İran'ın artan petrol ihracatı, kısa vadede fiyatları düşürür

ANKARA (AA) - HÜSEYİN ERDOĞAN - Kadir Has Üniversitesi Enerji ve Sürdürülebilir Kalkınma Merkezi Direktörü Prof. Dr. Volkan Ş. Ediger, İran'ın gelecekte artırmayı planladığı petrol ihracatının petrol piyasasını kısa vadede olumsuz etkileyeceğini belirterek "Eğer diğer ülkeler üretimlerini kısmazlarsa bu, piyasaya iki milyon varil ekstra petrol girecek demektir. Bu da fiyatların belki de 10 dolarlara kadar düşmesinin önünü açabilir." dedi.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Ediger, İran'ın petrol üretimini ikiye katlama hedefinin sürpriz olmadığını ifade ederek ülkenin jeolojik açıdan üretimini kısa sürede artırma potansiyelinin bulunduğunu kaydetti.

Ediger, İran'ın halihazırdaki günlük 3,6 milyon varil petrol üretiminin, 2 milyon varilini iç tüketim için kullandığına işaret ederek İran'ın 2-3 yılda günlük 5 milyon varillik üretime ulaşabileceğini söyledi.

Son dönemde, İran'ın Fransız Total ve İtalyan ENI ile anlaşma imzalandığına dikkati çeken Ediger, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu şirketler heyecanla İran petrolünü bir an önce devreye sokabilmek için bekliyorlar. Fakat İran’ın sorunu üretimde değil, pazarlamada. Üretim artırılırsa küresel ekonominin yavaşladığı bu dönemde nereye satacaklar bunu? Eğer diğer ülkeler üretimlerini kısmazlarsa bu, piyasaya iki milyon varil ekstra petrol girecek demektir. Bu da fiyatların belki de 10 dolarlara kadar düşmesinin önünü açabilir. Fakat bu durum mutlaka kısa süreli olacaktır ve orta ve uzun vadede petrol fiyatları, yeni enerji paradigması devreye girene kadar mutlaka yüksek seyredecektir. İran, 6 milyon varillik tarihi zirvesine ise orta vadede ulaşabilecek ve böylece günümüzdeki 1,6 milyon varillik ihraç kapasitesi iki katına çıkabilecek."

- "İran petrolde kendi rekorunu kırmak istiyor"

Ediger, Suudi Arabistan ile İran arasında son günlerde yaşanan gerginlikte, İran'ın petrol piyasasında Suudi Arabistan'a rakip olarak ortaya çıkmasının etkili olduğu değerlendirmesinde bulundu.

Teknoloji ve sermaye açısından İran'ın dış yatırıma ihtiyacının olduğunu vurgulayan Ediger, şunları kaydetti:

Amerikan ambargosunun kaldırılmasının ardından, İran eski durumuna kavuşarak günde 6 milyon varil üreterek devreye girmek istiyor. İran'ın ilk etapta hedefi 1972'deki günlük 6 milyon varil petrol üretim rekorunu tekrar kırmak. Mümkünse Suudi Arabistan'ı devreden çıkarıp, kaybettiği petrol üretim kapasitesi ve satış pazarını tekrar elde etmek istiyor. Rusya ise birçok nedenle İran'la beraber hareket ediyor. Rusya'nın ekonomisi de büyük ölçüde petrol fiyatlarına bağlı olduğundan fiyatların artmasını istiyor."

- "İran, yeni pazarlar bulmakta zorlanmaz"

İran Petrol Bakanlığı Hazar Petrol ve Gaz İşleri eski Genel Müdürü Mahmud Kagani de İran'ın petrol üretimin ve ihracatını artırma haberinin beklenmedik bir gelişme olmadığını belirterek İran'ın petrol üretimini artırmak için hazırlıklara başladığını söyledi.

Kagani, İran'ın 3 yılı aşkın süredir petrol piyasasında yer almadığını ancak İran'ın petrol ithal eden ülkeler açısından yeni bir kaynak haline gelmesi nedeniyle yeni pazarlar bulmakta zorlanmayacağını ifade etti.

Petrol fiyatlarının gerilemesinin temel nedeninin, ABD'nin parasal genişleme politikaları olduğunu savunan Kagani, "Petrol fiyatlarının artmasının ya da azalmasının İran ile bir alakası yok. Ruhani'nin petrol üretimini ve ihracatını yükseltme yönündeki açıklamaları, İran'ın yaptırımlardan önceki petrol üretim ve satış seviyelerine çıkacağı anlamına gelmektedir." dedi.

Kagani, İran'ın enerji karşılığı mal takası yapmaya hazır olduğuna işaret ederek "Bu takasın komşu ülkelerle olması çok önemli. Örneğin Azerbaycan'a petrol verip doğalgaz almak. İran Enerji Bakanlığı Rusya, Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan'la enerji takası konusunda ciddi görüşmeler yapmaktadır. İran, enerji güvenliği için enerji takasına hazırdır. Enerji, ekonomik gelişme ve kalkınmanın lokomotifidir." diye konuştu.