“Kudüs Tarihi Faziletleri ve Âlimleri” (İstanbul, 2018) adlı kitabımı kaleme aldıktan sonra, Kudüs’ün manevî yönden birçok özellikleri bilinmeyen kutsal bir şehir olduğunu tespit ettim.

Kudüs, Mûseviler, Hıristiyanlar ve Müslümanlarca mukaddes kabul edilen ve Mescid-i Aksa’nın bulunduğu şehirdir. Müslümanlar için en kutsal yerlerden biri kabul edilen Mescid-i Aksa ve Kubbet'üs Sahra'nın bulunduğu Haremü’ş-Şerif, Doğu Kudüs'te yer alıyor. Müslümanlar Muhammed aleyhisselamın buradan göğe yükseldiğine inanıyor. Yahudiler için Mescid-i Aksa'nın hemen altında yer alan ve Süleyman döneminde yapılan tapınağa ait olduğuna inanılan Ağlama Duvarı yer alıyor. Yahudiler burayı inançlarının en kutsal mekânı olarak kabul ediyor. Hristiyanlar ise Kudüs'te bulunan Kutsal Kabir Kilisesi'nde İsa Peygamber'in çarmıha gerildiğine ve kabrine konulduğuna inanıyor. Bu kilise, aralarında Rum Ortodoks Patrikhanesi, Roma Katolik Kilisesi ve Ermeni Patrikliği'nin de olduğu farklı mezheplerin temsilcileri tarafından yönetiliyor.

İslâmiyetin ilk yıllarında Müslümânlar, Kudüs’te bulunan Mescid-i Aksâ’ya yönelerek namaz kılmışlardır. Yani Mescid-i Aksâ, Müslümânların ilk kıblesidir. Bu durum, "Hicret"ten sonraya kadar devam etmiştir; "kıblenin tahvîli"ne dâir âyet-i kerîme hicrî 2. senede nâzil olmuştur. Kudüs, 614 senesinde Sâsânîler tarafından istilâ edildi. Sâsâniler kadın ihtiyar, çocuk demeden Kudüs ahâlisini kılıçtan geçirdiler ve kiliseleri tahrib ettiler. Sâsâniler daha sonra geri çekildiler. 638 (h.16) senesinde hazret-i Ömer Kudüs’ü muhasara etti. Hıristiyanlar cizye vermeyi kabul ederek Müslümanların himâyesine girdiler.

Emevî halîfelerinden Abdülmelik bin Mervân, Peygamber Efendimizin Mîrâc’a yükselirken üzerine bastığı ve üzerinde mübârek ayak izi bulunan "Hacer-i muallak=Asılı taş"ın üzerine "Kubbetü's-sahra Câmii"ni yaptırdı. "Mescid-i Aksâ" ve "Dâru’l-imâre" gibi yapıları ve Kudüs’e giriş kapılarını tâmir ettirdi. 15 Temmuz 1099’da Haçlılar istîlâ ettiler. Kudüs’ü yakıp yıktılar. Pekçok Müslümânı kadın, çocuk ve ihtiyâr demeden kılıçtan geçirdiler. Bu arada, "Mescid-i Aksâ"yı yağmalayıp, tepelerine haçlar diktiler. İçerisine heykeller koyarak kiliseye çevirdiler.

Sultan Selâhaddin-i Eyyûbî 1187 senesinde Kudüs’ü Haçlılardan kurtarıp Mescid-i Aksa’dan haçları ve putları kaldırttı. Eski hâline getirip yeni bir mihrâb yaptırdı. Selâhaddîn-i Eyyûbî Kudüs halkına çok iyi davrandı. Vergileri indirdiği gibi, Haçlıların kilise hâline çevirdikleri câmileri eski durumlarına getirdi.

Selçuklular, Fâtımî hâkimiyetine son verdikten sonra, Selçuklu komutanı Atsız, Kudüs’ü 1070 senesinde Fâtımîlerden aldı. Kudüs halkı, Atsız’a başkaldırınca, Atsız burayı tekrâr kuşatıp şehri ele geçirdi.

Kudüs şehri, 1517 senesinde, Yavuz Sultân Selîm Hân tarafından Osmânlı topraklarına katıldı. Kânûnî Sultân Süleymân, Kudüs’ün sûrlarını yaptırdı ve "Kubbetü’s-Sahrâ Câmii"nin mozaik kaplamalarını kaldırtarak, yeşil ve sarı ile karışık mavi çini ile kaplattı; her ikisinin de bugünkü hâli, Kânûnî zamanından kalmadır. Sultân İkinci Mahmûd Hân, "Kubbetüs-Sahrâ Câmii"nin yaldızlarını yeniletti ve câmiyi dışarıdan tâmir ettirdi.

14 Mayıs 1948’de İngiltere Kudüs üzerindeki koruma rejimine son verdi. Aynı gün İsrâil Devleti kuruldu. İsrâil Devleti Kudüs’ü de içine alırken, Ürdün, Filistin’in geri kalan bölümünü eski Kudüs şehriyle birlikte ilhak etti. Bir müddet sonra İsrâil hükümetinin birkaç bakanlığı Kudüs’e taşındı. 1967 Arap-İsrail (altı gün) savaşı sırasında Kudüs’ün Ürdün kesimi İsrâil birlikleri tarafından işgal edildi. Kudüs’de bulunan masum ve korumasız Müslüman-Araplara hergün akla gelmedik işkence ve zulüm yapıldı. İsrâil parlamentosunun 30 temmuz 1980 târihli kararıyla Birleşik Kudüs İsrâil’in başkenti îlân edildi. Allahü teâlâ bu mübarek şehri ve Filistin topraklarını muhafaza buyursun.