TARİHE YOLCULUK (60)

II. Abdülhamid’in tahttan uzaklaştırılmasına karşı bir beyanname yayınlayan eski Akşehir Müftüsü ve Konya Mebusu Hacı Mustafa Lütfi Efendi, 14 Ekim 1920’de  İplikçi Camii karşısındaki medresenin önünde kurulan  idam sehpasında asılarak öldü.

Akşehir’in âlimleri ve gönül sultanları arasında sayılacak o kadar çok kişi var ki, hangi birini sayalım… Bunlar arasında Harputîzâde Hacı Mustafa Efendi’yi yeni tanıdım. Akşehir yolculuğumuzda İslâm Velisi Nasreddin Hoca’nın kabrini ziyaret ettikten sonra bu mezarlık içerisinde kapının sağ tarafında kabri (yakınlarının mezarları da burada)bulunan Akşehir Müftülüğü de yapmış olan Harputlu Hacı Mustafa Efendi’yi de ziyaret ederek ruhuna Fatihalar gönderdik. Daha sonra Hacı Mustafa Efendi’nin günümüzde yaşayan yakınlarını TOKİ evlerinde bilgi almak maksadıyla ziyaret ettik. Her iki hanımın hânelerinde âlim ve fâzıl bir kişi olan Hacı Mustafa Lütfi Efendi’nin ruhuna Mehmet Emin Parlaktürk Hocamız güzel dua buyurdular.

“RED VE İSBÂT”

Hacı Mustafa Lütfi Efendi’nin “RED VE İSBÂT” adlı eserine sonradan ulaştık.

Bu kitap Akşehir kültür tarihi üzerine araştırmalar yapan Dr. Muharrem Bayar tarafından yayına hazırlanmış. Bu kitap yeni Prof. olan Ali Utku ve Yrd. Doç. Dr. İbrahim Hakkı Kaynak tarafından sadeleştirilerek Çizgi Kitabevi yayınları arasında çıktı. 

Harputîzâde Hacı Mustafa Efendi, Alman Feylosoflarından Louis Büchner’in Ahmed Nebil, Baha Tevfik Efendiler tarafından tercüme olunan “Mâdde ve Kuvvet” adlı eserine bir reddiye yazmış. Felsefeci bu kardeşlerimiz de bu âlim Mustafa Efendi’ye ait bu reddiyeyi sadeleştirmek suretiyle bastırılmak suretiyle araştırmacıların istifadesine sunmuşlar.

Bu eserde, Harputîzâde Hacı Mustafa Lütfi Efendi’nin 1867’de doğduğu ve 14 Ekim 1920 İplikçi Camii karşısındaki medresenin önünde idam edilmek suretiyle öldüğü bilgisi yer almakta. 1908 yılında II. Meşrutiyetin ilanından sonra Akşehir’den Konya Mebusu seçilmiş. II. Abdülhamid’in tahttan uzaklaştırılmasına karşı bir beyanname yayınlamıştır. 1911 yılında meclisin feshi üzerine mebusluğu sona ermiştir. Memiş Efendi’den ve Uşak’ta Ayıntaplı Hocadan da dersler ve icâzet alan Hacı Mustafa Efendi’nin 10’a yakın eser yazdığı da vaki. 

AKŞEHİR ÂLİMLERİ

Hasan Hüseyin Yıldırım’ın hazırladığı “Akşehir Âlimleri-Gönül Sultanları” adlı eserde, “Müftü Harputlu Hacı Mustafa Efendi” hakkında şu bilgi yer alıyor:

“Harputtan gelerek Akşehir’e yerleşen Ömer Efendinin 3 oğlundan en küçüğüdür. H. 1283 Akşehir doğumludur.

Mustafa hoca çok zeki bir şahsiyetmiş henüz 7 yaşında Kuran’ı ezberlemiş hafız olmuş, 14 yaşına kadar eğitimi ile bizzat babası ilgilenmiş. H. 1297 tarihinde Uşak’a gitmiş bir süre Uşak’ta ilim tahsili görmüş. 1301 tarihinde Konya’ya gitmiş burada müderris Kadınhanlı Hüseyin Efendi’den ders almış burada 8 yıl süre ile 600 talebe ile tahsil yaptıktan sonra aralarında 60 adedi seçilmiş ve memleketlerine gönderilmiştir. Mustafa Efendi 1308 tarihinde Akşehir’e dönmüştür. Müderris Hüseyin Efendi kendilerine icazet belgelerini 1301 de arkalarından göndermiştir.

Hoca Mustafa Efendi bir zamanlar Akşehir’de eğitim veren Rüştiye mektebinde öğretmenlik yapmış ve aynı zamanda babasına ait medresede ders vermiştir.

Mustafa Efendi H. 1324 tarihinde mebus seçilmiş ve o zamanlar başkent olan İstanbul’da 4 yıl kalmıştır. 1912 senesinde Akşehir’e döner ve Müftülük görevine başlar. 1916 senesinde görevinden istifa eder bir yıl sonra tekrar müftülük görevine getirilir. Mustafa hoca Arapça, Farsça dillerinin yanında Fransızca ve Almanca’yı da iyi derecede konuşurmuş.

Mustafa hoca 1920 yılında vefat eder, kabri Nasreddin mezarlığındadır.”

PAZARTESİ: Köroğlu Destanı ve Bolu Beyi.