4. Tarım Şurası ile alakalı 2. Değerlendirme makalemi 1-21 Maddelerle ilgili olarak yapmıştım. Hep ifade ettiğim gibi, tarımın her konusu, uygulaması; yani tamamı stratejiktir; yani EHEM dir.

21. maddeden sonra ki çoğu maddeler, bürokratın sorumlu olduğu alanlarda, tavsiye niteliğinde görülüyor. 21-26. Maddelerde zikredilen gıda kaynaklarının korunması ve gıda israfına mani olunması teklifi oldukça makul olsa da, konu devletin otoriter uygulamalarından ziyade vatandaşların konuya hassas yaklaşmaları ve kurallara uymaları gerekir. İnsanımız israf ediyor diye kimseye ceza verilemez ancak, kıtlık ve yokluk gelirse belki akıllanır, israf yapmaz mı diyelim.

27. bu maddenin ne için yazıldığı anlaşılır değil, Bakanlık bunu kendisi de uygulayabilirdi.

28. Madde de belirtilen “zor zamanlarda yerel-kısa tedarik zincirinden bahisle, küresel-merkeziyetçi tedarik zincirlerine bağımlılık hangi usullerle, nasıl azaltılır sorulmalı, zira afetler insan eliyle olmuyor.

29. Maddede hayvancılığa ait çobanlık mesleğinin Çoban Akademileri yoluyla azaltma anlayışı kulağa hoş geliyor da, bu iş nasıl bir uygulama ile halledilir açıklanmalıdır. Bu anlayışı başarmada en etkili yol çoban adaylarının uygulamalı olarak 18 yaşa kadar burslu okutulmalı, 18 yaştan itibaren de sigortalı olarak çalıştırılmalı. Eğitim şimdiden başlatılmalı ve 4-5 sene sonra uzman çobanlar saha almalıdır.

30-33 Maddeler şura kararlarına girmemeliydi, zira Bakanlık bunu kendisi uygulayabilir. Ayrıca bu konu bakanlık yetkililerince bilinmiyor mu da, şura kararlarına giriyor, sorulmalıdır.

34 madde “Avrupa Yeşil Mutabakatına tarım sektörünün uyumu çalışmaları artırılmalı” deniyor, ancak o kadar güçlü bir tarım sektörümüz yok ki bu madde geçerli olsun. Üreticimiz zaten ziftle sıçan yutuyor, ya da kuru kavaktan düdük öttürmeye çalışıyor. Yeni kalkınma hamleleri yapmaya çalışan ve de sanayileşmeye başlayan ülkemde tarımda istihdamı ne derecede artırırız; sorgulanmalıdır. Kaldı ki tarıma göre daha cazip bir ortamda bulunan sanayi sektörü eleman arıyorken, daha zor ve mahrumiyet alanlarında istihdam yapan tarım sektörü nasıl istihdam artırır.

35. Maddede zikredilen “Tarımsal üretim ve arazi kullanım planlamaları güçlendirilmeli, toprak etüt haritalama çalışmaları tamamlanarak dijital veri tabanı (Toprak Bilgi Sistemi) oluşturulmalı” denmiş. Bakanlık bunun üzerinde senelerdir çalışıyor. Bu anlayışın altı boş gibi duruyor.

36. Maddede ki “minimum toprak işleme teknikleri yaygınlaştırılmalı, toprağın karbon tutma kapasitesi artırılmalı, organik gübre üretimi için bitki ve hayvan atıkları değerlendirilmeli” fikri eskiden beri telaffuz edilse de, yine de güzel. Buna ilaveten üniversiteler araştırmalarla “izli tarımla” tavsiye ediyor ki bu da ciddiye alınmalı. Bu maddeleri uygulattırmak için üreticiye yaptırım mecburiyeti getirilmelidir. Aksi durumda bu zamana kadar olduğu gibi bu tavsiye de askıda kalacaktır.

37 ve 38. Maddeler önemli gibi dursa da, kuraklık gerçeği gereği dijital kuraklık sistemi malumun tekrarından ibaret olur. İklim değişikliğinin beklenen etkilerine dayanıklı bitki çeşit, tür ve hayvan ırklarının tespiti ve bunların geliştirilmesi ile kullanımı çalışmaları az da olsa yapılıyor, hızlandırılabilir. Bunlar bilimsel gerçekler olup, Şura seviyesinde tekrara gerek varmaydı.

39. Madde şimdiki bulunduğum bölüm gereği, Tarımda Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından (YEK) istifade edilmesi ve yeşil büyüme stratejileri geliştirilmeli” konusu beni yakından ilgilendiriyor. Bu uygulama doğru da uygulamanın stratejilerinin belirlemesi ciddi bir proje konusudur. Örnek olarak, sulamada GES (Güneş Enerji Sistemi) kullanımı nasıl ve hangi strateji (tarla, köy veya havza bazlı) ile olmalıdır. Burada su rezervlerinin korunması ve ekonomik sulama, GES tesis maliyeti ile diğer tesis yatırımlarının karşılaştırılması gibi ana konular da ele alınarak stratejiler belirlenmeli. Ayrıca YEK, işletme merkezlerinde ki (ısıtma-soğutma, depolama), merkezlerinde başarıyla kullanılır. YEK için her üç kaynak; Güneş (GES), Rüzgâr (RES) ve Biyoyakıtlar kullanılabilir.

DEVAM EDECEK