Mustafa Balkan (Tarih Yazıları)

Mustafa Balkan (Tarih Yazıları)

EŞSİZ BİR ANIT: EFLATUN PINARI

EŞSİZ BİR ANIT: EFLATUN PINARI

  • Hasan Bahar: “Hitit Kralı Kurunta tarafından yaptırılan Eflatun Pınarı Anıtı, dünyada toprak üstünde ayakta kalabilmiş en eski su havuzudur. Üzerinde bulunan Fırtına Tanrısı, Güneş Tanrıçası, dağ tanrıları ve demonları (cinleri), önündeki boğa başlı savakları ile eşsiz bir anıttır.”

 

 

“Hititlerin Anadolu’da hâkimiyet kurduğu M. Ö. II. binyıl döneminde, Konya bölgesi, Hititlerin Akdeniz ve Batı Anadolu politikalarında oldukça önemli bir konumda olmuştur. Hitit kralları ilk dönemlerden itibaren Konya bölgesini hâkimiyetleri altına almaya çalışmışlardır. Mısırlılarla yapılan Kadeş savaşı öncesinde bölgenin önemi daha da artmış ve II. Muwattali başkenti buraya taşımış ve tanrıları toplamıştır. Bölge, Kadeş savaşından sonra da önemini devam ettirmiş ve buraya Hitit kraliyet ailesine mensup, başkentte oturan hükümdarla eşit haklara sahip olan krallar atanmıştır. Hititler hâkimiyetleri altına aldıkları Konya bölgesini önemli bir dini merkez olarak görmüşlerdir. Burada da tanrıları için çeşitli kutsal mekânlar oluşturmuşlar ve bu mekânlarda dini ritüeller gerçekleştirerek tanrılarına olan saygılarını ve bağlılıklarını göstermişlerdir.

 

Hatıp Kayalıkları

Hititler yaşadıkları bölgeye yakın konumda bulunan bazı dağları, yerleşim yerlerinin kutsal mekânları olarak görmüşlerdir. Hatip kayalıkları da bölgenin önemli bir yerleşimi olan Hatip Höyük’e oldukça yakın bir konumda bulunmaktadır. Hititlerin, tanrısal olarak tasvir ettikleri Kurunta kabartmasının da bu mekanı, dağ kültü ile ilgili kutsal bir mekan olarak gördükleri düşünülmektedir.” (Konya ve Karaman Çevresinde Hitit Dağ Kültünün Yansımaları, Arş. Gör. Murat Turgut)

Prof. Dr. Hasan Bahar, Hititlerin Arzava akınlarından korunmak için Konya çevresinde bir krallık kurduklarını belirterek “Bu krallığın merkezi 1994 yılında tespit ettiğimiz gibi, Konya Hatip Kayalığı ve çevresi idi” diyor.

 

Hitit Kutsal Su Tapınağı

Yukarıdaki bilgilerden hareketle 1275-1285 yılları arasında Konya/Hatıp’ı 10 sene Başkent yapan Hititler, Beyşehir’in Sadıkhacı Beldesi sınırları içerisinde yer alan ve halk arasında “Eflatun Pınarı” olarak adlandırılan Hitit Kutsal Su Tapınağı’nı yapmış. Hititler, dünya uygarlık tarihinde yaklaşık bin yıllık egemenlik döneminde devlet yapısını, sosyal, ekonomik ve dini hayatı yansıtan çeşitli müşahhas (somut) kültür varlıkları bırakmışlardır. Söz konusu kültür varlıklarının şekillenmesinde ihtiyaçlar ve inançlar en önemli faktörler arasındadır. Suyun bir merkezde toplanarak ihtiyaç oranında kullanılması, böylece iyi bir su rejiminin uygulanması tarım toplumlarında ekonomik hattın önemli bir parçası olup, Hitit Su Anıtı, Hititler’den sonra da fonksiyonunu kaybetmeden bugüne kadar ayakta kalabilen bu sistemin en güzel örneğidir.

Özgün taş işçiliği, kabartmalardaki kompozisyon ve bir açık hava tapınağı olarak düzenlenmesi ile Hitit Uygarlığı’nın diğer kaya anıtlarından ayrılan Hitit Su Anıtı, doğal kaya üzerine yapılmamış, birbirine uygun olarak kesilmiş andezit blokların titizlikle birleştirilmesi ile inşa edilmiştir. Doğal bir su kaynağı üzerinde yapılmış büyük bir havuz ve dikdörtgen formda şekillendirilmiş kayalar üzerine kabartma tekniğinde yapılmış tanrı ve tanrıça figürlerinden oluşmaktadır. Havuzun duvarına paralel yatay su kanalları suyun havuz içerisine akmasını sağlayarak dönemin su tesisatı ile su teknolojisi hakkında da önemli bilgiler vermektedir.

Yapılışı M.Ö. 13. yüzyılın son çeyreğine tarihlendirilmiştir. Lahit taşının üstüne işlenen Hitit dönemi kabartmaları ile ünlü olan bu anıtın eni 4 metre, yüksekliği ise 7,5 metredir. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne ise, 2014 yılında “Hitit Kutsal Su Tapınağı” olarak dahil edilmiştir.

 

Hitit Kralı Kuruntu Yaptırdı

Eflatun Pınarı, Fasıllar ve Hatip-Kurunta Hitit Anıtlarının, Hitit Kralı Kurunta tarafından

Yaptırıldığını belirten tarihçi Hasan Bahar, Eflatun Pınarı Anıtı hakkında şu ifadelere yer veriyor: “Beyşehir’de, şimdi Höyük sınırları içinde olan Eflatunpınar su kültü kutsal bir havuzdur. Günümüzde Konya Arkeoloji Müzesi tarafından kurtarma kazıları yapılan bu havuz 19. yüzyıldan bu yana araştırmacıların bildiği, dünyada toprak üstünde ayakta kalabilmiş en eski su havuzudur denilebilir. Üzerinde bulunan Fırtına Tanrısı, Güneş Tanrıçası, dağ tanrıları ve demonları (cinleri), önündeki boğa başlı savakları ile eşsiz bir anıttır.

 

PAZARTESİ: Fasıllar Köyü ve Fasıllar Anıtı.

 

eflatun-pinari.jpghatip-kayaliklari-.jpg

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,çok uzun ve ilgili içerikle alakasız,
Türkçe karakter kullanılmayan yorumlar onaylanmamaktadır.
1 Yorum
Mustafa Balkan (Tarih Yazıları) Arşivi
SON YAZILAR