Alternatif Yağ: Aspir

Her türlü iklim koşulunda minimum seviyede su tüketimiyle yetiştirilebilen aspir bitkisinin yağı, kuraklığın yaşandığı günümüzde ayçicek yağı ve zeytinyağına alternatif olarak gösterildi.

Küresel ısınmaya bağlı olarak yaşanan kuraklık sorunu gıda ürünlerinin üretim ve tüketimini doğrudan etkiliyor. İnsan sağlığı için gerekli olan zeytinyağı daha çok Akdeniz iklim tipinde yetiştiriliyor. Ülkemizde en çok tüketilen ayçiçekyağı ise Tekirdağ, Edirne, Konya, Kırklareli ve Adana'da yetiştiriliyor. Aspir bitkisinin zeytinyağı ve ayçicek yağına alternatif olarak tüketilebileceğini aktaran Türkiye Aspir Derneği Başkanı Prof. Dr. Fikret Akınerdem, “Kuraklığın ne kadar süreceği ve hangi bölgelerde ne kadar süre etkili olacağı konusunda kesin bir bilgi bulunmuyor. Aspir bitkisinin en önemli özelliği kuraklık bitkisi olması. Suyu az tükettiği için en kurak bölgelerde bile, yüksek verimle yetiştirilebiliyor. Sulu bölgede yetişse bile su tüketimi minimum sevide tutuluyor. Ülkemiz ve dünya da küresel ısınmaya bağlı olarak artış gösteren kuraklığa karşı zeytinyağı ve ayçicek yağına alternatif olarak kullanılabilir. Üretim maliyeti buğdaya kıyasla 3 kat daha uygundur" dedi.

‘BİRBİRLERİNİN RAKİBİ DEĞİLLER’

Zeytinyağı ile aspir yağının birbirini tamamlayıcı özelliğe sahih olduğunu dile getiren Prof. Dr. Fikret Akınerdem, faklı kategoride aynı kullanım alanına sahip olduğunu kaydetti. Aspir bitkisin en önemli özelliğinin zeytinyağının yerine, yemeklerde rahatlıkla tüketebileceğinin altını çizen Akınerdem, “Aspir bir yağ bitkisidir. Aspir bitkisinin en önemli özelliği zeytinyağı gibi kaliteli ve tüketilebilir olması. Zeytinyağı ve aspir yağı birbirinin rakibi değil tamamlayıcı nitelikte yağlardır. Farklı kategoride bulunuyorlar. Ama kullanım alanları aynı. Yağı tohum kısmında bulunuyor. Yağı alındıktan sonra pamuk ve ayçiçeğinin küspesi gibi kaliteli hayvan yemi olarak kullanılabiliyor” diye konuştu.

LİTRE FİYATINA İHRACAT ETKİSİ

Zeytinyağı ihracatından dolayı litre fiyatında artışı meydana geldiğini vurgulayan Akınerdem, “Zeytinyağı fiyatlarında ciddi bir yükseliş var. İspanya’da zeytinyağı üretimi neredeyse hiç olmadı. Çünkü İspanya’da kuraklık meydana geldi. İspanyalılar Türkiye’de üretilen zeytinyağına yöneldi. Böyle olunca litre üretim fiyatın da ciddi bir artış yaşandı. Ege, Akdeniz ve Marmara Bölgesi’nin zeytinyağı varsa Anadolu Bölgesi’nin özellikle de Konya’nın aspiri var” şeklinde konuştu.

İÇ GÜZELLİKTEN DIŞ GÜZELLİĞE

Aspir bitkisin özelliklerinden bahseden Akınerdem, şunları kaydetti: “Şeker ve kolesterolü düşürücü özelliği bulunuyor. İçerisinde "Conjugated Linoleic Acid" (CLA) maddesi ile zayıflatıcı özelliği bulunuyor ve enerji veriyor. Aspirle birlikte hareket de şart. Kozmetik alanında da kullanılabiliyor. Zayıflama amacıyla kullanılacaksa, sabahları iki çorba kaşığı tüketilebilir. Ben daha çok yoğurtla ya da kuru meyvelerle tüketiyorum. Cilde çok faydalıdır. Hiçbir katkı maddesi olmadan elinize, yüzünüze ve vücudunuza sürebilirsiniz. Yarı kuruyan yağlardan olduğu için güneş kremi olarak da kullanılabiliyor. Vücudu ölü hücrelerden de arındırıyor. Aspir yağı metabolizmayı hızlandırıyor, bağışıklık sistemini kuvvetlendiriyor. Anadolu’da zerde ve pilavların üzerine katılarak tüketiliyor. Özellikle kahvaltılarda zeytinyağı gibi tüketebilirsiniz. Aspirin sapları kuş yemi olarak kullanılır. Biyoyakıt üretimi için elverişlidir. Çiçekleri gıda boyaları için en çok aranan bitkilerdendir.”

‘SOĞUK SIKIM TÜKETİLEBİLEN İKİNCİ YAĞDIR’

Çiftçilerin basit yöntemlerle soğuk sıkım aspir yağı elde edebileceklerini belirten Akınerdem, “Çiftçiler biçerdöver ile hasat ederek, ayçiçeğinin tohumu gibi tohumlar elde edecek. Soğuk pres makineleri yardımıyla kullanılabilir hale geliyor. Aspir, zeytinyağı gibi soğuk sıkım tüketilebilen ikinci yağdır. Örneğin, Kayseri’de aspir üretimi yapan çiftçiler küçük tesislerde bile belirli ücret karşılığında soğuk sıkım yağını kullanabilir hale getiriyor” ifadelerini kullandı.

‘KADİM GELENEK YAŞATILABİLİR’

“İç Anadolu Bölgemizde çiftçiler ticari üretimin yanı sıra kendi ihtiyaçlarını karşılamak için aspir bitkisinden yağ üretimi yapabilir” diyen Akınerdem, şu şekilde konuştu: “Kadim geleneğimizde var olan çiftçilerin un ve bulgur üretimi için arazi temin edilirdi. Çiftçi kedine temin edilen arazide un ve buğday üretimini yapardı. Çiftçi yine bu şekilde kendine temin edilen arazide aspir yağı üretimini gerçekleştirebilir.”

YAĞLARIN DÜNYA SIRALAMASI

Türkiye’de ve dünyada tüketilen yağlara dikkat çeken Akınerdem: “Türkiye ayçiçek yağını birinci sırada zeytinyağını ise ikinci sırada tüketiyor. Dünyada ise birinci sırada kanola yağı kullanılıyor. Kanola ve aspir yağının en önemli özeliği ve benzerliği rafine edilmeden soğuk pres ile kullanıma hazır hale gelmesi. Farklılıkları ise zeytinyağı oleik tip yağ (omega-9), aspir linoleik (omega-6), balıkyağı linolenik (omega-3) bunların tamamı bir arada olup bazılarında ise belirli çeşitler ağırlıkta bulunuyor. Zeytinyağının içerisinde omega-9’un oranı daha yüksektir. Aspir bitkisinde ise omega-6 oranı daha fazla bunuluyor” görüşlerine yer verdi.

GENİŞ COĞRAFYADA ÜRETİLİYOR!

Aspir bitkisinin yöresel isimleri ve yetiştirildiği coğrafya hakkında bilgi veren Akınerdem, şu şekilde konuştu: “Aspir, yöresel olarak farklı farklı isimlerle biliniyor. Aspir, haspir, yağ dikeni ve diken şeklinde isimlendiriliyor. Aspir bitkisinin ana vatanı Anadolu’dan başlayıp Afganistan’a kadar uzanan geniş bir coğrafyada üretimi yapılıyor. Anadolu’da yabani formları mevcuttur. Bu yabani formlar ıslah edilip kullanılabilir hale geliyor. Aspir bitkisinin 15-20 kadar çeşidi bulunuyor.”

İŞ BİRLİĞİ İLE ÜRETİM ARTIRILABİLİR

Belediyeler ile Aspir Derneği'nin iş birliği yaparak üretimin arttırılabileceğini belirten Akınerdem, “Yağ arzının sorun olduğu bu dönemde diğer bitkisel yağlarla birlikte kullanılabilir bunun için de belediyeleri tarafından köy bazında soğuk pres tesisi kurulabilir. Böylece çiftçi kendi ihtiyacı olan yağı kendi tarlasından alabilir. Çeşit temini ve tesis konusunda yurt dışına bağlı değiliz. Şu anki duruma göre, hem de hiç bir bitkiye zarar vermeden bir milyon ton Aspir yağı üretebilecek potansiyele sahibiz. Konya Büyükşehir Belediyesi, yetiştirdiğimiz Ziraat Mühendisleri aracılığıyla çiftçilere aspir bitkisinin yetiştirilmesi için araştırma çalışmaları yapıyor, başarılı da oluyorlar. Bu çalışma için Konya Büyükşehir Belediyemize çok teşekkür ediyorum. Bu alternatif yağın üretiminin yaygınlaştırılması için Tarım İl Müdürlükleri ve diğer belediyelerden de gerekli desteği bekliyoruz” sözleriyle cümlelerine son verdi •Pakize Şengül

• Güncel gelişmelerden anında haberdar olmak için aşağıdaki linki tıklayarak WhatsApp grubumuza dahil olabilirsiniz https://chat.whatsapp.com/EMhe2A1A0esChU9ySiRiYR