Edebiyatın kalbi dergilerde atıyor

Edebiyat dergilerimiz, yeni yılın ilk ayında edebiyatçıların anlaşılma kaygısından, doğru okuma ve iyi yazmaya; pek çok konuda önemli ve ilginç tespitler yapıyorlar, önerilerde bulunuyorlar

Ülkemizin bulunduğu ekonomik zorluklar doğal olarak yayın dünyasını da derinden etkilendi. Dergiciler de kargolama fiyatları, zincir kitabevlerinde ücretlerin yüksekliği, kâğıt ve baskı maliyetlerinin sürekli artması gibi çeşitli güçlüklere rağmen büyük bir fedakârlıkla yollarına devam ediyorlar.

Kültür Atlası, tekrar yayınlanmaya başladığı 2017 yılından beri “hür tefekkürün kalesi” dergilerimizi istikrarlı bir şekilde dert edinmeye devam ediyor; çünkü ‘Dergiyi yaşat ki edebiyat yaşasın’ şiarına inanıyoruz.

Şiirdeki dönüşümü, yeni denemeleri görmek için Buzdokuz, yeni kitapları takip etmek için Sabitfikir ve Şiraze, Batı edebiyatında olup bitenlere ağırlık verenler için Notos, Türkî Cumhuriyetlere ve kadim edebiyatımıza ve bugüne sürecini takip etmek için Türk Edebiyatı ve başka pek çok beklentiye göre bir dergi mutlaka vardır. Yeter ki isteyin…

Sözü daha fazla uzatmadan edebiyat dergilerinin yeni yıldaki ilk sayılarıyla baş başa bırakıyoruz sizi ve tekrar vurguluyoruz; bunca okul, öğrenci, öğretmen ve akademisyenin vb. olduğu bir ülkede en azından bir dergi alarak dergi emekçilerine sahip çıkabilir, edebiyata ilginin gittikçe çoraklaşmasına karşı durabiliriz. Yaşayan ve yaşatılan her bir dergi hayata açılan yeni bir pencere, yeni renkler ve özgürlük demek. Dergileri maddi zorluklarla değil, içerikte daha nitelikli olmayla meşgul etmenin tek yolu dergi almak ve okumak.

İyi okumalar…

EDEBİYATÇININ ANLAŞILMA KAYGISI

İki aylık kitap kültürü dergisi Şiraze’nin bu ayki dosya konusu edebiyatçının anlaşıma kaygısı. Dosya içinde Enis Batur, İnci Aral, Yücel Kayıran gibi isimlerin olduğu doyurucu bir soruşturma da mevcut.

Şiraze’nin Ocak-Şubat 2024 tarihli 21. Sayısı her zamanki gibi Necmettin Turinay’ın başyazısıyla açılıyor. Turinay hoca Mehmet Narlı’nın Eleştirinin Eleştirisi’ni eleştiriyor. Yazıda Narlı’nın hem akademisyen hem de sanatçı üslûbuyla yazdığı belirtilirken, dikkatten kaçan detaylar da vurgulanıyor. Eleştiri yazılarından ziyade övgü yazılarına dönüşen türde Necmettin Turinay edebiyat eleştirisinin hakkını veriyor, yazara ve esere artılarıyla/eksileriyle yaklaşıyor. Takip etmekte fayda var Şiraze’yi de, Necmettin Turinay’ın yazılarını da.

Dergide Mehmet Fatih Birgül’ün yazılarını da önemsiyorum. Bu yazısında merkeze ‘İslam Klâsiklerini Yeniden Keşfetmek’ adlı kitabı alan Birgül, self oryantalizmin en son örneklerinden biri olması hasebiyle kitabın yayıncısı Ketebe’yi de tebrik ediyor.

Dergideki diğer yazılarda Mehmet Samsakçı hoca Huzur’un yeni çıkan eleştirel basımını ele alırken, Ali Utku Emrullah Efendinin ilim-hikmet-felsefe derslerini, Özgür Taburoğlu Oğuz Atay’ı anlatıyor. Pek çok mühim yazı arasında Sefer Gültekin’in Yazmak ve Okumak: ‘İçe Doğan’ı Anlamaya Çalışmak’ başlıklı yazıda düşünmeye davet ediyor okurları.

GÖSTERİ’DE 2023’ÜN KİTAPLARI

Doğan Hızlan kaptanlığında çok uzun yıllardır çıkan sanat ve edebiyatın dergisi Gösteri’nin 344.sayısında Enis Batur bir yeni deneme ve şiiriyle yer alıyor. Batur, denemesinde Dante’nin cehenneminde dolaşırken, ‘Toz’ başlıklı üç parçalı şiirinde hayatı, ölümü ve görülme hastalığını odağa alıyor.

Ertuğrul Tokdemir de yazısında önemli bir ismi, gerçek bir okur ve esteti Selçuk Altun’u ağırlıyor. Yazıda ilginç anekdotlarla Selçuk Altun’da dil ve okur profili masaya yatırılıyor. Korhan Altuy ise Hilmi Yavuz’un anlatılarında öz kurmacanın izini sürüyor. Özgün bir konu, özgün bir yazı.

Belgin Aksu’nun radarında ise Cumhuriyet dönemi Türk Tiyatrolarının ilk örneklerinden ikisi var. Yazıda Kâzım Karabekir ve başka tarihi şahsiyetler de yer alıyor. Dergideki bir başka tiyatro yazısında Mehmet Güneş, Turan Oflazoğlu’nun tarihî tiyatrolarını mukayeseli bir şekilde değerlendiriyor.

Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi mezunu ve Hürriyet gazetesi eski çalışanlarından Emine Kazan, Yakamoz’dan çıkan kitabı ‘Eski Türklerde ve Osmanlı’da halkla ilişkiler’ adlı kitabı perspektifinde eski zamanlara yolculuğa çıkarıyor.

Gösteri dergisinde benim en önemli bulduğum yazı ise 2023’te yayınlanan bazı kitaplar üzerine değinme, övgü ve yergiler yazısı. Makalenin yazarı Orçun Üçer’in bahsettiği kitaplardan birçoğunun tam isabet olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim.

SİNCAN İSTASYONU

Abdülkadir Budak’ın uzun yıllardır büyük bir özveriyle yayınladığı Sincan İstasyonu’na sayfalarımızda sık sık yer vermeye çalışıyoruz. Yayın maliyetlerinin ortada olduğu bir ortamda Budak adeta tek başına onurlu bir şiir ve edebiyat mücadelesi veriyor. Dergiye abone olarak destek vermek elimizde. 129. Sayıdaki konu, eser ve isimler arasında on beş şiir kitabı bir araya getirilen Bülent Gürdal, şairlerin Filistin için küresel ayaklanma çağrısı, Edip Cansever ve Sait Faik odaklı bir şiir ve öykü yazısı, şairlerin 2024 plân ve projelerinin sorgulandığı soruşturma ile önemli yazı ve şiirler yer alıyor.

ARŞİVLİK “BİRİKİM”

Tanıl Bora, Murat Belge gibi isimlerin omuz verdiği aylık sosyalist kültür dergisi Birikim dosya konularıyla son iki sayıdır dikkatimi çekiyor. Aralık sayısında Kemal Tahir’i merkeze taşıyan Birikim yeni sayıda sol-tarih ilişkisini irdeliyor.

NOTOS’TA JEAN PAUL SARTRE

Üç aylık edebiyat dergisi Notos, Semih Gümüş öncülüğünde son zamanlarda fiyat, masraf vb. gibi açıklama, sitem ve şikâyetleriyle değişken tarihlerde raflara geliyor. Önce kağıdı kuşeden üçüncü hamura düşüren dergi, iki aylık periyodunu da üç aya çıkardı. Durumun ilginçliği ise diğer hiçbir edebiyat dergisine nasip olmayan reklâm bolluğuna rağmen bu denli güçlüklerden bahsedilmesi. Bildiğim kadarıyla okuru da Notos’a sahip çıkıyor,epey bir satışı ve abonesi var; dergilerin genel telif ödememe alışkanlığı da sözkonusuysa diğer dergilerin nasıl çıktığı büyük bir muamma ve övgü konusu.

Notos’un 99. Sayısına gelince… Kapakta da öne çıkarılan dosya konusu “bir yüzyılın vicadanı” olarak nitelendirilen Jean Paul Sartre. 44 sayfalık dosyada Sartre çeşitli yönleriyle ve hayatının önemli parçalarıyla ele alınıyor. Dosyadaki metinlerin ülkemizden ve Batıdan yazarları eşit sayıda.

Popüler yazar Mahir Ünsal Eriş’le Semih Gümüş’ün yaptığı altı sayfalık mülâkatta Eriş’in ‘Babil Kulesi Kitabı’ndan hareketle dilin önemi başlığa taşınıyor. Eriş; ‘Benim için önemli olan anlatmak istediğim hikâyedir genelde’ diyor ki başka çaresi olmadığını, neden böyle olduğunu Türk Edebiyatı dergisinin ocak sayısındaki değerlendirmesinde Yusuf Alpaslan Özdemir vurgulamış ve Eriş’in romancılığı hakkında önemli noktaların altını çizmişti. Yazıyı gazetemizin internet sitesinde YAZARLAR bölümünden okuyabilirsiniz.

Kuruluşunda öykü dergisi olan Notos, türle ilgili iki önemli yazıya yer vermiş yeni sayısında: Neil Gaiman’ın kaleminden çıkan “Hikâyeler Zamana Nasıl Meydan Okur” ve Fadime Uslu imzalı Öyküde Resimsel Görüntü Yaratmak-1. Ah şu -sel, -sal hastalığı!..

MEDYA, SOSYAL AĞLAR, SEÇİMLER VE BAŞKA ŞEYLER…

Ülkemizin kadim kültür sanat dergilerinden Varlık, ocak sayısında ‘Medya ve Sosyal Ağların Siyasi Seçimlerdeki Rolü’ne yer veriyor. Bunun dışında İnci Enginün hocayla ‘Edebiyat Tarihi Nasıl Yazılır?’ sorusuna cevap arandığı önemli bir röportaj Gassan Kanafani’nin hikâyelerine dair bir deneme ve çeşitli türlerde birçok metin sayfalarda kendilerine yer buluyorlar.