bunun için güvenoyu ve gensoru olmaz. Başkanlık sisteminde olmayan gensoru ve güvenoyu, bizim başkanlık önerimizde de zaten yoktu."

-"Parlamentoyu tek taraflı fesih yetkisi yok"

Şentop, AK Parti olarak "Başkana parlamentoyu tek taraflı fesih yetkisi verdikleri" iddiasına da işaret ederek, tek taraflı feshin, başkanlık sisteminin özüne aykırı olduğunu vurguladı.

Başkanlık sisteminde başkanın ve parlamentonun doğrudan halk tarafından seçilmesi nedeniyle tek taraflı feshin doğru olmayacağını belirten Şentop, "Önerimizde, sistem kilitlendiğinde, parlamentonun yasama veya bütçe yoluyla başkanı çalışamaz hale getirdiği durumlarda, Başkanın veya parlamentonun nitelikle çoğunlukla karar almasıyla seçimleri yenilenmesi mümkün. Yani kriz durumunda her ikisinin seçimleri birlikte yenilenir. Karşılıklı fesih denildiğinde başkan parlamentoyu, parlamento da başkanı azledebiliyor. Bu doğru değil. Aynı anda seçimlerin yenilenmesi söz konusu...Bu, kendi içinde bazı dengeler oluşturuyor" dedi.

Anayasa Mahkemesinin (AYM) Başkan ve icraatlarını denetleme iddiasının da doğru olmadığına işaret eden Şentop, yüksek mahkemenin icraatları değil, kararlarının olduğunu hatırlattı. AYM kararlarının denetleme yetkisini Başkana vermenin mantığının olamayacağını belirten Şentop, bu durumda mahkemenin varlığının da tartışmalı hale geleceğini bildirdi.

Şentop, "Böyle bir şey de böyle bir niyet de yok. Önerimizde, AYM üyelerinin 9'unun Meclis, 8'inin başkan tarafından seçimi var. Yüksek yargı mensuplarının tümünü başkanın seçmesi diye bir şey söz konusu değil. Aslında bizim başka alternatiflerimiz de vardı ama konu o zaman Uzlaşma Komisyonunda tartışılmadığı için bunlara çok fazla giremedik" ifadesini kullandı.

Seçim barajının kaldırılacağı konusuna da değinen Şentop, barajın parlamenter sistemlerde olduğunu hatırlattı. Hükümet kurma mecburiyetine işaret eden Şentop, barajın yönetimde istikrar için düşünüldüğünü ancak başkanın halk tarafından seçilmesi durumunda "yönetimde istikrar" derdi olmayacağını, başkanlık sisteminde barajı sıfırlamanın mümkün olduğunu söyledi.

-"CHP federasyona değil, başkanlığa reaksiyon gösteriyor"

CHP'nin, TBMM Anayasa Mutabakat Komisyonuna katılmama gerekçesi olarak AK Parti'nin başkanlık sistemi önerisini gerekçe gösterdiğini vurgulayan Şentop, önerilerini yeni öğrenmediğini, komisyona daha önce üye verdiğini de bildiğini kaydetti.

Şentop, ortada yeni bir durumun olmadığına dikkati çekerek, şöyle dedi:

"CHP'yi komisyona katılmayacak kadar rahatsız eden başkanlık sistemi. Ama HDP, daha önce BDP olarak Anayasa Uzlaşma Komisyonuna yerel kamu idareleri, bölgesel kamu idaresi var, bölge meclisi ve bölge başkanları önerdi. Bir şekilde federasyonun önerildiği modeli var. CHP, HDP'nin federasyon önerisini komisyonda konuşup tartışacağını söylüyor ama hükmet istemi olarak başkanlık sistemini komisyona katılamak için gerekçe gösteriyor. CHP federasyona değil, başkanlığa reaksiyon gösteriyor. İlginç olan bu..."