​​Paranızı Büyütün: Mevduat Faizi Hesaplama ve Pasif Gelir Stratejileri

Tasarruflar, yatırıma dönüştürülerek getiri elde edilmesi hedeflenir. Tam da bu noktada pasif gelir kavramı devreye girer. Pasif gelir, bireylerin çok fazla çaba harcamadan harcamadan gelir elde ettiği durumlardır. Siz de pasif gelir stratejileri ve bu stratejilerden biri olan mevduat faizleri hakkındaki detaylara göz atarak birikimlerinizi daha iyi değerlendirebilirsiniz.

Pasif Gelir Nedir? Nasıl Pasif Gelir Elde Edebilirsiniz?

Pasif gelir stratejileri, genellikle paranızla yaptığınız yaptığınız yatırımların ya da aldığınız kararların size gelir olarak yansımasıdır. Yani işin ya da emek harcadığınız bir gelirin sona ermesinden sonra da getiri sağlamaya devam etmesidir. Pasif gelir stratejileri olarak sahip olduğunuz patent ya da yarattığınız bir eser (kitap, müzik vb.) üzerinden alınan telifler üzerinden gelir sağlamanız, kurduğunuz iş modelinin size daha fazla enerji ve zaman harcamadan size kazanç sağlaması (e-ticaret, geliştirdiğiniz mobil uygulamalar, iş ortaklığı gibi) olarak özetlenebilir. Ancak finansal aksiyonlarınız üzerinden pasif gelir elde etmeniz de mümkündür. Hisse senedi, yatırım fonu ya da faiz getirisi sağlayan yatırım araçları, finansal piyasalarda pasif getiri elde etmenizi sağlar.

Pasif Gelir Sağlayan Mevduat Türleri Nelerdir?

Mevduat, bireylerin bankalara belirli bir süre sonra geri almak kaydıyla yatırdıkları para, döviz ya da kıymetli madenler üzerinden açılan hesaplardır. Bankacılık sisteminde mevduat, vadeli ve vadesi mevduat olmak üzere iki tür olarak karşınıza çıkar. Vadesiz mevduatlar, bankada dilediğiniz anda para yatırıp para çekmenizi sağlayan herhangi bir faiz getirisinin bulunmadığı hesaplardır. Bir bakıma paranızı cüzdanınız yerine güvenli bir şekilde muhafaza ettiğiniz banka hesaplardır. Vadesiz mevduatların sağladığı en önemli avantaj, paranızı güvenli bir şekilde muhafaza edebilmenizdir. Ayrıca yanınızda taşıyabileceğiniz nakit para tutarı sınırlıyken banka hesapları, kartlar ya da dijital yöntemler sayesinde sınırsız bir şekilde paranızı yanınızda taşımanızı sağlar.

Vadeli Mevduat Nedir? Vadeli Mevduat Faizleri Nedir?

Bir mevduat türü olan vadeli hesaplar, bankaya yatırdığınız paranızı hesapta belirli bir süre tutma sözü karşılığında bankanın size faiz ödemesi yaptığı yatırım türüdür. Bir başka deyişle, paranızı bankaya kiralama işlemi olarak özetlenebilir. Pasif gelir yöntemi olarak vadeli mevduat faizleri, paranızla para kazanabilmenizi sağlar. Buradaki en önemli husus; bankanın size sunduğu mevduat faizi getirisini elde edebilmeniz için vade sonuna kadar hesabınızdaki bakiyeye dokunmamanızdır. Ancak bazı vadeli mevduat ürünlerinde çeşitli şartlarda ve durumlarda vadeli mevduat olarak bağladığınız bakiyeye ilave para yatırabilir ya da ilgili hesaptan para çekilebilir. Vadeli mevduat faiz hesaplama işlemi ise tasarruflarınızı yatırmayı seçtiğiniz bankanın dönemsel stratejilerine, vade süresine ve hesaba yatırdığınız para tutarına göre değişiklik gösterebilir.

Vadeli Mevduat Çeşitleri Nelerdir?

Türkiye'de bankacılık ekosistemi, vadeli mevduat mantığı üzerine inşa edilen birçok ürün geliştirir. Ancak genel itibariyle vadeli mevduat türleri, yatırılan paranın cinsine (Türk Lirası ya da ABD Doları, Euro) veya altın gibi kıymetli madenlere ya da kur korumalı mevduat ya da kur korumalı altın hesabı gibi özelliklerine göre isimlendirilir. Örneğin; döviz vadeli mevduat hesapları dolar, euro, Sterlin gibi döviz türleri olabileceği gibi altın vadeli mevduat hesabı olabilir. Bankaya yatırdığınız kaynağın türü ne olursa olsun, banka mevduat faiz oranları üzerinden bir getiri söz konusudur.

Ülkemizde vadeli mevduat mantığıyla son yıllarda sunulan ürünler arasında yer alan kur korumalı mevduat ve döviz veya altın dönüşümlü kur korumalı TL mevduat hesabı gibi farklı alternatifler de mevcuttur. Bir tür vadeli mevduat türü olan bu ürünlerle, mevduat faizi hesaplama yöntemlerine ilave olarak dayanak varlığın (döviz veya altın) fiyat hareketleri üzerinden de getiri sağlayabilirsiniz.

Güncel, canlı döviz kuru bilgisi de yatırımlarını değerlendirmek isteyenler için göz önünde bulundurmaları gereken ve sürekli değişkenlik gösteren bir değerdir. Döviz kurlarının takibi, yatırımlarınızı yönlendirirken doğru kararlar almanıza yardımcı olur. Bankalar genellikle kendi web sitelerinde güncel döviz kurlarını yayınlamaktadır. Bu sayfalar üzerinden döviz kurlarını takip edebilir ve yatırımlarınızı daha bilinçli bir şekilde yönlendirebilirsiniz.

Vadeli Mevduat Faizi Hesaplama İşlemi Nasıl Yapılır?

Vadeli mevduat faiz hesaplama işlemleri, vadeler üzerinden yapılır ve yıllık faiz oranı olarak duyurulur. Yıllık faiz oranı üzerinden gün esasıyla seçmiş olduğunuz vade süresine göre hesaplama yapılır. Ülkemiz bankacılık sisteminde vade süresi olarak; günlük, aylık, üç aylık, altı aylık ya da 1 yıllık seçenekler söz konusudur. Bu vade periyotları genellikle gün olarak karşımıza çıkar. 32 gün, 46 gün, 55 gün, 92 gün, 181 gün gibi. Mevduat faizi hesaplama işlemi basit faiz hesaplama yöntemi ile yapılır. Yani seçmiş olduğunuz vade sonunda elde edeceğiniz faiz getirisi hesaplanır. Günlük faiz hesaplama işleminde dahi seçmiş olduğunuz gün sayısı için banka mevduat faiz oranları belirlenir. Bir başka deyişle günlük mevduat faizi hesaplama işleminde gün gün hesaplama (bileşik faiz) hesabı yapılmaz.

Vadeli mevduat hesaplama formülleri günlük, aylık ve yıllık olarak şöyledir:

• 1 günlük vadeli hesap faiz hesaplama formülü: (Anapara/100)x(Faiz Oranı/365)xGün Sayısı
• 1 aylık vadeli hesap faiz hesaplama formülü: (Anapara/100)x(Faiz Oranı/12)xAy Sayısı
• 1 yıllık vadeli hesap faiz hesaplama formülü: (Anapara/100)x(Faiz Oranı)xYıl Sayısı

Vadeli mevduat hesaplarında faiz oranı teklifi alırken talep ettiğiniz vade süresine göre bir faiz oranı alırsınız. Yine bu faiz oranları, vadeli hesapta değerlendirmeyi düşündüğünüz tutarlara göre farklılık gösterebilir. O nedenle bankalar müşterilerine sundukları faiz oranlarını ilan ederken oranları vade sürelerine ve bakiyeye göre ilan eder. Örneğin, 100 bin TL’ye kadar yıllık faiz oranı yüzde 25 iken 100 bin TL hesap faiz hesaplama için oran yüzde 25’in üzerinde ya da altında olabilir. Benzer bir şekilde 100 bin TL için bir yıllık faiz oranı da yüzde 25’ten farklı olacaktır. Bankaların sunduğu vadeli mevduat faiz oranları periyodik olarak her gün, hatta bazen saatler içerisinde değişebilir.

Vadeli Mevduat Faizi Hesaplama Örneği

100.000 TL için yüzde 30 faiz oranı ile 32 günlük faiz getirisi şöyle hesaplanır:

(Anapara / 100) x (Faiz Oranı / 365) x Vade Gün Sayısı formülünden hareketle

(100.000 / 100) x (30/365) x 32

32 günlük brüt faiz getirisi: 2.877 TL olur.

Elde edilen 2.877 TL’lik brüt faiz getirisi üzerinden yüzde 5’lik (2.877x0.05) stopaj kesintisi olan düşüldükten sonra yaklaşık 144 TL düşüldükten sonra 2.733 TL’lik net faiz getirisi elde edilir. Stopaj kesintileri dönemsel olarak uygulanan ekonomi politikaları doğrultusunda farklılık gösterebilir.

Vadeli Mevduat Faiz Oranları Neye Göre Belirlenir?

Bankacılık sistemi faaliyetlerini sürdürebilmek için kaynak yaratmak durumundadır. Bankaların ihtiyaç duydukları kaynakları yani parayı sağlayabilmek için kullandığı yöntemlerden biri de mevduatlardır. Mevduatlar dışında, çeşitli finansal enstrümanlar aracılığıyla merkez bankalarından ya da uluslararası finans kuruluşların borçlanarak kaynak yaratırlar. Vadeli mevduat faiz oranları belirlenirken bankaların ihtiyacı olan kaynak maliyetleri (yani kaynaklar için ödedikleri faiz) önemli bir rol oynar. Bu senaryoda bankaların, yurt içinden ya da yurt dışından borç alabildikleri faiz oranları vadeli mevduat faizlerinin belirlenmesinde etkilidir. Ülkede geçerli olan politika faizi, merkez bankalarının bankalara borç verdiği paranın faizidir. Normal şartlarda politika faizindeki değişimler ile vadeli mevduat faizlerindeki değişimler doğru orantılıdır. Ülkedeki faiz ortamının yanı sıra bankaların stratejileri, nakit ihtiyaçları da vadeli mevduat faizleri için belirleyici rol oynayabilir.